Ngăn chặn thực phẩm bẩn len lỏi vào bữa ăn gia đình

Điều đặc biệt nguy hiểm là hầu hết các lô thực phẩm đều nhiễm vi sinh vật Salmonella, một loại vi sinh vật từng gây ngộ độc thực phẩm hàng loạt ở nhiều địa phương, thậm chí cướp đi sinh mạng của không ít người.

Nhiều thủ đoạn đối phó

Sau khi lực lượng Công an và các cơ quan chức năng khác được lệnh triển khai cao điểm xử lý vi phạm, những tưởng những người kinh doanh hàng giả, hàng hóa không đảm bảo vệ sinh sẽ từ bỏ thị trường, nhưng thực tế họ không những không sợ, mà tìm đủ mọi cách để đối phó với cơ quan chức năng.

Để làm rõ, chúng tôi đã dành thời gian đi thực tế tại một số quán phở, miến, quán nhậu chuyên bán về đêm ở đường Hải Triều, quận 1; đường Võ Văn Tần, quận 3; đường Phạm Văn Đồng, quận Gò Vấp; đường Phan Đình Giót, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh. Mặc dù không trưng bày nội tạng như trước đây, nhưng khi khách gọi các món ăn có lòng - trứng - kê - chân - cổ - sụn gà và nội tạng heo, bắp bò thì chủ quán lập tức đáp ứng ngay.

Công an tỉnh Bình Dương phát hiện 11,2 tấn thực phẩm bẩn giấu trong kho đông lạnh ở phường Lái Thiêu, TP Thuận An.

Tại một quán nhậu trên đường Phạm Văn Đồng, lật quyển thực đơn thì không thấy ghi món lòng - trứng gà cháy tỏi và món lòng xe điếu heo hấp hành, xào dưa cải chua như trước. Tuy nhiên, khi được hỏi thì người quản lý giải thích: “Lúc này cơ quan chức năng kiểm tra liên tục nên chủ quán phải bỏ tên món ăn ra khỏi danh mục, nhưng các anh cứ gọi là có ngay. Quán chúng em uy tín lâu năm sẽ biết cách chọn thực phẩm an toàn, chứ bảo chứng minh nguồn gốc thì không thể, vì mua ngoài chợ đâu có hóa đơn chứng từ...”.

Sau khi khẳng định uy tín, người quản lý còn giới thiệu món lòng “xe điếu” rất “đặc biệt” vì trực tiếp mua mối từ một lò mổ ở huyện Hóc Môn, song số lượng rất ít nên phải đặt trước mới có, nhưng khi bị chất vấn về việc mổ hàng ngàn con heo nái mới thu được vài cân, lấy đâu ra mà bán thì người quản lý kiếm cớ, tránh trả lời.

Tối hôm sau, chúng tôi đến một quán ăn trên đường Hải Triều, quận 1 gọi một đĩa tổng hợp gồm lòng - trứng non - kê gà và một tô bắp bò. Thấy những quả trứng mịn bất thường và không có mùi thơm, còn bắp bò thì trắng như thịt heo luộc, chúng tôi hỏi chủ quán thì nhận được câu trả lời: “Mua mối của những người chuyên bán thịt gà tươi, bò tươi ngoài chợ, họ cũng được cấp giấy đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm... Muốn biết thì cứ đi ra chợ mà hỏi... Không muốn ăn thì đi chỗ khác, đừng làm khó bọn này...”.

Tranh thủ hỏi thăm một người khách tên Tuấn, anh bảo rằng là nhân viên ngân hàng, thường tan tầm vào lúc 8h tối, về nhà nấu cơm thì quá muộn nên chọn ra khu vực này ăn phở hoặc miến gà trứng non hoặc phở bắp bò. Tuy nhiên, khi được hỏi sao các phương tiện thông tin liên tục cảnh báo về nội tạng heo, gà, bắp bò không rõ nguồn gốc sao anh vẫn sử dụng thì anh trả lời rằng bản thân cũng không biết phân biệt, chỉ nghĩ những hàng quán lâu năm sẽ phải giữ uy tín nên cứ ăn...

