Ngành nghề nào cần nhiều nhân lực trình độ đại học trong những năm tới?

Sinh viên Trường Đại học Phenikaa. Ảnh: Trường Đại học Phenikaa

Nhu cầu phát triển các ngành nghề cần nhân lực trình độ đại học ngày càng đa dạng

Tại dự thảo Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ Giáo dục và Đào tạo nhận định, nhu cầu phát triển các ngành nghề đào tạo đại học đang thay đổi và ngày càng đa dạng hơn. Đó là xu hướng chuyển đổi sang các lĩnh vực công nghệ cao cần nhân lực trình độ đại học như khoa học máy tính, trí tuệ nhân tạo, khoa học dữ liệu..., với sự phát triển của kinh tế số và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động Thành phố Hồ Chí Minh, từ năm 2020 đến năm 2025-2030, nhu cầu nhân lực cần qua đào tạo bình quân chiếm 85%.

Cụ thể, nhu cầu nhân lực có sơ cấp nghề chiếm tỉ lệ 21%, trình độ trung cấp chiếm tỉ lệ 28%, trình độ cao đẳng chiếm 16%, trình độ đại học trở lên chiếm 18%.

Trong tổng nhu cầu nhân lực qua đào tạo, nhóm ngành nghề Kỹ thuật công nghệ chiếm tỉ trọng 35%, nhóm ngành Kinh tế - Tài chính - Ngân hàng - Pháp luật - Hành chính chiếm tỉ trọng 33%, nhóm ngành Khoa học tự nhiên chiếm tỉ trọng 7%, các nhóm ngành khác chiếm tỉ trọng 3-5%.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, thực tế, thị trường lao động, nhất là tại các thành phố lớn và khu vực phát triển đô thị đang thiếu lao động có trình độ đại học và giáo dục nghề nghiệp, có kỹ năng thực hành. Năng suất lao động cũng không đạt hiệu quả cao cho dù được đánh giá là có óc sáng tạo, thông minh và cần cù.

Trước thực tế như vậy cùng với làn sóng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, mối lo tụt hậu trình độ lao động ngày càng hiện hữu, là sự thiếu hụt rõ ràng lao động có kỹ năng thực hành. Nhu cầu về nhân lực theo xu hướng nhân lực chất lượng cao, lao động có tri thức sẽ thay thế sức lao động bằng vận hành máy móc tự động hóa, robot, trí tuệ nhân tạo.

Một số nhóm ngành cần nhiều nhân lực trình độ đại học có thể kể đến như: Khoa học máy tính, An toàn thông tin, Truyền thông đa phương tiện; Công nghệ Cơ khí - Tự động hóa, Điện - Điện tử; Công nghệ thực phẩm, Công nghệ Sinh học, Công nghệ Nông - Lâm - Ngư; Kiến trúc, Xây dựng, Môi trường, Mỹ thuật ứng dụng; Kinh tế - Thương mại, Du lịch và lữ hành, Nhà hàng - Khách sạn; Y, Dược, Chăm sóc sức khỏe - Chăm sóc sắc đẹp; Sư phạm giáo dục, Tâm lý - Xã hội...

Nhu cầu về số lượng bác sĩ và điều dưỡng sẽ tiếp tục tăng

Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng cho rằng, Y tế là một trong những ngành nghề quan trọng tại Việt Nam.

Để đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động, các định hướng phát triển nhân lực trong ngành này bao gồm tăng cường đào tạo các chuyên môn mới như y học phân tử, y học gen... và đẩy mạnh việc nâng cao trình độ của các bác sĩ và y tá, tăng tỉ lệ bác sĩ trên một vạn dân.

Định hướng nhu cầu bác sĩ, dược sĩ trình độ đại học được xác định trong dự thảo Báo cáo Quy hoạch mạng lưới cơ sở y tế thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 như sau:

Đến năm 2025 đạt chỉ tiêu 15 bác sĩ và 2,8 dược sĩ đại học (25 điều dưỡng viên) trên 10.000 dân;

Đến năm 2030 đạt chỉ tiêu 19 bác sĩ và 3,0 dược sĩ đại học (33 điều dưỡng viên) trên 10.000 dân;

Định hướng đến 2050 đạt chỉ tiêu 35 bác sĩ (90 điều dưỡng viên) trên 10.000 dân.

Dự báo về nhân lực y tế cho thấy nhu cầu về số lượng bác sĩ và điều dưỡng cũng sẽ tiếp tục tăng qua các năm và có sự thiếu hụt lớn sau năm 2030, đặc biệt là điều dưỡng (thiếu hụt về điều dưỡng nhiều gấp đôi so với thiếu hụt bác sĩ).

Giai đoạn 2021-2030, cả nước cần bổ sung thêm khoảng 173.400 bác sĩ và 313.900 điều dưỡng

Phân tích dự báo nhu cầu nhân lực là bác sĩ và điều dưỡng theo từng vùng kinh tế - xã hội, số lượng bác sĩ và điều dưỡng cần được bổ sung trong từng vùng như sau: Vùng Trung du và miền núi phía Bắc cần khoảng 21.000 bác sĩ và 41.000 điều dưỡng; Vùng Đồng bằng sông Hồng cần khoảng 43.500 bác sĩ và 76.100 điều dưỡng;

Vùng Bắc Trung bộ và Duyên hải miền Trung cần khoảng 33.400 bác sĩ và 59.800 điều dưỡng; Vùng Tây Nguyên cần khoảng 11.200 bác sĩ và 20.400 điều dưỡng; Vùng Đông Nam bộ cần khoảng 34.900 bác sĩ và 61.700 điều dưỡng; Vùng Đồng bằng sông Cửu Long cần khoảng 29.400 bác sĩ và 54.900 điều dưỡng.

Giai đoạn đến năm 2050, nếu tính theo mức trung bình của các nước OECD, cả nước cần bổ sung thêm khoảng 498.000 bác sĩ và 1,3 triệu điều dưỡng so với năm 2030.

Ngọc Ánh