Ngành Công Thương Điện Biên khởi động Chương trình hành động sau Đại hội XV

Trên tinh thần hành động "rõ việc, rõ người, rõ nguồn lực và thời hạn", Sở Công Thương Điện Biên đang khởi động một lộ trình mới với ba trụ cột lớn: phát triển công nghiệp là động lực tăng trưởng, nâng cấp logistics, thương mại biên giới và thúc đẩy năng lượng tái tạo gắn với liên kết Công Thương - Du lịch, sản phẩm OCOP và kích cầu theo mùa.

Công nghiệp: trụ cột tăng trưởng GRDP và tái cơ cấu kinh tế

Nghị quyết Đại hội XV của Đảng bộ tỉnh Điện Biên đặt mục tiêu tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân giai đoạn 2025-2030 khoảng 10–11%/năm, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng trên 18%/năm, cùng với đó là yêu cầu chuyển dịch mạnh cơ cấu kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp - xây dựng và dịch vụ, nhất là dịch vụ du lịch, logistics và thương mại biên giới. Trong bức tranh ấy, công nghiệp được xác định là một trong những trụ cột then chốt để tạo “bước nhảy” cho GRDP, nâng năng suất lao động và gia tăng giá trị gia tăng tại chỗ.

Ngay sau Đại hội XV, ngành Công Thương đã tham mưu rà soát, điều chỉnh quy hoạch phát triển công nghiệp, bảo đảm bám sát các trục hạ tầng chiến lược như cao tốc, quốc lộ, sân bay Điện Biên và các khu, điểm du lịch trọng điểm. Trọng tâm là chuyển từ mô hình công nghiệp phân tán, quy mô nhỏ sang công nghiệp tập trung theo cụm, khu, gắn với chuỗi giá trị nông – lâm sản, du lịch và kinh tế biên mậu. Những lĩnh vực có lợi thế như chế biến nông sản (gạo chất lượng cao, mắc ca, cà phê, cao su, dược liệu), chế biến gỗ, vật liệu xây dựng xanh, sản phẩm thủ công gắn với bản sắc văn hóa dân tộc… sẽ được ưu tiên thu hút đầu tư, hình thành các tổ hợp công nghiệp - dịch vụ có khả năng lan tỏa cao.

Nhập chú thích ảnh

Cùng với đó, ngành Công Thương Điện Biên định hướng phát triển mạnh công nghiệp hỗ trợ quy mô vừa và nhỏ, tạo “vệ tinh” cho các doanh nghiệp lớn, từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng khu vực. Các cơ sở cơ khí nhỏ, làng nghề truyền thống sẽ được hỗ trợ nâng cấp công nghệ, áp dụng các tiêu chuẩn chất lượng, môi rường, an toàn lao động, qua đó chuyển đổi từ sản xuất manh mún sang sản xuất hàng hóa có thương hiệu, có khả năng kết nối với hệ thống phân phối hiện đại.

Một điểm nhấn quan trọng trong Chương trình hành động là yêu cầu phát triển công nghiệp gắn với mô hình “kinh tế xanh - kinh tế số”. Trong quy hoạch mới, các khu – cụm công nghiệp sẽ phải đáp ứng yêu cầu về hạ tầng môi trường, xử lý chất thải, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, từng bước áp dụng tiêu chí khu công nghiệp sinh thái. Doanh nghiệp được khuyến khích đầu tư vào dây chuyền hiện đại, tự động hóa, ứng dụng công nghệ số trong quản trị sản xuất, truy xuất nguồn gốc và kết nối thị trường.

Bên cạnh nỗ lực thu hút nhà đầu tư chiến lược, ngành Công Thương cũng coi việc “nuôi dưỡng” lực lượng doanh nghiệp hiện hữu là trụ cột quan trọng. Các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, tư vấn chuyển đổi số, hỗ trợ đổi mới công nghệ, phát triển thương hiệu, xúc tiến thương mại trong và ngoài nước sẽ được triển khai theo hướng thực chất hơn, tránh dàn trải. Việc cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, rút ngắn thời gian xử lý thủ tục hành chính, nâng chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh được xem là “điều kiện nền” để công nghiệp Điện Biên thật sự trở thành động lực tăng trưởng GRDP, chứ không chỉ là mục tiêu trên giấy tờ.

