Nét cổ kính ở ngôi đền linh thiêng thờ thần rắn làm thành hoàng làng

Đền Kinh Hạ tọa lạc ở phường Thạch Hưng, Tp.Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh. Đây là ngôi đền thờ thần rắn linh thiêng, được người dân địa phương và trong tỉnh thường xuyên đến dâng hương cầu khấn bình an, may mắn.

Trong văn hóa của người Việt xưa, rắn thường được xem là loài vật linh thiêng gắn với thần thánh và tự nhiên. Rắn được coi là hiện thân của các vị thần hoặc các thế lực siêu nhiên có quyền năng điều khiển nước và mưa gió.

Cũng vì lẽ đó, tại đền Kinh Hạ, rắn được coi là biểu tượng của quyền lực và thần linh, với niềm tin là thần hộ mệnh, giúp bảo vệ mùa màng, mang lại sự trù phú cho người dân.

Đền Kinh Hạ là ngôi đền thờ thần rắn làm thành hoàng làng, được xây dựng vào đầu triều Nguyễn.

Theo sử sách của người dân địa phương lưu lại, đền Kinh Hạ là ngôi Đền cổ kính, được xây dựng vào đầu triều Nguyễn tại làng Kinh Hạ, nay thuộc khu phố Tiến Hưng, phường Thạch Hưng. Ngôi đền được xây dựng phục vụ nhu cầu tín ngưỡng thờ thủy thần phát triển mạnh mẽ trong cộng đồng nông nghiệp của người Việt cổ.

Dưới triều vua Khải Định và Bảo Đại, nhằm bảo tồn vẻ đẹp uy nghi và gia cố cấu trúc trước những biến đổi của thiên nhiên và lịch sử, ngôi đền đã được trùng tu vào các năm 1921, 1929.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Công Tú, 75 tuổi, là thủ từ Đền Kinh Hạ cho biết: "Ngôi đền này rất linh thiêng, gắn với nhiều giai thoại của miền quê chúng tôi. Ngôi đền thờ thần Rắn làm thành hoàng làng. Hàng năm, đền Kinh Hạ tổ chức hai kỳ lễ tế lớn: Lễ Khai Hạ vào mùng 7 tháng Giêng âm lịch và Lễ Kỳ Phúc Lục Nguyệt vào rằm tháng 6 âm lịch".

Đền Kinh Hạ sở hữu kiến trúc cổ kính, bao gồm Thượng Điện, Hạ Điện, hệ thống tam quan, tắc môn, nhà tả hữu vu, ban tế ngoài trời, nhà trù.

Thành hoàng làng Kinh Hạ đã được nhà nước phong kiến tuyển chọn, bao phong trở thành thần riêng bảo hộ trấn giữ làng. Trước đây đền làng Kinh Hạ có 9 đạo sắc phong, thời kỳ triều vua Thành Thái, Khải Định và Duy Tân, theo các bậc cao niên làng Kinh Hạ thì những đạo sắc này đã bị thất lạc, hỏa hoạn trong chiến tranh chống Mỹ. Trong bài văn tế tại đền Kinh Hạ hàng năm thì thần Rắn - ba vị Long Vương được thờ làm thiên thần tại đền làng Kinh Hạ là Thượng đẳng thần".

Đền Kinh Hạ sở hữu kiến trúc cổ kính, bao gồm Thượng Điện, Hạ Điện, hệ thống tam quan, tắc môn, nhà tả hữu vu, ban tế ngoài trời, nhà trù và bia ghi tên các liệt sĩ. Thượng Điện là nơi thờ các vị thiên thần và nhân thần, trong đó nổi bật là thần Rắn - Long Vương, được tôn xưng là Thượng Thượng Thượng Đẳng Thần. Đây là trung tâm tâm linh của cả vùng, nơi lưu giữ các giá trị văn hóa và lịch sử độc đáo.

Ông Nguyễn Công Tú, thủ từ Đền Kinh Hạ cho biết, ngôi đền gắn liền với nhiều giai thoại của địa phương.

Lễ Khai Hạ vào ngày 7/1 (âm lịch) là để mở đầu năm mới với những nghi thức trang nghiêm như rước kiệu, dâng hương và múa lân, mang ý nghĩa cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Lễ Kỳ Phúc Lục Nguyệt vào ngày 15/6 (âm lịch) là dịp cầu an cho cả làng, với các hoạt động đặc sắc như hát chầu văn, trình diễn nghệ thuật dân gian và bày tỏ lòng biết ơn đến thần linh. Cả hai lễ hội đều thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương, tạo nên bầu không khí sôi động và đầy tính cộng đồng.

Hàng năm, đền Kinh Hạ tổ chức hai kỳ lễ tế lớn: Lễ Khai Hạ vào mùng 7 tháng Giêng âm lịch và Lễ Kỳ Phúc Lục Nguyệt vào rằm tháng 6 âm lịch.

Được biết, Đền Kinh Hạ có 9 đạo sắc của các Vua thời nhà Nguyễn ban dụ, song do thời gian, thiên tai, chiến tranh hiện còn 3 đạo sắc (bản sao) của các triều vua: Đạo sắc Vua Thành Thái năm thứ 6, tháng 9, ngày 25 năm 1894; Đạo sắc Vua Duy Tân năm thứ 3, tháng 8, ngày 11 năm 1909; Đạo sắc Vua Khải Định năm thứ 9, tháng 7, ngày 25 năm 1924.

Đền Kinh Hạ có quy mô kiến trúc không lớn nhưng lại mang vẻ cổ kính, linh thiêng. Nơi đây trở thành nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh, đậm đà bản sắc văn hóa của người dân địa phương. Lễ hội khai hạ vào dịp đầu năm mới luôn thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách tới thăm viếng.

Thiện Quyền - Trung Hiếu