Nga tiến sát Pokrovsk, đẩy Ukraine vào nguy cơ thất bại chiến lược tại Kursk
Ukraine giành được thắng lợi bước đầu tại Kursk nhưng thành công đó mới dừng ở cấp chiến thuật và có nguy cơ biến thành thất bại chiến lược tổng thể của Ukraine. Cố ý để đối phương sa lầy tại Kursk, Nga đang chớp thời cơ đánh mạnh trên hướng Pokrovsk - mục tiêu chính của Nga hiện nay.
Nga dốc toàn lực cho Donbass, chĩa mũi nhọn vào Pokrovsk
Quân đội Nga đang tiến nhanh về thị trấn chiến lược Pokrovsk trong bối cảnh lực lượng Ukraine thiếu cả nhân lực lẫn vũ khí.
Một số nhà phân tích cho rằng Ukraine đã mắc sai lầm nghiêm trọng khi đột kích vào Kursk và hiện đang sa lầy tại đây, tạo ra nhiều điều kiện thuận lợi cho Nga.
Trong lúc Ukraine nỗ lực đột kích Kursk (trên đất Nga) thì Nga tận dụng thời cơ để đánh lớn ở tỉnh Donetsk với trọng điểm là Pokrovsk. Đồ họa: ISW, FMM.
Quân đội Ukraine đang nắm giữ hơn 1.000km2 ở tỉnh Kursk (Nga) và ít nhiều gây ảnh hưởng đến hình ảnh sức mạnh quân sự Nga. Tuy nhiên, trên chiến trường Ukraine, quân đội Nga lại đang xốc tới, chiếm thêm lãnh thổ, tiến sát hơn tới trung tâm hậu cần và vận tải Pokrovsk ở tỉnh Donetsk thuộc vùng Donbass. Hôm 4/9/2024, lực lượng Nga chiếm thêm một ngôi làng nữa trên hướng này.
Tình báo quốc phòng Anh hôm 2/9 cập nhật: Quân Nga đã tiến vào bán kính dưới 10km tính từ trung tâm Pokrovsk.
Gustav Gressel - nhà phân tích chiến tranh tại Hội đồng Quan hệ đối ngoại châu Âu, thậm chí đánh giá rằng “chiến dịch quân sự của Nga hiện tập trung duy nhất vào mặt trận Pokrovsk” và các lực lượng Nga “dường như đang đóng băng các mặt trận khác”.
Huseyn Aliyev - chuyên gia quân sự tại Đại học Glasgow, cho biết: Trước khi nổ ra chiến dịch Kursk, “quân Nga tiến trên 7 mặt trận ở vùng Donbass. Giờ đây, chỉ còn duy nhất Pokrovsk, dù rằng cũng có một bộ phận nhỏ binh sĩ Nga được tái triển khai về Kursk”.
Ukraine đánh giá nhầm tình hình ở cấp chiến lược?
Ukraine đối mặt với rủi ro lớn khi đưa quân vào Kursk. Thứ nhất, chiến dịch đó khá bế tắc về mục tiêu cuối cùng. Thứ hai, nó làm suy yếu hoạt động phòng thủ của Kiev trên lãnh thổ Ukraine. Một số nhà tài trợ phương Tây của Kiev cũng ngỡ ngàng khi thấy nguồn lực khan hiếm của Ukraine bị phân tán theo cách này.
Chuyên gia Gressel lưu ý rằng chiến dịch chớp nhoáng của Ukraine tại Kursk đã kéo lực lượng dự bị có sức cơ động cao nhất của chính họ ra khỏi vùng Donbass, mà đáng lẽ lực lượng này phải được bố trí phòng thủ tại đây vào lúc nước sôi lửa bỏng như hiện nay.
Will Kingston-Cox - chuyên gia về Nga tại Nhóm Nghiên cứu an ninh quốc tế (ITSS) Verona, cảnh báo: Nếu Nga đột phá được ở Pokrovsk, điều này “có thể buộc Ukraine phải rút lui trên diện rộng hơn ở tỉnh Donetsk”.
Chuyên gia Aliyev thì nhận định, nếu Pokrovsk thất thủ, “người Nga sẽ có con đường thông thẳng tới Kramatorsk và Sloviansk”. Theo vị này, Ukraine thực sự không có cơ hội chặn đứng bước tiến của quân Nga đến thị trấn Pokrovsk. Ông cho rằng, quân Nga chỉ cần tiến thật sát thị trấn này cũng đã gây ra nhiều vấn đề về hậu cần cho thế trận Ukraine ở tỉnh Donetsk.
