Nga lên tiếng về cáo buộc phá đập Kherson để ngăn Ukraine phản công

Hãng thống tấn nhà nước Nga TASS hôm 7.6 đưa tin các lực lượng Ukraine đã nã pháo vào nhà máy thủy điện Kakhovka vào sáng sớm ngày 6.6 (giờ địa phương). Phía Nga nghi ngờ Kyiv sử dụng tên lửa được bắn từ hệ thống tên lửa đa phóng Olkha (MLRS). Các van cổng của đập nhà máy bị sập do pháo kích, khiến nước tràn ra ngoài không kiểm soát được.

Tính đến thời điểm hiện tại, mực nước ở Novaya Kakhovka đã lên tới trên 12m. Mười bốn khu định cư đã bị ngập lụt và khoảng 80 khu dân cư tại khu vực này có thể bị ảnh hưởng. Mọi người đang được sơ tán khỏi các khu định cư lân cận. TASS cho biết tình hình này có nguy cơ cạn kiệt nước kênh đào Bắc Crimea, nơi cung cấp nước cho Crimea.

Hình ảnh vệ tinh cung cấp cho thấy tổng quan về thiệt hại của đập Kakhovka ở miền nam Ukraine hôm 6.6 - Ảnh: AP

Giới chức Nga tiết lộ đang điều về vụ tấn công làm vỡ đập thủy điện Kakhovka khiến lũ lụt ở khu vực hạ lưu sau đó.

"Các nhà điều tra của Ủy ban Điều tra quân sự tiếp tục kiểm tra hiện trường vụ sập nhà máy điện thủy điện Kakhovka. Do mức độ sụp đổ của cấu trúc rất lớn nên rất khó để phân tích tình hình một cách trực quan”, TASSdẫn lời Ủy ban Điều tra quân sự Nga hôm 6.6.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cùng ngày cũng lên tiếng chỉ trích cáo buộc Ukraine tấn công nhà máy thủy điện Kakhovka. Ông coi đây là một hành động có chủ ý và quy trách nhiệm hoàn toàn cho Kyiv.

Kyiv cáo buộc Nga phá đập thủy điện

Về phần mình, quân đội Ukraine hôm 6.6 cáo buộc lực lượng Nga kích nổ đập thủy điện Kakhovka trên sông Dnieper.

"Thủy điện Kakhovka đã bị Nga cho nổ. Quy mô của sự tàn phá, tốc độ và lượng nước, các khu vực có thể xảy ra lũ lụt hiện đang được xác định", hãng thông tấn Ukriform của Ukraine dẫn tuyên bố quân đội nước này.

Cận cảnh vụ việc nổ đập thủy điện Kakhovka - Ảnh: AP

Phía Kyiv lập luận rằng Điện Kremlin đang tìm cách làm ngập các khu vực xung quanh để khiến xe tăng và nhân viên Ukraine khó tiếp cận chúng hơn trong một cuộc phản công. Tuy nhiên, giới quan chức Ukraine khẳng định việc phá hủy đập Kakhovka, vốn đã gây ra lũ lụt lớn ở vùng Kherson, sẽ không cản trở cuộc phản công của Kyiv.

“Ukraine được trang bị tất cả các phương tiện đường thủy và cầu phao cần thiết để vượt qua các chướng ngại vật dưới nước. Ukraine sẵn sàng khôi phục và xây dựng lại các vùng lãnh thổ bị Nga chiếm đóng”, Trung tâm Truyền thông Chiến lược của Lực lượng Vũ trang Ukraine (Stratcom) cho biết hôm 6.6.

Theo Politico, Ukraine đã nhiều lần cảnh báo rằng Nga sẽ tìm cách phá hủy con đập kể từ tháng 10 năm ngoái khi Kyiv phát động cuộc phản công bất ngờ và giành lại nhiều vùng lãnh thổ từ lực lượng của Moscow.

