Nga và Ukraine nhất trí ngừng bắn trên Biển Đen:Bước tiến quan trọng, đầy hứa hẹn

Theo thông báo phát đi rạng sáng 26-3 (giờ Việt Nam), đã có một thỏa thuận hướng tới bảo đảm an toàn hàng hải và đình chỉ các hành động thù địch trong khu vực. Theo thỏa thuận này, cả hai bên chấp thuận không sử dụng vũ lực và tàu thương mại cho mục đích quân sự. Các bên cũng đồng ý để bên thứ ba giám sát thỏa thuận, cơ chế vốn đã có từ giữa năm 2022 nhưng sụp đổ vào năm 2023, đồng thời tiếp tục đàm phán.

Ukraine cho biết, có thể cam kết tuân thủ ngay lập tức. Bộ trưởng Quốc phòng nước này Rustem Umerov cũng tuyên bố, Kiev - Washington đồng ý "bảo đảm an toàn hàng hải, loại bỏ việc sử dụng vũ lực và ngăn chặn sử dụng tàu thương mại cho mục đích quân sự ở Biển Đen". Trong khi đó, Nga đặt điều kiện dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt liên quan đến các ngân hàng của nước này trong lĩnh vực nông nghiệp và việc tái kết nối với hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT. Về khía cạnh này, Washington cam kết hỗ trợ tìm cách dỡ bỏ lệnh trừng phạt quốc tế đối với nông nghiệp và xuất khẩu phân bón của Mátxcơva.

Thỏa thuận ngừng bắn trên Biển Đen là một bước tiến quan trọng trong giảm căng thẳng quân sự và mở ra cơ hội đối thoại hòa bình giữa các bên liên quan. Theo các chuyên gia, thỏa thuận trước hết giúp ngăn chặn các cuộc giao tranh trên Biển Đen, nơi đã trở thành điểm nóng trong cuộc xung đột kéo dài từ năm 2022. Việc chấm dứt các hành động thù địch trực tiếp giảm thiểu thương vong cho binh sĩ cũng như dân thường sống trong khu vực ven biển. Các cảng quan trọng như Odessa của Ukraine hay Sevastopol của Nga cũng sẽ ít bị đe dọa hơn, giúp giảm nguy cơ phá hủy cơ sở hạ tầng chiến lược.

Ý nghĩa của thỏa thuận không chỉ giới hạn trong phạm vi khu vực mà còn có ảnh hưởng rộng lớn đến tình hình địa chính trị, kinh tế trên toàn cầu. Biển Đen là một tuyến đường quan trọng đối với hoạt động thương mại, đặc biệt là vận chuyển ngũ cốc, dầu mỏ và khí đốt. Trước khi thỏa thuận được ký kết, khu vực này đã chứng kiến nhiều cuộc tấn công vào tàu hàng, gây gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Với việc ngừng bắn, tàu thương mại có thể hoạt động an toàn hơn, góp phần ổn định giá lương thực và năng lượng trên thị trường quốc tế. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các nước phụ thuộc vào ngũ cốc từ Ukraine và Nga - hai nguồn cung lớn trên thế giới.

Dĩ nhiên, thỏa thuận lần này chưa đồng nghĩa với việc chấm dứt xung đột, nhưng giới quan sát cho rằng động thái này mở ra cơ hội để các bên liên quan tiếp tục tìm tiếng nói chung. Mỹ đóng vai trò trung gian thỏa thuận, cho thấy Washington vẫn giữ được tầm ảnh hưởng ngoại giao trong cuộc xung đột Nga - Ukraine. Việc đạt được thỏa thuận này cũng cho thấy khả năng thỏa hiệp giữa các bên, từ đó có thể đặt nền móng cho các cuộc đàm phán hòa bình rộng lớn hơn trong tương lai.

Thỏa thuận cũng sẽ mang lại lợi ích cho các bên liên quan. Nga có cơ hội để giảm áp lực quân sự và tái thiết lập một số mối quan hệ kinh tế quốc tế. Ukraine, dù vẫn trong tình trạng chiến tranh, có thể tận dụng khoảng thời gian này để củng cố vị thế ngoại giao và quân sự. Các nước châu Âu cũng sẽ hưởng lợi từ căng thẳng quân sự xuống thang, nhất là khi bảo đảm an toàn hàng hải giúp duy trì chuỗi cung ứng dầu khí từ Nga đến các nước tiêu thụ lớn, qua đó ổn định thị trường năng lượng.

Hiển nhiên, thực thi thỏa thuận là thách thức, khi nguy cơ xảy ra các hành động khiêu khích hoặc vi phạm từ cả hai phía hiển hiện. Nga vẫn yêu cầu phương Tây dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt như một phần của thỏa thuận, trong khi Ukraine lo ngại rằng Nga có thể sử dụng khoảng thời gian này để củng cố lực lượng và chuẩn bị cho các cuộc tấn công mới. Do đó, cộng đồng quốc tế cần theo dõi sát sao và có các biện pháp giám sát để bảo đảm thỏa thuận được thực hiện đúng cam kết.

Nhìn chung, thỏa thuận ngừng bắn trên Biển Đen giữa Nga và Ukraine do Mỹ làm trung gian là một dấu mốc quan trọng trong tiến trình tìm kiếm hòa bình tại khu vực. Để thỏa thuận được thực thi và tạo ra nhiều hiệu ứng tích cực, các bên liên quan cần có thiện chí hợp tác và thực hiện đúng cam kết. Duy trì thỏa thuận này không chỉ giúp giảm bớt căng thẳng khu vực mà còn góp phần vào sự ổn định của thế giới trong bối cảnh xung đột địa chính trị ngày càng phức tạp.

Hoàng Linh (Theo The Guardian)