Ngành Giao thông vận tải: Nhiều kết quả nổi bật, đột phá

Bộ trưởng Bộ GTVT Trần Hồng Minh tặng quà, động viên công nhân trên công trường.

Một năm nhiều điểm sáng

Nỗ lực vượt khó, năm 2024, Bộ GTVT ghi nhận sự chuyển biến toàn diện trên tất cả lĩnh vực. Trong đó, đặc biệt phải kể đến là đột phá kết cấu hạ tầng giao thông. Theo Bộ trưởng Bộ GTVT Trần Hồng Minh, triển khai Luật Quy hoạch, Bộ GTVT là một trong những Bộ, ngành đầu tiên hoàn thiện 5/37 quy hoạch ngành quốc gia. Trên cơ sở Nghị quyết số 81/2023/QH15 ngày 09/01/2023 của Quốc hội và các Nghị quyết của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của 6 vùng kinh tế, Bộ GTVT đã trình và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch tổng thể hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; đã trình Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh Quy hoạch mạng lưới đường bộ, kết cấu hạ tầng đường thủy nội địa Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; đang hoàn thiện điều chỉnh Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Bộ GTVT đã phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch 6 cảng hàng không.

Đối với công tác xây dựng, hoàn thiện đề án, trong đó có những đề án quan trọng, mang tính chiến lược dài hạn, tác động sâu, rộng tới nền kinh tế - xã hội nước ta và có quy mô rất lớn, yêu cầu phức tạp, lần đầu tiên được triển khai thực hiện ở Việt Nam, nhưng với tinh thần quyết tâm, trách nhiệm, Bộ GTVT đã phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành, địa phương để hoàn thiện các đề án, đảm bảo tiến độ yêu cầu của cấp có thẩm quyền. Đến nay, sau hơn 18 năm triển khai nghiên cứu bài bản, thận trọng, khoa học trên cơ sở nghiên cứu kỹ lưỡng kinh nghiệm của các quốc gia phát triển trên thế giới, tiếp thu có chọn lọc để phù hợp với điều kiện thực tiễn của nước ta, Bộ GTVT đã hoàn thành nghiên cứu, báo cáo và được Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương thông qua Nghị quyết về Đề án đầu tư Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam và được Quốc hội khóa XV thông qua chủ trương đầu tư tại Kỳ họp thứ 8, tháng 11/2024; bên cạnh đó, Bộ GTVT đồng thời phối hợp chặt chẽ với TP.HCM, TP Hà Nội chuẩn bị bài bản, công phu, khoa học tiếp thu kết luận của Thường trực Chính phủ, hoàn thiện và trình Bộ Chính trị thông qua Đề án hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị của 2 thành phố.

Năm 2024, Bộ GTVT đã khởi công 10 dự án, khánh thành đưa vào khai thác 8 dự án, nhiều vướng mắc, khó khăn phức tạp đã được tập trung xử lý, tháo gỡ như giải phóng mặt bằng, nguồn vật liệu phục vụ các dự án, nhất là khu vực phía Nam, đến nay, tiến độ các dự án trọng điểm được đảm bảo, một số dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam đoạn từ Quảng Ngãi đến Khánh Hòa dự kiến sẽ hoàn thành vượt tiến độ từ 3 - 6 tháng.

Cụ thể, về đường bộ, đã trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư Dự án cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành; đã khởi công 8 dự án; hoàn thành đưa vào khai thác 7 dự án, đặc biệt hoàn thành 2 Dự án thành phần còn lại đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm để hoàn thành toàn bộ Dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017 - 2020, nâng tổng số ki-lô-mét đường cao tốc cả nước đến nay lên 2.021 km; đã rà soát, xây dựng kế hoạch chi tiết, chỉ đạo các chủ đầu tư, nhà thầu quyết liệt tổ chức triển khai để hoàn thành mục tiêu 3.000 km vào năm 2025; đã hoàn thành công tác lựa chọn nhà đầu tư 8 trạm dừng nghỉ, đang triển khai mời thầu 13 trạm dừng nghỉ còn lại.