Trong năm đầu nhiệm kỳ, ngành Công Thương đặt mục tiêu tạo chuyển biến rõ nét về chuẩn bị mặt bằng, hạ tầng kỹ thuật và danh mục dự án ưu tiên kêu gọi đầu tư trong lĩnh vực công nghiệp chế biến, năng lượng và hạ tầng thương mại logistics. Đây là bước đi quan trọng để từ năm 2026 trở đi, các dự án công nghiệp mới bắt đầu đi vào vận hành, đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng GRDP, thu ngân sách và giải quyết việc làm cho người lao động.

Mở rộng không gian phát triển thông qua logistics và thương mại biên giới

Là tỉnh biên giới có vị trí chiến lược, Điện Biên được định hướng không chỉ là “pháo đài” về quốc phòng an ninh ở vùng Tây Bắc mà còn trở thành “cầu nối” kinh tế giữa Việt Nam với Lào và Trung Quốc, thông qua hệ thống cửa khẩu, hành lang kinh tế và các tuyến giao thông liên vùng. Trong bối cảnh đó, phát triển logistics và thương mại biên giới được ngành Công Thương xác định là một trụ cột trung hạn, mở rộng không gian phát triển, gia tăng sức cạnh tranh của sản phẩm địa phương.

Trên cơ sở quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội và quy hoạch tỉnh đến năm 2030, ngành Công Thương phối hợp với các ngành chức năng rà soát, sắp xếp lại không gian kinh tế biên mậu, gắn với các cửa khẩu quốc gia, lối mở và các cụm dân cư biên giới. Trọng tâm là hình thành các trung tâm logistics, kho bãi, chợ biên giới, điểm trung chuyển hàng hóa, bảo đảm chuỗi dịch vụ từ thông quan, kiểm dịch, kiểm định đến vận chuyển, lưu kho, phân phối.

Trong ngắn hạn, ưu tiên được dành cho việc nâng cấp hệ thống hạ tầng thương mại hiện hữu như chợ cửa khẩu, chợ biên giới, kết nối với mạng lưới siêu thị, cửa hàng tiện ích và các sàn thương mại điện tử. Về dài hạn, Điện Biên hướng tới hình thành các trung tâm logistics đa chức năng gắn với các trục quốc lộ, cao tốc và sân bay Điện Biên, qua đó không chỉ phục vụ lưu thông hàng hóa của tỉnh mà còn đóng vai trò “bến bãi phía sau” cho các địa phương lân cận trong vùng Tây Bắc.

Điện Biên hướng tới hình thành các trung tâm logistics đa chức năng gắn với các trục quốc lộ, cao tốc và sân bay Điện Biên

Cùng với hạ tầng vật chất, ngành Công Thương đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động thương mại, xúc tiến thương mại biên giới. Doanh nghiệp được hỗ trợ tham gia sàn thương mại điện tử xuyên biên giới, ứng dụng nền tảng số trong đàm phán, ký kết hợp đồng, thanh toán và quản trị chuỗi cung ứng. Các mặt hàng chủ lực của tỉnh như nông sản, sản phẩm OCOP, thủ công mỹ nghệ, vật liệu xây dựng… được hỗ trợ xây dựng hồ sơ sản phẩm, tiêu chuẩn chất lượng phù hợp với yêu cầu của thị trường Lào, Trung Quốc và một số thị trường khu vực.

Đặc biệt, ngành Công Thương xác định thương mại biên giới không chỉ dừng ở trao đổi hàng hóa truyền thống mà phải gắn chặt với dịch vụ du lịch, logistics du lịch và kinh tế đêm. Các tuyến phố thương mại, chợ đêm, không gian trải nghiệm văn hóa – ẩm thực dân tộc sẽ được khuyến khích phát triển tại các đô thị, cửa khẩu và khu du lịch trọng điểm. Qua đó, dòng khách du lịch đến Điện Biên không chỉ “đi – xem - chụp ảnh” mà còn mua sắm, trải nghiệm, tiêu dùng các dịch vụ đa dạng hơn, mang lại giá trị gia tăng lớn hơn cho nền kinh tế địa phương.