Không chỉ các quán ăn luôn mập mờ về nguồn gốc thực phẩm, mà các nhà kinh doanh cũng tìm mọi thủ đoạn để đối phó với cơ quan chức năng. Cụ thể, ngày 11/6/2025, khi thực hiện kế hoạch triển khai cao điểm phòng, chống buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường Công an tỉnh Bình Dương phối hợp với Đội Quản lý thị trường số 2 phát hiện nghi vấn nên kiểm tra đột xuất hệ thống kho lạnh của Công ty TNHH Đầu tư kho vận miền Nam tại phường Lái Thiêu, TP Thuận An, tỉnh Bình Dương.

Tại thời điểm kiểm tra, người đại diện của công ty này đã xuất trình những loại giấy tờ thể hiện đang kinh doanh dịch vụ cho thuê kho đông lạnh, với tổng cộng 21 thùng container (tương ứng với 21 kho đông lạnh). Khi mở các kho này ra, phát hiện có 2 kho đang lưu trữ 11,2 tấn thực phẩm đông lạnh gồm thịt gà (cổ, da, chân, đầu), thịt heo (vai, ba rọi), ức vịt, xúc xích thành phẩm không rõ nhãn hiệu, không có xuất xứ, đều đã hết hạn sử dụng.

Phát hiện kho chứa thực phẩm bẩn ở quận Bình Tân, TP Hồ Chí Minh.

Sau khi yêu cầu đại diện Công ty TNHH Đầu tư kho vận miền Nam liên hệ mời những chủ sở hữu số thực phẩm nêu trên đế Cơ quan công an làm việc thì tất cả đều khai nhận đã mua hàng trôi nổi trên thị trường, không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ hợp pháp. Tuy nhiên, tất cả cho rằng do thiếu hiểu biết, cứ nghĩ rằng các loại thực phẩm để cấp đông trong kho có độ lạnh sâu thì không bị nhiễm khuẩn và không hư hỏng nên mới làm vậy để kiếm tiền lo cái ăn, cái mặc cho gia đình. Chỉ đến khi Cơ quan công an đưa ra những bằng chứng xác thực về hành vi vi phạm thì các chủ hàng mới khai thật.

Theo lời khai của hầu hết các chủ hàng, do đã hoạt động trong lĩnh vực này nhiều năm nên tất cả đều biết rõ số hàng đã hết hạn sử dụng, nhưng vì món lợi nhuận kếch xù nên các chủ hàng vẫn tiếp tục tung ra thị trường tiêu thụ, cung cấp cho cơ sở kinh doanh, chế biến thực phẩm, nhà hàng, quán ăn và công ty chế biến suất ăn công nghiệp tại tỉnh Bình Dương và TP Hồ Chí Minh.

Đặc biệt, Cơ quan công an chất vấn về việc các chủ hàng cho in dòng chữ “kho lạnh chứa hàng phế phẩm thanh lý dùng cho chăn nuôi động vật” và dán lên cửa kho container đông lạnh, nhưng thực tế không xuất bán cho bất kỳ cơ sở chăn nuôi động vật nào thì các chủ hàng nhận việc này nhằm che giấu vi phạm và đối phó với cơ quan chức năng khi bị kiểm tra.

Cũng trong đợt cao điểm phòng, chống buôn lậu, hàng già, gian lận thương mại, ngày 7/6/2025, tổ công tác của Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, môi trường Công an TP Hồ Chí Minh phát hiện một công ty kinh doanh thực phẩm không rõ nguồn gốc tại xã Tân Nhựt, huyện Bình Chánh. Qua kiểm tra, tổ công tác xác định tại kho lạnh công ty đang lưu chứa hơn 61,5 tấn nội tạng và thịt động vật gồm trên 1,3 tấn vú heo, 43,2 tấn dạ dày heo, 3,6 tấn bắp bò, 5,9 tấn sụn gà và 7,5 tấn kê gà. Tất cả hàng hóa được đựng trong các thùng carton và có dán nhãn in chữ nước ngoài, không có dán nhãn phụ tiếng việt, hạn sử dụng...; đặc biệt chủ hàng không xuất trình được hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ.