Về hàng không, đã trình Quốc hội thông qua điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án cảng hàng không Quốc tế Long Thành; tiến độ các dự án cảng hàng không Quốc tế Long Thành, dự án Nhà ga hành khách T3 - Cảng hàng không Quốc tế Tân Sơn nhất cơ bản được bảo đảm, đặc biệt Dự án thành phần 2, Dự án thành phần 3 Cảng hàng không Quốc tế Long Thành có nhiều hạng mục vượt kế hoạch.

Về đường sắt, đã trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; đang tích cực triển khai dự án Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng để phấn đấu khởi công cuối năm 2025; phối hợp với TP Hà Nội và TP.HCM đưa vào khai thác các dự án đường sắt đô thị (gồm đoạn trên cao tuyến Nhổn - Ga Hà Nội và tuyến Bến Thành - Suối Tiên).

Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế luôn được ngành GTVT coi trọng, là nhiệm vụ chính trị trọng tâm hàng đầu, là một trong những tiêu chí để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ hàng năm của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, giúp tháo gỡ được “điểm nghẽn”, góp phần tạo động lực cho tăng trưởng, kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô. Đến hiện tại, Bộ GTVT đã ban hành 33 Thông tư theo thẩm quyền; đã hoàn thành, trình Chính phủ 10/10 dự thảo văn bản theo Chương trình, kế hoạch đề ra. Chính phủ đã ban hành 14 Nghị định (trong đó, có 5 Nghị định được trình năm 2024 và 9 Nghị định được trình năm 2023), Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 1 Quyết định do Bộ GTVT tham mưu trình. Bộ GTVT đã xây dựng, tham mưu Chính phủ trình Quốc hội thông qua dự án Luật Đường bộ với các chính sách lớn có tác động tích cực đến xã hội, liên quan đến việc huy động nguồn lực xã hội để đầu tư xây dựng, quản lý, vận hành, khai thác bảo trì kết cấu hạ tầng đường bộ; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trách nhiệm về quản lý nhà nước; các quy định về cơ chế chính sách đột phá chiến lược về đường bộ cao tốc, tháo gỡ vướng mắc trong việc huy động nguồn lực ngoài ngân sách nhằm tạo cơ chế đột phá xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại.

Hiện nay, Bộ GTVT đang khẩn trương hoàn thiện để trình Chính phủ hồ sơ Luật Đường sắt Việt Nam (sửa đổi) và sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9 (tháng 5/2025) và thông qua tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025); đồng thời tiếp tục tổng kết, hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Hàng không Việt Nam theo chỉ đạo của Chính phủ, tổng kết Luật Đường thủy nội địa Việt Nam, Bộ Luật Hàng hải Việt Nam.

Hoạt động vận tải tiếp tục giữ đà tăng trưởng ổn định 2 con số, gắn với việc cắt giảm mạnh thủ tục hành chính, phí, lệ phí, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin.

Triển khai đồng bộ các phương thức giao thông

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định: Với sứ mệnh đi trước mở đường, GTVT là ngành tạo ra sự kết nối của các lĩnh vực kinh tế, giữa các địa phương và các quốc gia. Đặc biệt là lĩnh vực đường bộ, nếu trong gần 20 năm (từ năm 2021 trở về trước), cả nước mới đầu tư gần 1.200 km đường bộ cao tốc thì từ 2021 đến nay, tổng chiều dài cao tốc được hoàn thành, đưa vào khai thác đạt gần 900 km, tổng chiều dài đường bộ cao tốc tăng lên 2.021 km. Năm qua, Bộ GTVT đã phối hợp xây dựng, hoàn thiện trình Chính phủ, Quốc hội ban hành Luật Đường bộ và Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ với tư duy đổi mới, có nhiều điểm đột phá.

Chỉ đạo nhiệm vụ thời gian tới, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ GTVT cùng với triển khai đồng bộ các phương thức giao thông, cần tính toán phát triển đồng bộ giữa các vùng miền. Các tuyến giao thông khi đầu tư phải được đặt trong hệ sinh thái, có tính liên kết, đồng bộ để phát huy hiệu quả đầu tư.

