Người trẻ ngại vay mua nhà vì lãi suất vẫn cao, tiếp cận ngân hàng khó khăn

Nhiều rào cản về tín dụng

Theo ông Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), mặc dù nhu cầu nhà ở là rất lớn, song mức tăng thu nhập của người dân chưa theo kịp đà tăng của giá nhà ở, dẫn đến khả năng sở hữu thực tế của đa số người trẻ… rất hạn chế.

Để mua được một căn nhà trung bình (70m2, giá bán 3-4 tỷ đồng) tại các đô thị lớn, người trẻ phải cần tới 20-25 năm thu nhập. Con số này cho thấy tỷ lệ giá nhà/thu nhập ở Việt Nam thuộc nhóm rất cao.

“Đa số người trẻ khởi nghiệp với mức lương khởi điểm không cao, phải sau 5-10 năm đi làm mới tích lũy được một khoản đáng kể. Tuy nhiên, giá bất động sản trong cùng thời gian đó thường tăng nhanh hơn tốc độ tích lũy, khiến số tiền tiết kiệm luôn… “đuổi không kịp” giá nhà”, ông Hà Quang Hưng cho biết.

Ngoài rào cản trên, ông Hưng còn nhấn mạnh đến rào cản về tín dụng. Theo ông, đa phần người trẻ khi mua nhà đều phải dựa vào vay thế chấp từ ngân hàng. Mặc dù ngân hàng sẵn sàng cho vay mua nhà, nhưng lãi suất cho vay thương mại hiện vẫn khá cao.

Hiện, lãi suất vay mua nhà đã hạ nhiệt về khoảng 8-10%, nhưng vẫn là gánh nặng đáng kể, rất ít người trẻ dám vay vì sợ… “mắc nợ” suốt hàng chục năm. “Thực tế cho thấy chỉ khi có các gói ưu đãi lãi suất thấp (5-6%) cố định thời gian đầu thì người trẻ mới mạnh dạn tính chuyện vay mua nhà", ông Hưng nói.

Cũng theo ông, thời hạn vay chưa đủ dài so với nhu cầu. Người trẻ rất cần các khoản vay dài 20-30 năm để giảm áp lực trả nợ hàng tháng.

Nhiều người trẻ không thể mua nhà do giá nhà tăng cao

Cũng cho rằng việc tiếp cận tín dụng mua nhà hiện nay còn khó khăn, chuyên gia tài chính - ngân hàng TS. Nguyễn Trí Hiếu cho biết, dù lãi suất vay mua nhà ở xã hội thấp nhưng lại đi kèm nhiều điều kiện, quy định khắt khe, khiến khả năng tiếp cận vốn không dễ dàng. Vì thế, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng không thể trông chờ mãi vào các ưu đãi mà phải tính đến các kênh cho vay thương mại.

Vị chuyên gia này khuyến nghị, người dân khi vay mua nhà phải đặc biệt cân nhắc khả năng trả nợ, tránh “đu đỉnh” bất động sản. "Đừng vội vàng mua nhà nếu thu nhập chưa đủ vững, đừng vay 100 đồng mà mỗi tháng phải trả tới 70 đồng cả gốc lẫn lãi – đó là ngưỡng vỡ nợ rồi", TS. Hiếu nhấn mạnh.

Cần thêm chính sách hỗ trợ tài chính cho người trẻ mua nhà

Đề xuất về chính sách ưu đãi cho người trẻ mua nhà, ông Hà Quang Hưng kiến nghị cần hỗ trợ tài chính cho người mua, giúp tăng khả năng tích lũy và giảm gánh nặng chi phí. Chẳng hạn như điều chỉnh chính sách thuế thu nhập cá nhân bằng cách nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người có gia đình, con nhỏ; cho phép khấu trừ một phần lãi vay mua nhà lần đầu khỏi thu nhập chịu thuế.

Bên cạnh đó, nghiên cứu mô hình quỹ tiết kiệm nhà ở, cho phép người lao động trích một phần lương hàng tháng vào quỹ để được vay mua nhà với lãi suất ưu đãi, hoặc thưởng tiền vào tài khoản tiết kiệm nhà ở cho những bạn trẻ tích lũy đạt mốc nhất định.

Cuối cùng, theo ông Hưng, cần cải thiện tiếp cận tín dụng, triển khai gói vay ưu đãi dài hạn. Cần bố trí đủ và đúng hạn nguồn vốn vay ưu đãi từ ngân sách Trung ương cấp cho Ngân hàng Chính sách xã hội để cho vay ưu đãi mua, thuê mua nhà ở xã hội.

Đồng thời, đẩy mạnh giải ngân chương trình tín dụng 145.000 tỷ đồng cho nhà ở xã hội, mở rộng chương trình cho vay ưu đãi đối với cá nhân, hộ gia đình để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội, đặc biệt là người trẻ dưới 35 tuổi.

Xem xét kéo dài thời hạn cho vay (15-20 năm) và thời gian ưu đãi. Cùng với đó, nghiên cứu thiết kế các gói vay ưu đãi riêng cho người trẻ mua nhà ở thương mại lần đầu với lãi suất và kỳ hạn phù hợp.

TS. Nguyễn Trí Hiếu thì kiến nghị, NHNN cần tăng cường hoạt động chấm điểm tín dụng cá nhân, để giúp người đi vay ý thức được trách nhiệm tài chính, hạn chế rủi ro nợ xấu trong toàn hệ thống.

Theo bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, NHNN, hiện nay ngành Ngân hàng thực hiện nhiều giải pháp để ưu tiên nguồn vốn tín dụng và thực hiện đồng bộ các giải pháp giúp người trẻ có nhà ở.

Đối với gói tín dụng nhà ở xã hội, hiện có 9 ngân hàng tham gia gói tín dụng 145.000 tỷ đồng cho vay nhà ở xã hội, lãi suất thấp hơn 1,5-2% lãi suất bình thường. Hiện lãi suất cho vay mới nhất đang là 5,9%/năm, lãi suất liên tục giảm cùng xu hướng mặt bằng chung.

Với người trẻ dưới 35 tuổi, NHNN cũng khuyến khích áp dụng chính sách lãi suất ưu đãi, 5 năm đầu thấp hơn 2%, 10 năm thấp hơn 1% so với lãi suất bình quân trung dài hạn của nhóm ngân hàng lớn.

Nhật Linh