Trước đó, trong các ngày 29 và 30/5/2025, tổ công tác của Phòng Cảnh sát kinh tế Công an TP Hồ Chí Minh phối hợp Công an phường Bình Hưng Hòa, quận Bình Tân tiến hành kiểm tra việc chấp hành pháp luật về an toàn thực phẩm đối với một doanh nghiệp có trụ sở tại đường số 22 và một kho lạnh tại đường Bình Thành. Tại đây, tổ công tác phát hiện gần 6,8 tấn sản phẩm nội tạng và thịt động vật không hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ.

Để đối phó với cơ quan chức năng, các cơ sở này đều có tủ trưng bày một số ít loại thực phẩm của các đơn vị chăn nuôi trong nước được cấp phép và giấy chứng nhận đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, nhưng phía sau những chiếc tủ ấy là những hầm đông lạnh chứa đầy các loại nội tạng heo, gà, bò... không rõ nguồn gốc.

Cơ quan chức năng phối hợp, quyết liệt vào cuộc

Qua những vụ việc trên và ghi nhận thực tế tại thị trường cho thấy tình trạng lưu hành thực phẩm bẩn hiện nay diễn biến hết sức phức tạp. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, thực phẩm khi được đông lạnh khác với thực phẩm tươi sống, nhưng chỉ những người có chuyên môn mới biết, còn người tiêu dùng khó tìm thấy dấu hiệu phân hủy hay ngửi thấy mùi chua, mùi hôi. Ngoài ra, thực phẩm đông lạnh có giá thường rẻ hơn thực phẩm tươi sống nên nhiều người tiêu dùng thường chọn mua và chủ quan cho rằng khi chế biến chỉ cần nêm nếm đủ gia vị là sẽ đảm bảo độ thơm, ngon.

Chính từ suy nghĩ này, mà mỗi khi thèm hoặc bận rộn với công việc, không có thời gian nấu nướng, bà con thường chọn ra quán ăn gọi những món nội tạng gà, heo, bò mà không biết rằng đây là những loại thực phẩm bẩn, tẩm ướp bằng các loại hóa chất độc hại và có thể nhiễm vi khuẩn gây ngộ độc, thậm chí tích tụ lâu trong cơ thể người có thể gây ra các loại bệnh nặng khác về đường ruột...

Để ngăn chặn thực phẩm bẩn tràn vào bữa ăn gia đình, chỉ lực lượng Công an và Quản lý thị trường vào cuộc là chưa đủ, mà cần sự phối hợp chặt chẽ từ nhiều cơ quan chức năng, mà cụ thể là Sở An toàn thực phẩm và sự ủng hộ của bà con nhân dân, nếu phát hiện thì lập tức tố cáo để có biện pháp xử lý nghiêm khắc.

Nội tạng heo, gà không rõ nguồn gốc bị Công an TP Hồ Chí Minh phát hiện trong kho lạnh tại huyện Bình Chánh.

Tuy nhiên, bà Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP Hồ Chí Minh cho biết, trong thời gian vừa qua, hoạt động của các sở này có nhiều hạn chế không phát huy được hiệu quả.

Cũng theo bà Lan, hiện nay, các đối tượng vi phạm núp rất kỹ, rất sâu, rất khó phát hiện. Vì vậy, việc thanh tra đột xuất sẽ giúp phát hiện những vi phạm của các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh. Điển hình như vụ lòng xe điếu gây ồn ào trong dư luận trong thời gian dài, nhưng phải làm theo kế hoạch nên khi thành lập đoàn, đoàn kiểm tra của TP Hồ Chí Minh kiểm tra cơ sở thì không tìm thấy đoạn lòng xe điếu, mà phải lấy mẫu ngẫu nhiên lòng heo bán trong quán về để kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm...

Nguyễn GIa