Ngăn ngừa tảo hôn, kết hôn cận huyết thống
Tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh, tình trạng tảo hôn và kết hôn cận huyết thống vẫn âm thầm diễn ra, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe giống nòi và chất lượng dân số. Nhằm ngăn ngừa những hệ lụy lâu dài, chính quyền địa phương, các đoàn thể chính trị xã hội đã tích cực triển khai nhiều biện pháp tuyên truyền, vận động nhằm thay đổi nhận thức của người dân.
Trưởng thôn Tân Hợi đến tuyên truyền về hệ lụy của tảo hôn và kết hôn cận huyết với người dân trong thôn.
Chúng tôi đến thăm gia đình chị Hoàng Thị Sua, người dân tộc Mông, ở thôn Tân Hợi (xã Nghiên Loan). Vợ chồng anh chị Hoàng Thị Sua vốn là người trong họ (là con chị ruột và con em ruột). Do thiếu hiểu biết, lại không được tuyên truyền nên hai người đã kết hôn với nhau. Hậu quả, đứa con đầu lòng của họ là em Lý Thanh Tân khi sinh ra bị dị tật bẩm sinh, sức khỏe yếu, phát triển chậm hơn so với những đứa trẻ cùng trang lứa không thể đến trường học.
Chị Sua chia sẻ: Vì thiếu hiểu biết và tập tục cũ nên tôi và chồng đã tự nguyện đến với nhau dù biết có quan hệ họ hàng gần. Khi sinh con ra, thấy con mang dị tật bẩm sinh, tôi mới thấm thía hậu quả của hôn nhân cận huyết.
Xã Nghiên Loan hiện có hơn 90% đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Tình trạng tảo hôn và kết hôn cận huyết thống chủ yếu xảy ra ở đồng bào dân tộc Mông. Nguyên nhân là do nhận thức của đồng bào dân tộc còn hạn chế, phong tục tập quán lạc hậu.
Bên cạnh đó, điều kiện kinh tế khó khăn, trình độ học vấn thấp, khoảng cách địa lý xa xôi cũng khiến công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về hôn nhân, gia đình chưa thật sự hiệu quả. Từ đầu năm đến nay xã ghi nhận 3 trường hợp tảo hôn.
Ông Dương Văn Quỳnh, Chủ tịch UBND xã Nghiên Loan, cho biết: Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng kết hôn cận huyết thống là do nhận thức của bà con còn hạn chế. Vì vậy, chúng tôi xác định công tác tuyên truyền, vận động phải được thực hiện thường xuyên và lâu dài nhằm từng bước ngăn ngừa tình trạng kết hôn cận huyết thống, bảo đảm sức khỏe và chất lượng dân số.
Tại thôn Tà Han (xã Nam Cường) có 108 hộ dân, 100% là đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Do nhận thức của bà con còn hạn chế và một số tập tục lạc hậu còn tồn tại nên tình trạng tảo hôn vẫn xảy ra. Chỉ trong đầu năm 2025, thôn đã ghi nhận 2 trường hợp tảo hôn, khi các cặp nam nữ mới chỉ từ 15 đến 17 tuổi. Mặc dù công tác tuyên truyền luôn được chú trọng, nhưng để thay đổi nhận thức của người dân vẫn là bài toán khó.
Theo báo cáo ngành chuyên môn, năm 2025 toàn tỉnh ghi nhận 25 trường hợp tảo hôn và 3 vụ kết hôn cận huyết thống. Nhằm ngăn ngừa tình trạng này, các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương đã tích cực triển khai các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Trong giai đoạn 2021-2025, toàn tỉnh đã tổ chức 83 hội nghị truyền thông về giảm thiểu tảo hôn và kết hôn cận huyết thống, thu hút hơn 8.800 đại biểu gồm lãnh đạo, công chức làm công tác dân tộc; cán bộ công an; lãnh đạo UBND xã, phường; cán bộ đoàn; bí thư chi bộ, trưởng xóm, tổ trưởng tổ dân phố, trưởng ban công tác mặt trận cùng nhóm vị thành niên, thanh niên thuộc các dân tộc gặp khó khăn tham gia.
Hiện nay, các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương vẫn tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, lồng ghép trong các buổi họp, sinh hoạt cộng đồng và trường học, nhằm nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của người dân, góp phần phòng ngừa tảo hôn và kết hôn cận huyết thống một cách hiệu quả.