Phản ứng của phương Tây

Ngay sau khi xảy ra vụ việc, các nhà lãnh đạo phương Tây, bao gồm Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg, Thủ tướng Đức Olaf Scholz và Đại diện cấp cao của EU Josep Borrell, và Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã chỉ trích vụ việc.

Thủ tướng Scholz cho biết Đức đang theo dõi tình hình tại Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia (ZNPP) ở miền Nam Ukraine bởi đập Kakhovka là nơi cung cấp nước chính cho ZNPP. “Tất cả những gì chúng tôi có thể làm bây giờ là theo dõi mọi diễn biến về nhà máy Zaporizhzhia", ông Scholz nói.

Người dân Ukraine lên tàu sơ tán tại một nhà ga ở Kherson hôm 6.6 - Ảnh: AP

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết, việc phá hủy đập Kakhovka cho thấy sự tàn khốc trong cuộc chiến ở Ukraine. "Việc đập Kakhovka bị phá hủy hôm nay khiến hàng nghìn dân thường gặp nguy hiểm và gây ra thiệt hại nghiêm trọng về môi trường”, ông Stoltenberg viết trên Twitter.

Trong khi đó, Nhà trắng cảnh báo thương vong sau vụ vỡ đập thủy điện lớn ở Ukraine, song khẳng định vẫn chưa có bằng chứng cụ thể để xác định thủ phạm.

Phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ, ông John Kirby hôm 6.6 nhấn mạnh với báo giới rằng Washingtion "không thể đưa ra tuyên bố một cách thuyết phục điều gì đã xảy ra vào thời điểm này".

Quan chức Nhà Trắng cho rằng phải tìm ra bên chịu trách nhiệm trong vụ nổ và Washington vẫn đang nghiên cứu và sẽ tiến hành trao đổi với Kyiv trước khi kết luận ai đứng sau vụ việc.

Liên hợp quốc cảnh báo thảm họa

Bình luận về vụ vỡ đập thủy điện Kakhovka ở miền nam Ukraine, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cho biết cơ quan quốc tế này không có bất kỳ thông tin độc lập nào song mô tả đây là “một hậu quả tàn khốc khác" của cuộc chiến Ukraine.

“Đây là một thảm họa nhân đạo, kinh tế và sinh thái lớn. Có ít nhất 16.000 người đã mất nhà cửa, nguồn cung cấp nước sạch và mất an toàn và hàng ngàn người khác có nguy cơ bị ảnh hưởng", ông Guterres nói đồng thời yêu cầu “phải dừng ngay các cuộc tấn công nhằm vào dân thường và cơ sở hạ tầng dân sự quan trọng”.

Các khu dân cư lân cận nhà máy thủy điện bị ngập lụt sau vụ nổ đập - Ảnh: AP

Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên hợp quốc (UN OCHA) đã bày tỏ quan ngại về những hậu quả nhân đạo tiềm ẩn mà việc phá hủy đập Kakhovka có thể gây ra cho người dân Crimea.

“Chúng tôi vô cùng lo ngại về việc đập Kakhovka bị phá hủy, nằm ở tiền tuyến ở khu vực Kherson và tác động nhân đạo nghiêm trọng đối với hàng trăm nghìn người ở cả hai bên chiến tuyến. Điều này bao gồm Crimea, nơi được cho là nhận nước từ hồ chứa nước Kakhovka qua Kênh đào Bắc Crimea”, cơ quan này cho biết hôm 7.6.

Cơ quan của Liên Hợp Quốc cũng cảnh báo rằng "lũ lụt và nước chảy xiết có thể di chuyển bom mìn và vật liệu nổ đến các khu vực mới trước đây được đánh giá là an toàn, do đó khiến nhiều người gặp nguy hiểm hơn".

"Ứng phó nhân đạo khẩn cấp đang được tiến hành để cung cấp hỗ trợ khẩn cấp cho hơn 16.000 người, bao gồm cung cấp nước, hỗ trợ tiền mặt, hỗ trợ pháp lý và tâm lý xã hội", tổ chức này cho biết thêm.

Hoàng Vũ