Ngành gỗ vượt khó, hướng tới xuất khẩu bền vững

Giữ vững đà tăng trong khó khăn

Theo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản tỉnh, 9 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành ước đạt 800,95 triệu USD, tăng 0,6% so với cùng kỳ năm 2024; dự kiến đến cuối năm đạt khoảng 1,1 tỷ USD, tương đương 94% kế hoạch năm. Trong đó, đồ gỗ nội - ngoại thất đạt hơn 332,9 triệu USD (tăng 2,7%), mây đan đạt 130,3 triệu USD (giảm 10,5%) và dăm gỗ, viên nén sinh học đạt 337,8 triệu USD (tăng 7,2%).

Doanh nghiệp chế biến gỗ trên địa bàn tỉnh đang nỗ lực vượt khó để giữ đà tăng trưởng. Ảnh: Hải Yến

Dù tốc độ tăng còn khiêm tốn, song kết quả này cho thấy sự bền bỉ của DN trong bối cảnh thị trường xuất khẩu đối mặt nhiều biến động. Theo các DN ngành gỗ, quý II vừa qua, đơn hàng từ Mỹ và EU giảm khoảng 20%, chi phí logistics tăng 30%, nhưng DN vẫn duy trì sản xuất nhờ chuyển hướng sang dòng sản phẩm thân thiện môi trường, đạt chứng chỉ FSC, đồng thời mở rộng sang thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Đông.

Ông Trần Quang Lập, đại diện Công ty TNHH Tổng hợp Tân Đại Hưng (chuyên sản xuất đồ nội - ngoại thất từ gỗ tại Khu công nghiệp Nhơn Hội - Khu A, phường Quy Nhơn Đông) chia sẻ: “Để giữ khách hàng, chúng tôi đầu tư công nghệ sơn phủ thân thiện môi trường, tăng sản phẩm ngoài trời, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu mới. Dù lợi nhuận chưa phục hồi, nhưng quan trọng là giữ được việc làm cho hơn 500 công nhân”.

Thị trường Hoa Kỳ tiếp tục là “điểm sáng”, chiếm gần 37% tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành chế biến gỗ và lâm sản. Trong 9 tháng, xuất khẩu sang Mỹ đạt 300,6 triệu USD, tăng 10% so với cùng kỳ với 170 DN tham gia, trong đó 121 DN có đơn hàng ổn định.

Ngày 1-10-2025, Hoa Kỳ chính thức áp dụng mức thuế 50% đối với tủ bếp, bàn trang điểm phòng tắm và các sản phẩm liên quan, cùng với thuế 30% đối với đồ nội thất bọc nệm. Chính sách này tác động trực tiếp đến 4 DN của tỉnh đang sản xuất và xuất khẩu nhóm hàng nói trên sang thị trường Hoa Kỳ.

Ông Nguyễn Sỹ Hòe, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản tỉnh, cho biết: “Phần lớn DN gỗ của tỉnh tập trung vào dòng sản phẩm ngoài trời, thân thiện môi trường, nên ảnh hưởng được đánh giá là không quá nghiêm trọng. Đáng mừng là nhóm sản phẩm dăm gỗ và viên nén sinh học vẫn duy trì được mức tăng trưởng ổn định, góp phần giữ vững kim ngạch xuất khẩu chung của ngành”.

Hướng tới xuất khẩu bền vững

Từ quý II/2025, DN gỗ trong tỉnh chịu áp lực lớn khi các thị trường nhập khẩu tăng cường chính sách thuế, tiêu chuẩn môi trường và yêu cầu truy xuất nguồn gốc. Tuy nhiên, nhờ tái cấu trúc chuỗi cung ứng, đầu tư công nghệ hiện đại và phát triển sản phẩm xanh, nhiều DN vẫn duy trì ổn định sản xuất, góp phần bảo đảm việc làm cho người lao động trong tỉnh.

Thị trường châu Âu, khu vực xuất khẩu truyền thống của ngành gỗ tỉnh đang chững lại do tác động của Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) và quy chế EUDR về chống phá rừng. Dù vậy, nhóm dăm gỗ và viên nén sinh học vẫn tăng trưởng tốt nhờ nhu cầu năng lượng sạch.

Tại buổi đối thoại với DN tháng 9 vừa qua, Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Anh Tuấn khẳng định: “Chính quyền tỉnh nhất quán quan điểm đồng hành cùng DN, xem DN là trung tâm trong mọi chiến lược phát triển. Trong giai đoạn nhiều biến động, tỉnh cam kết tạo môi trường đầu tư - kinh doanh ổn định, thông thoáng; kịp thời tháo gỡ khó khăn về vốn, thuế, thủ tục hành chính để DN duy trì sản xuất, giữ đơn hàng, bảo đảm việc làm cho người lao động”.

Hệ thống phun sơn tự động ở Công ty TNHH Tổng hợp Tân Đại Hưng (Khu công nghiệp Nhơn Hội - Khu A, phường Quy Nhơn Đông). Ảnh: Hải Yến

Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở Công Thương định kỳ tổ chức đối thoại với DN, nắm bắt và giải quyết vướng mắc trong hoạt động xuất khẩu, nhất là với các thị trường trọng điểm như Mỹ, Trung Quốc, EU.

Ông Trần Văn Thanh, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất thương mại và Xây dựng Thiên Thanh (chuyên sản xuất đồ gỗ xuất khẩu tại Cụm công nghiệp Hoài Tân, phường Hoài Nhơn Nam) cho rằng: Tỉnh đã có những định hướng hỗ trợ mạnh mẽ các DN tư nhân có năng lực, khuyến khích ứng dụng công nghệ tự động hóa, chuyển đổi từ xuất khẩu thô sang sản xuất tinh, đồng thời thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và phát triển sản phẩm thân thiện môi trường. Tôi nghĩ đây là “chìa khóa” để DN tỉnh vững vàng vượt qua các rào cản kỹ thuật quốc tế.

Với phương châm “nhanh thắng chậm - công nghệ thắng thủ công”, DN gỗ trong tỉnh đang tăng tốc chuyển đổi để vững vàng hơn sau biến động. Quý IV/2025, cùng đà mua sắm cuối năm và các dự án sản xuất đồ gỗ lớn trên địa bàn tỉnh đi vào hoạt động, ngành gỗ dự kiến tăng trưởng 5 - 6%.

BÙI NGHĨA