Các dự án trọng điểm như: Tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, TP.HCM - Cần Thơ, Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng cần đẩy nhanh các khâu chuẩn bị thủ tục đầu tư, khởi công. Đồng thời, ngành GTVT cần tiếp tục cải cách thể chế, đặc biệt là trong lĩnh vực đường sắt, hàng hải, đường thủy nội địa, hàng không sau thời gian dồn lực tạo đột phá trong lĩnh vực đường bộ. Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh cần tiếp tục được đẩy mạnh, từ quy hoạch, tổ chức thi công, vận hành khai thác.

Thời gian tới, sau quá trình thực hiện việc sáp nhập, những việc gì đã làm tốt, ngành GTVT cần làm tốt hơn theo đúng tinh thần "Bộ tinh, tỉnh mạnh", từng bước đào tạo đội ngũ cán bộ có tư duy đột phá, đổi mới, tổ chức bộ máy quản lý theo hướng "Tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả", có sự tích hợp với quản lý các lĩnh vực đô thị, nông thôn, tạo dựng sức mạnh tổng hợp.

50 dự án giao thông sẽ về đích

Bộ trưởng Bộ GTVT Trần Hồng Minh cho biết: Năm 2025, Bộ GTVT đề ra nhiều mục tiêu quan trọng, góp phần cùng các cấp, các ngành bám sát chỉ đạo của Chính phủ, xây dựng và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm như: Tiếp tục thực hiện công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế bảo đảm tiến độ và chất lượng; tập trung bảo đảm hoạt động vận tải thông suốt, an toàn, phục vụ kịp thời cho người dân, doanh nghiệp; phấn đấu giải ngân trên 95% kế hoạch đầu tư phát triển được Chính phủ giao; phấn đấu khởi công, hoàn thành các dự án theo kế hoạch...

Trong năm 2025, Ngành đặt mục tiêu khởi công 19 dự án, hoàn thành 50 dự án. Trong đó, ngành GTVT phấn đấu hoàn thành các dự án thành phần, nối thông tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông và cùng các địa phương hoàn thành một số dự án đường bộ cao tốc để đạt mục tiêu đưa vào khai thác 3.000 km đường bộ cao tốc; hoàn thành, cơ bản nối thông đường Hồ Chí Minh; cơ bản hoàn thành Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Cùng với đó, ngành GTVT đảm bảo hoạt động vận tải thông suốt, an toàn, thuận lợi, phục vụ kịp thời cho người dân, doanh nghiệp. Về sản lượng vận tải năm 2025, khối lượng hàng hóa tăng khoảng 9%, hành khách tăng khoảng 8% so với năm 2024; khối lượng luân chuyển hàng hóa (tấn.km) tăng khoảng 9%, luân chuyển hành khách (hành khách.km) tăng khoảng 10% so với cùng kỳ năm 2024. Về khối lượng hàng hóa thông qua cảng biển Việt Nam năm 2025 dự kiến đạt khoảng 900 triệu tấn, tăng khoảng 4% so với năm 2024.

Đối với kế hoạch đầu tư phát triển, ngành GTVT phấn đấu giải ngân trên 95% kế hoạch năm 2025 được cấp có thẩm quyền phân bổ, giao dự toán. Đồng thời, tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế, bảo đảm tiến độ và chất lượng xây dựng các dự án Luật, Nghị quyết, Nghị định, Quyết định, Thông tư, đề án theo Chương trình công tác của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và của Bộ GTVT trong năm 2025.

Bộ GTVT nhận định, năm 2025 là năm tăng tốc và về đích để hoàn thành thắng lợi các mục tiêu của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2025. Bộ GTVT xác định đây là năm mang ý nghĩa chiến lược, đòi hỏi sự quyết tâm cao độ, sự phối hợp chặt chẽ và đổi mới trong tư duy, hành động để tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ chính trị quan trọng của Ngành, đặc biệt thực hiện đột phá về hạ tầng giao thông, góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hùng cường.

Khánh An