Do vậy, Kingston-Cox đánh giá chiến dịch đột kích vào Kursk là một định hướng sai lầm chiến lược và chỉ mang lại cho Ukraine một “chiến thắng mang tính biểu tượng”, thể hiện sự lạc quan thái quá của Kiev.
Theo Aliyev, rất có thể ban lãnh đạo quân sự Ukraine thấy không thể ngừng được đà tiến của quân Nga ở Donbass nên đã dốc sức giành một chiến thắng ở Kursk (dễ đạt được hơn) và có định hướng dùng chiến thắng ấy làm thứ để mặc cả sau này với Nga trên bàn đàm phán.
Tuy nhiên, chiến thắng của Ukraine tại Kursk có lẽ sẽ không mang sức nặng đối với Nga. Tổng thống Nga Putin đã hạ thấp ý nghĩa của vụ đột kích đó và tiếp tục chỉ đạo quân đội Nga tiến lên ở mặt trận miền Đông Ukraine.
Kingston-Cox đánh giá: “Với việc tập trung vào Donbass, Nga thể hiện rõ rằng họ không sẵn lòng nhượng bộ để đổi lại Kursk. Bởi vì, tỉnh Donetsk mới là mục tiêu chính của họ”.
Financial Times đánh giá, việc Pokrovsk thất thủ sẽ gây áp lực nghiêm trọng cho lực lượng Ukraine quanh các thị trấn Toretsk và Chasov Yar, cũng như các cứ điểm Slavyansk, Kramatorsk, và Konstantinovka. Ngoài ra, thất bại này nếu xảy ra sẽ mở toang cánh cửa cho quân Nga thọc sang phía Tây, tới sông Dnipro.
Nga chớp thời cơ vàng, tận dụng “nồi hầm” Kursk để tạo đột biến chiến lược
Có vẻ như Nga đã chủ động chấp nhận thực tế quân Ukraine đứng chân trên Kursk vào lúc này và trong một thời gian nhất định sắp tới. Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW) tuần này đánh giá rằng “ông Putin đang nỗ lực giữ đà tiến của quân Nga hướng tới Pokrovsk, chấp nhận cái giá trước mắt là trì hoãn hoạt động đánh bật quân Ukraine ra khỏi Kursk”.
Không những thế, George Beebe - Giám đốc phụ trách đại chiến lược tại Viện QIRS cho rằng Nga đã biến chiến dịch Kursk (do Ukraine thực hiện) thành cơ hội để Nga đánh tiêu hao binh lính và xe thiết giáp Ukraine. Ông Beebe nói: “Ukraine đang mất nhân lực, mất xe thiết giáp, mất vũ khí và sử dụng cạn kiệt đạn dược” tại Kursk. Theo ông, điều này có lợi cho Nga, nên “Nga không vội ra tay để chấm dứt hẳn chiến dịch đó của Ukraine”.
Stephen Walt - giáo sư về các vấn đề quốc tế tại trường Kennedy (Đại học Havard), cho rằng phần đất mà Ukraine vừa giành được ở Kursk chỉ chiếm một góc rất nhỏ trong tổng diện tích khổng lồ của nước Nga.
Giáo sư Walt viết: “Chiến dịch Kursk chỉ thành công ở cấp chiến thuật chứ không phải cấp chiến lược. Kết cục xung đột Nga - Ukraine sẽ được quyết định chủ yếu bởi những gì diễn ra trên thực địa ở Ukraine, chứ không phải Kursk”.
Không những vậy, ông Walt còn đánh giá: “Thực sự thì thành công ngắn hạn này của chiến dịch Kursk có thể cuối cùng lại trở thành thất bại chiến lược của Ukraine, nếu như nó làm suy yếu phòng tuyến Ukraine ở miền Đông, từ đó tạo điều kiện cho Nga nhanh chóng giành thêm lãnh thổ. Nga chấp nhận để Ukraine kiểm soát một phần lãnh thổ rất nhỏ trong thời gian đầu vì họ biết mình đủ sức giành lại hoàn toàn nơi đó sau này”.
Theo dữ liệu của ISW, quân Nga đã đạt được những bước tiến lớn trên đất Ukraine kể từ khi chiến dịch Kursk bắt đầu. Cụ thể, đến nay Nga chiếm thêm được 54.485km2 trong riêng tháng 8/2024 - mức lớn nhất kể từ tháng 10/2022.
