Nga lên tiếng về kế hoạch hòa bình mới của châu Âu cho Ukraine

“Liên quan đến những đề xuất đang được lan truyền: sáng nay, chúng tôi được biết về một kế hoạch của châu Âu mà thoạt nhìn đã hoàn toàn không mang tính xây dựng và không phù hợp với chúng tôi,” TASS dẫn phát biểu của Trợ lý Tổng thống Nga Yury Ushakov với báo giới ngày 24/11.

Trợ lý Tổng thống Nga Yury Ushakov. Ảnh: TASS

Theo Guardian, vào tuần trước, bản tài liệu về kế hoạch hòa bình Ukraine gồm 28 điểm do Mỹ đề xuất được tiết lộ, trong đó một số điều khoản được cho là có lợi cho Nga như yêu cầu Ukraine nhượng bộ lãnh thổ, giới hạn quy mô quân đội... Các đồng minh châu Âu của Ukraine ngày 23/11 đã công bố kế hoạch hòa bình đối trọng theo hướng có lợi hơn cho Kiev.

Theo tài liệu, việc đàm phán lãnh thổ giữa Nga và Ukraine chỉ được tiến hành sau khi đạt được lệnh ngừng bắn và phải bắt đầu từ giới tuyến hiện tại. Kế hoạch của châu Âu không yêu cầu Ukraine rút khỏi các thành phố mà quân đội nước này đang kiểm soát tại Donbas.

Trong khi đó, kế hoạch của Mỹ đề xuất Crimea, Lugansk và Donetsk sẽ được công nhận thuộc Nga và Mỹ sẽ là một trong những bên công nhận; Kherson và Zaporizhzhia sẽ được đóng băng theo giới tuyến hiện tại; Nga sẽ từ bỏ các vùng lãnh thổ khác ngoài 5 khu vực nêu trên, theo thỏa thuận; lực lượng Ukraine sẽ rút khỏi phần tỉnh Donetsk mà nước này đang kiểm soát, khu vực này sẽ trở thành vùng đệm phi quân sự trung lập, được quốc tế công nhận là lãnh thổ thuộc Nga, nhưng Nga sẽ không tiến vào vùng phi quân sự này.

Tài liệu của châu Âu không loại trừ khả năng Ukraine gia nhập NATO, nhưng ghi nhận rằng chưa có đồng thuận về vấn đề này. Ngược lại, kế hoạch của Mỹ yêu cầu rằng Ukraine phải từ bỏ nguyện vọng gia nhập NATO và NATO cam kết không bao giờ kết nạp Kiev.

Một số đề xuất đáng chú ý khác trong tài liệu của châu Âu như: Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia (hiện do quân đội Nga kiểm soát) sẽ được khởi động lại dưới sự giám sát của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) và sản lượng điện năng sẽ được chia theo tỷ lệ 50-50 giữa Moscow và Kiev. Quy mô quân đội Ukraine thời bình sẽ giới hạn ở mức 800.000, cao hơn 200.000 so với dự thảo Mỹ.

Các tài sản Nga bị đóng băng cũng sẽ được sử dụng để tái thiết và bồi thường cho Ukraine, thay vì chuyển một phần cho các nhà đầu tư Mỹ. Nếu Nga tuân thủ một “nền hòa bình bền vững”, các lệnh trừng phạt áp đặt từ năm 2014 sẽ dần được dỡ bỏ và Nga sẽ được mời trở lại G8.

Các lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) trong cuộc họp không chính thức ngày 24/11 tại Angola. Ảnh: X/@MinPres

Bản kế hoạch hòa bình đối trọng của châu Âu được đưa ra trong bối cảnh giới chức Mỹ - Ukraine tổ chức cuộc họp tại Thụy Sĩ ngày 23/11 để thảo luận về việc điều chỉnh các nội dung liên quan của kế hoạch hòa bình do Washington đề xuất.

Theo Reuters, phát biểu trong buổi họp báo cùng ngày, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết đã có những “bước tiến đáng kể” sau cuộc gặp. Ông đồng thời nói thêm: “Chúng tôi thực sự đã tiến lên, vì vậy tôi rất lạc quan rằng chúng ta sẽ sớm đạt được thỏa thuận trong một khoảng thời gian hợp lý”.

Chia sẻ trên mạng xã hội Truth Social hôm 24/11, Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định “điều gì đó tích cực đang thực sự diễn ra” trong các cuộc đàm phán hòa bình.

Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine Andriy Yermak cũng cho biết hai bên đã đạt “tiến triển rất tốt” và đang “tiến tới một nền hòa bình công bằng và bền vững mà người dân Ukraine xứng đáng được hưởng”.

Tùng Dương