Nga mở rộng ảnh hưởng năng lượng hạt nhân ở Đông Nam Á

Nhà máy năng lượng hạt nhân Rostov của Nga. Ảnh: TASS

Theo nhận định của Mikael Pir-Budagyan, chuyên gia về chính sách đối ngoại Nga, quan hệ Mỹ-Nga và không phổ biến vũ khí hạt nhân, trong bối cảnh địa chính trị toàn cầu đang có nhiều biến động, Nga đang đẩy mạnh chiến lược mở rộng ảnh hưởng tại khu vực Đông Nam Á thông qua lĩnh vực năng lượng hạt nhân.

Động thái này được thể hiện rõ nét qua việc Rosatom - tập đoàn năng lượng hạt nhân quốc gia Nga và Tập đoàn Điện lực Việt Nam vừa ký kết biên bản ghi nhớ về phát triển năng lượng hạt nhân vào giữa tháng này.

Theo công bố của Giám đốc Rosatom Valerii Likhachev, Nga sẽ nối lại việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận-1 tại Việt Nam - dự án đã bị đình trệ từ năm 2016.

Năng lượng hạt nhân đang trở thành một trong những ngành công nghiệp xuất khẩu quan trọng nhất của Nga. Hiện Rosatom đang triển khai các dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại nhiều quốc gia như Bangladesh, Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc, Ai Cập, Ấn Độ và Hungary. Lợi thế cạnh tranh của Nga nằm ở khả năng cung cấp các dự án trọn gói, bao gồm hầu hết các giai đoạn từ xây dựng, cấp phép đến vận hành, với các điều khoản hợp đồng hấp dẫn kéo dài hàng thập kỷ.

Kết quả kinh doanh của Rosatom phản ánh rõ thành công này. Doanh thu từ thị trường nước ngoài của tập đoàn đã tăng gấp đôi kể từ năm 2017. Theo dự báo của ông Likhachev, Rosatom có thể đạt doanh thu nước ngoài lên tới 18 tỷ USD trong năm tới. Riêng năm 2023, con số này đã đạt 16,2 tỷ USD, tăng 4,4 tỷ USD so với năm 2022.

Đông Nam Á được đánh giá là một trong những thị trường năng lượng phát triển nhanh nhất và hấp dẫn nhất đối với Nga. Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế năm 2024, khu vực này sẽ đóng góp 25% mức tăng nhu cầu năng lượng toàn cầu vào năm 2035 và dự kiến vượt tổng mức tiêu thụ năng lượng của Liên minh châu Âu vào năm 2050.

Tại Indonesia, Rosatom đang tích cực thúc đẩy công nghệ lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR) và đã được vinh danh là "Nhà cung cấp công nghệ hạt nhân tốt nhất" tại triển lãm Electricity Connect 2024. Tại Myanmar, công ty đang triển khai dự án SMR theo thỏa thuận liên chính phủ năm 2023, đồng thời tham gia vào các chương trình đào tạo và phát triển chuyên môn địa phương.

Tuy nhiên, việc mở rộng ảnh hưởng của Nga trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân tại Đông Nam Á cũng gặp một số thách thức. Rafael Grossi, Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế, cảnh báo rằng các biện pháp trừng phạt đối với Rosatom có thể gây ra "hậu quả tiêu cực về an ninh hạt nhân", do công ty này đang cung cấp nhiên liệu và dịch vụ cho nhiều quốc gia.

Ngoài ra, thị trường năng lượng hạt nhân Đông Nam Á vẫn còn nhiều thách thức do sự chia rẽ trong dư luận, lo ngại về an toàn và căng thẳng địa chính trị. Một số quốc gia trong khu vực vẫn đang cân nhắc các lựa chọn thay thế từ phương Tây. Điều này cho thấy cuộc đua giành ảnh hưởng trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân tại khu vực này vẫn còn nhiều diễn biến trong thời gian tới.

Vũ Thanh/Báo Tin tức (Theo jamestown.org)