Để những định hướng này đi vào thực tế, ngành Công Thương chú trọng công tác phối hợp liên ngành, nhất là với ngành Giao thông vận tải, Tài chính, Hải quan, Biên phòng, cùng chính quyền các huyện biên giới. Các cơ chế, chính sách thí điểm về thủ tục thông quan, thời gian mở cửa, phí và lệ phí, hỗ trợ doanh nghiệp logistics… sẽ được nghiên cứu đề xuất theo hướng thông thoáng, cạnh tranh nhưng vẫn bảo đảm chặt chẽ về quản lý nhà nước và an ninh biên giới.

Phát triển năng lượng tái tạo phù hợp quy hoạch, bảo đảm hài hòa lợi ích

Trong bối cảnh cả nước triển khai Quy hoạch điện và các chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, chuyển dịch năng lượng, Điện Biên có nhiều dư địa phát triển năng lượng tái tạo như thủy điện nhỏ, điện mặt trời, điện sinh khối gắn với chế biến nông – lâm sản. Tuy nhiên, để bảo đảm phát triển bền vững, ngành Công Thương xác định yêu cầu tiên quyết là mọi dự án năng lượng phải phù hợp với quy hoạch, được đánh giá kỹ tác động tới môi trường, cảnh quan và đời sống người dân.

Chương trình hành động sau Đại hội XV đặt mục tiêu phát triển năng lượng tái tạo theo hướng hài hòa giữa ba yêu cầu: bảo đảm an ninh năng lượng cho phát triển công nghiệp – dịch vụ; không phá vỡ cảnh quan, môi trường, nhất là tại các khu, điểm du lịch; và tạo thêm sinh kế, nguồn thu ổn định cho người dân địa phương. Theo đó, các dự án thủy điện nhỏ sẽ được rà soát kỹ, kiên quyết loại bỏ những dự án nguy cơ cao về môi trường, diện tích chiếm đất rừng, đất sản xuất và xung đột với quy hoạch phát triển du lịch, nông nghiệp. Ngược lại, những dự án có giải pháp công nghệ hiện đại, an toàn, gắn với phát triển giao thông, hạ tầng xã hội sẽ được ưu tiên xem xét, tạo động lực mới cho tăng trưởng.

Điện mặt trời mái nhà, điện tái tạo áp mái trong khu, cụm công nghiệp, cơ sở thương mại – dịch vụ, khách sạn, khu nghỉ dưỡng được khuyến khích phát triển,

Điện mặt trời mái nhà, điện tái tạo áp mái trong khu, cụm công nghiệp, cơ sở thương mại – dịch vụ, khách sạn, khu nghỉ dưỡng được khuyến khích phát triển, vừa góp phần giảm chi phí điện, vừa tạo hình ảnh “xanh” cho Điện Biên trong mắt nhà đầu tư và du khách. Ngành Công Thương đóng vai trò cầu nối giữa các nhà đầu tư, doanh nghiệp cung ứng giải pháp năng lượng tái tạo với các cơ sở sản xuất, dịch vụ trên địa bàn, đồng thời hướng dẫn thực hiện các thủ tục đấu nối, đo đếm, thanh toán phù hợp quy định hiện hành.

Song song với đó, yêu cầu sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả được lồng ghép trong các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp, hộ sản xuất – kinh doanh và các cơ sở lưu trú, dịch vụ du lịch. Những mô hình điểm về “nhà máy xanh”, “khách sạn xanh”, “điểm du lịch xanh” sử dụng năng lượng tái tạo, giảm phát thải sẽ được xây dựng và nhân rộng, qua đó từng bước tạo “chuẩn mực mới” trong đầu tư và vận hành các dự án trên địa bàn tỉnh.

Liên kết Công Thương, Du lịch, OCOP và kích cầu theo mùa

Điểm đặc sắc trong định hướng của ngành Công Thương là gắn trụ cột năng lượng và hạ tầng thương mại với liên kết Công Thương Du lịch và chương trình OCOP. Trên nền tảng quy hoạch phát triển Khu du lịch quốc gia Điện Biên Phủ – Pá Khoang và tầm nhìn đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, ngành Công Thương phối hợp với ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Nông nghiệp và các địa phương xây dựng chuỗi sản phẩm trải nghiệm mang dấu ấn riêng của Điện Biên.

