Ngân hàng Nhà nước được quyền quyết định cho vay đặc biệt lãi suất 0%

Luật này sẽ có hiệu lực từ ngày 15/10/2025, trong đó có nội dung đáng chú ý cho phép Ngân hàng Nhà nước được quyết định cho vay đặc biệt với lãi suất 0% nhằm hỗ trợ các tổ chức tín dụng đang gặp khó khăn về thanh khoản hoặc đang thực hiện phương án phục hồi, chuyển giao bắt buộc.

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý dự án Luật trước khi được thông qua, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết Chính phủ đã điều chỉnh khoản 1 Điều 1 của dự thảo Luật nhằm bảo đảm việc cho vay đặc biệt chỉ được thực hiện trong những tình huống đặc biệt nghiêm trọng.

Theo đó, khoản vay này chỉ áp dụng khi tổ chức tín dụng rơi vào tình trạng rất khó khăn về thanh khoản hoặc đang thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc, với mục tiêu tối thượng là bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền và đảm bảo an toàn cho toàn hệ thống các tổ chức tín dụng.

Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước sẽ quyết định việc cho vay đặc biệt đối với tổ chức tín dụng trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 192 của Luật, có thể là cho vay có hoặc không có tài sản bảo đảm.

Việc xác định tài sản bảo đảm cho khoản vay đặc biệt sẽ căn cứ theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước. Đáng chú ý, lãi suất áp dụng đối với khoản vay đặc biệt này là 0% mỗi năm.

Liên quan đến quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu, bà Hồng cho biết, Luật lần này chỉ quy định sự tham gia của Ủy ban nhân dân xã và cơ quan công an cấp xã trong quá trình thu giữ tài sản bảo đảm.

Theo bà Hồng, quy định này về cơ bản đã phù hợp với định hướng về việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và mô hình chính quyền địa phương theo hướng hai cấp.

Tiếp thu các ý kiến góp ý, Chính phủ đã kế thừa hai quy định quan trọng từ Nghị quyết 42/2017/QH14 và chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng bổ sung thêm điều kiện tại điểm d khoản 2 Điều 198a.

Theo đó, tài sản bảo đảm không được là tài sản đang có tranh chấp trong một vụ án đã được tòa án có thẩm quyền thụ lý nhưng chưa giải quyết hoặc đang trong quá trình giải quyết.

Song song với đó, tại điểm c khoản 3 Điều 198a, Luật được bổ sung quy định cụ thể về hình thức công khai thông tin trước khi tiến hành thu giữ tài sản bảo đảm là bất động sản.

Cụ thể, văn bản thông báo thu giữ tài sản phải được niêm yết công khai tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi bên bảo đảm đăng ký địa chỉ theo hợp đồng bảo đảm, cũng như tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có tài sản bảo đảm.

“Tuy nhiên, đối với tài sản bảo đảm là động sản, do tính ‘động’, dễ di chuyển của tài sản là động sản, Chính phủ xin được giữ nguyên về hình thức công khai thông tin theo dự thảo Luật đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến”, bà Hồng nhấn mạnh.

Để bảo đảm thủ tục thu giữ tài sản bảo đảm được thực hiện một cách chặt chẽ, đồng thời tháo gỡ các vướng mắc thực tiễn và hạn chế các rủi ro phát sinh, Chính phủ đề xuất chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng yêu cầu tài sản bảo đảm được thu giữ phải đáp ứng các điều kiện do Chính phủ quy định.

Trên cơ sở đó, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan như Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao… để nghiên cứu và cụ thể hóa các điều kiện đối với tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu mà tổ chức tín dụng được quyền thu giữ.

Đây được xem là một phần trong nỗ lực cụ thể hóa chủ trương phát triển kinh tế tư nhân theo tinh thần của Nghị quyết số 68.

Về vấn đề hoàn trả tài sản bảo đảm là vật chứng trong các vụ án hình sự, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, dự thảo Luật đã được chỉnh lý để quy định rõ việc hoàn trả này sẽ thực hiện theo đề nghị của bên nhận bảo đảm, nếu trong hợp đồng bảo đảm có thỏa thuận rằng bên bảo đảm đồng ý cho bên nhận bảo đảm được quyền thu giữ tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu khi có tình huống xử lý tài sản phát sinh theo quy định pháp luật.

Chính phủ cũng tiếp thu và bỏ nội dung liên quan đến hoàn trả tang vật, phương tiện hành chính trong vụ việc vi phạm hành chính tại dự án Luật lần này.

Nam Hải