Nga chật vật đối phó với tình trạng thâm hụt ngân sách

Nếu Nga không giải quyết vấn đề thâm hụt ngân sách, tăng trưởng GDP năm 2023 của nước này sẽ không vượt quá 1%, nhà kinh tế Nikita Maslennikov lưu ý trong cuộc trò chuyện với tờ Economics Today.

Thu ngân sách của Nga trong tháng 5 giảm 11,9% so với tháng 4 và đạt 570,7 tỷ rúp. Bộ Tài chính Liên bang Nga cho biết con số này thấp hơn dự báo 30,6 tỷ rúp, vào tháng 4, mức chênh lệch lên tới 32,4 tỷ rúp.

Thực tế này làm trầm trọng thêm vấn đề thâm hụt ngân sách liên bang, mà trong quý đầu tiên của năm là trên 2% GDP. Nếu tiếp tục diễn biến tiêu cực sẽ gây khó khăn cho việc thực hiện một số nhiệm vụ của chính phủ.

“Tình hình bội chi ngân sách còn khó khăn, 4 tháng đầu năm 2023 đã vượt giới hạn quy định của pháp luật, thay vì 2,9% GDP thì bội chi lên tới 3,4%. Tuy nhiên, tình hình đang dần thay đổi".

"Các nhà chức trách đã đầu tư vào lĩnh vực bất động sản từ đầu năm và nguồn thu thuế từ lĩnh vực phi dầu khí thậm chí còn tăng lên”, chuyên gia kinh tế Nikita Maslennikov của Viện phát triển Đương đại cho biết.

Vấn đề chính vẫn là nguồn thu ngân sách từ dầu khí, vốn gắn liền với lệnh trừng phạt và giá dầu giảm. Nếu chúng ta tính đến tháng 5 thì chi phí của thương hiệu dầu Urals, vốn là nền tảng cho nền kinh tế Nga đã giảm 1,5 lần tính theo năm.

“Bộ Tài chính đã phản ứng bằng cách bán ngoại tệ, nếu trong những tháng trước họ bán 2 tỷ rúp mỗi ngày, thì vào tháng 5, giới hạn đã được nâng lên 3,3 tỷ rúp, đây là cách nhà nước bù đắp cho doanh thu từ dầu mỏ và khí đốt giảm sút”, ông Maslennikov nói rõ.

Một trong những tác động là quyết định của OPEC+ về việc giảm sản lượng khai thác. Dự kiến sẽ không có đợt tăng giá mạnh, các giới hạn mới sẽ chỉ bắt đầu có hiệu lực vào năm 2024, nhưng giá dầu dự báo sẽ ở mức 70 - 80 đô la một thùng.

“Triển vọng của đất nước có thể được đánh giá bằng kinh nghiệm trong quá khứ, cho thấy mức thâm hụt 3% GDP không quan trọng đối với nền kinh tế. Việc gia tăng vay mượn và sự tham gia của Quỹ tài sản quốc gia sẽ giải quyết được vấn đề", ông Maslennikov nhận xét.

Đến cuối năm 2023, bội chi ngân sách sẽ cao hơn mức 2% dự toán, dù chưa tính được con số cuối cùng. Vấn đề lớn là một tình huống khó khăn đã nảy sinh - ngân sách khu vực không dư dả.

“Có người đánh giá thâm hụt ngân sách vào năm 2023 sẽ lên tới 2,7%. Tình hình này thúc đẩy nhà nước giảm chi tiêu chính phủ, nhưng Bộ Tài chính vẫn tự tin vào bước đi của họ”, chuyên gia Maslennikov nói.

Một tác động tích cực sẽ là giảm đầu tư công, khi hầu hết các dự án đã được thanh toán, cao điểm đầu tư thay thế nhập khẩu là vào nửa cuối năm 2022 - nửa đầu năm 2023.

“Rất nhiều thứ phụ thuộc vào lạm phát, trong khi dự báo cho cả năm được giữ trong khoảng 4,5% - 6,5%. Chỉ số này dựa trên việc lập chỉ mục các khoản thanh toán xã hội và ngân sách, đồng thời xu hướng ủng hộ lạm phát đang gia tăng”, ông Maslennikov tổng kết.

Thâm hụt ngân sách được hình thành từ những yếu tố này và tăng trưởng kinh tế phụ thuộc vào chúng. GDP năm 2023 của Nga được hy vọng tăng trưởng 2%, nhưng nếu thâm hụt vượt ngưỡng 3% thì chắc chắn không cao hơn 1%.

Ông Maslennikov kết luận: “Cái giá phải trả của việc thâm hụt ngân sách liên bang đang gia tăng đáng kể là việc tăng vay nợ của chính phủ, điều này sẽ đẩy vấn đề sang năm 2024, và đây là lý do tại sao các chuyên gia kêu gọi kiềm chế chi tiêu công”.

"Nga có dự trữ để giảm ngân sách vào năm 2023. Chắc chắn mọi nghĩa vụ xã hội sẽ được đáp ứng và ngân sách có thể đầu tư vào chi tiêu thay thế nhập khẩu cũng như an ninh quốc gia, tuy nhiên các vấn đề dự báo sẽ tiếp tục tồn tại".