Các tour, tuyến du lịch được thiết kế theo hướng không chỉ dừng ở tham quan quần thể di tích Chiến thắng Điện Biên Phủ, bảo tàng, nghĩa trang liệt sĩ, mà còn mở rộng sang trải nghiệm nông trại nông nghiệp sạch, mô hình năng lượng tái tạo cộng đồng, làng nghề OCOP, chợ phiên vùng cao, không gian văn hóa – ẩm thực dân tộc. Du khách có thể vừa tìm hiểu lịch sử, văn hóa, vừa quan sát những mô hình sản xuất – kinh doanh xanh, sử dụng năng lượng tái tạo, từ đó cảm nhận rõ hơn hình ảnh một Điện Biên đổi mới, năng động.

Sản phẩm OCOP từ gạo Điện Biên, cà phê, mắc ca, chè Shan, mật ong, thảo dược đến hàng dệt thổ cẩm, mây tre đan – được ngành Công Thương kết nối với hệ thống điểm bán hàng “Đặc sản Điện Biên”, cửa hàng tiện ích, trung tâm thương mại, chợ du lịch và các kênh bán hàng trực tuyến. Mỗi điểm đến du lịch trở thành “cửa sổ” giới thiệu sản phẩm OCOP và hàng hóa đặc trưng, hình thành chuỗi cung ứng đồng bộ từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ, vừa gia tăng giá trị cho nông sản, vừa củng cố thương hiệu địa phương.

Sản phẩm OCOP từ gạo Điện Biên, cà phê, mắc ca, chè Shan, mật ong, thảo dược đến hàng dệt thổ cẩm, mây tre đan – được ngành Công Thương kết nối với hệ thống điểm bán hàng “Đặc sản Điện Biên”

Để kích cầu theo mùa, ngành Công Thương phối hợp với các ngành, địa phương và hiệp hội doanh nghiệp tổ chức các chương trình khuyến mại tập trung gắn với các thời điểm cao điểm du lịch như kỷ niệm Chiến thắng Điện Biên Phủ, mùa hoa ban, mùa lúa chín, mùa lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc. Các doanh nghiệp thương mại, dịch vụ, du lịch, vận tải được khuyến khích xây dựng các gói sản phẩm, combo “vé máy bay – phòng nghỉ – tour trải nghiệm – mua sắm đặc sản”, các tuần lễ OCOP, hội chợ vùng cao…, qua đó vừa kích cầu tiêu dùng nội địa, vừa kéo dài thời gian lưu trú và tăng chi tiêu bình quân của du khách.

Cùng với chuỗi hoạt động đó, ngành Công Thương đẩy mạnh tuyên truyền, vận động doanh nghiệp và cộng đồng dân cư tham gia xây dựng môi trường kinh doanh văn minh, thân thiện, bảo vệ cảnh quan, hạn chế rác thải nhựa, sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo. Khi những tiêu chí này trở thành thói quen ứng xử và “thương hiệu mềm” của Điện Biên, liên kết Công Thương - Du lịch - OCOP sẽ phát huy hiệu quả rõ rệt hơn, đóng góp thiết thực vào mục tiêu phát triển xanh, thông minh, bền vững mà Nghị quyết Đại hội XV đã xác định.

Nếu ba trụ cột: công nghiệp, logistics thương mại biên giới và năng lượng tái tạo gắn liên kết Công Thương, Du lịch và OCOP được triển khai đồng bộ, Điện Biên hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng rằng đến năm 2030, những mục tiêu Nghị quyết Đại hội XV đề ra sẽ được hiện thực hóa bằng những công trình cụ thể, chuỗi sản phẩm cụ thể và chỉ tiêu tăng trưởng cụ thể, làm thay đổi rõ nét diện mạo một tỉnh biên giới giàu truyền thống lịch sử, đang vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên kinh tế xanh và kinh tế số.

Hưng Nguyên