Ngày thơ Việt Nam lần thứ 22: 'Bản hòa âm' đa sắc màu

Ban tổ chức "Ngày thơ Việt Nam lần thứ 22" kỳ vọng mang đến công chúng những di sản thi ca quý báu trong kho tàng thi ca của 54 dân tộc anh em và giới thiệu những tác phẩm tiêu biểu của các nhà thơ thuộc các dân tộc trong khối đại đoàn kết trên cả nước.

Điểm mới trong thiết kế không gian Ngày thơ

Từ trái qua phải: Nhà thơ Hữu Việt, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, đạo diễn - NSƯT Lê Quý Dương và nhà thơ Trần Đăng Khoa trong buổi họp báo giới thiệu về "Ngày thơ Việt Nam lần thứ 22".

Đạo diễn NSƯT Lê Quý Dương - người xây dựng kịch bản tổng thể, đao diễn, dàn dựng chương trình và đồng thời là một "tân" hội viên Hội Nhà văn Việt Nam cho biết: "Về thiết kế tổng thể không gian Ngày thơ năm nay được lấy cảm hứng từ chính chủ đề "Bản hòa âm đất nước" với tinh thần đại đoàn kết dân tộc, có sức gợi mở và truyền cảm hứng. Thơ ca, hoa văn, họa tiết và chất liệu văn hóa từ các dân tộc sẽ được tận dụng triệt để trong Ngày thơ. Các sự kiện chính diễn ra trên "trục thần đạo" của Hoàng thành Thăng Long, chiếu từ cửa Đoan Môn đến Cột Cờ Hà Nội.

Đêm thơ Nguyên Tiêu tổ chức vào ngày Rằm tháng Giêng, nên vầng trăng được chọn làm ngôn ngữ thiết kế không gian mỹ thuật với "Cổng thơ" là những vầng trăng non uốn lượn trên hành trình tròn đầy vào đúng ngày Rằm; là "Đường thơ" với các câu thơ đặc sắc được trang trí bằng những mầm lá non cách điệu, với họa tiết trên trang phục thổ cẩm của đồng bào các dân tộc Việt Nam; là "Cây thơ" với 54 câu đố thơ được treo trên cành cây để khán giả có thể tham gia trò đố vui gọi đúng tên tác giả của câu thơ sẽ nhận phần thưởng của Ban tổ chức. Điểm đến cuối cùng là sân khấu chính với hình tượng vầng trăng trọn vẹn sẽ là nơi diễn ra "Đêm thơ".

Nhà thơ Trần Đăng Khoa - Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam đồng thời là người phụ trách nội dung Ngày thơ cho biết, với phần thiết kế "Đường thơ", trên 54 mầm lá mỗi mầm lá viết 1 câu thơ hay do Ban tổ chức tuyển chọn tương ứng với con số 54 dân tộc trên cả nước. Ở "Đường thơ" cũng như khu vực sẽ diễn ra hoạt động "Đố thơ", độc giả sẽ gặp lại những nhà thơ quen thuộc với những câu thơ xuất sắc của các nhà thơ thuộc các dân tộc miền núi khác nhau với bản sắc riêng, độc đáo nhưng cũng gặp lại các nhà thơ "miền xuôi" viết về con người, cảnh sắc, văn hóa miền núi như: nhà thơ Y Phương (dân tộc Tày) với "Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con/ Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương"; nhà thơ INRASARA (dân tộc Chăm) với "Tôi còn buồn là tôi còn sống/ Tôi còn viết là tôi còn yêu/ Tôi hết yêu là tôi đã chết"; nhà thơ Pờ Sảo Mìn (dân tộc Pa Dí) với "Đất mọc cây, cây mọc lá mọc hoa mới sinh có quả/ Quả đắng, quả cay, quả ngọt ngào, đời tôi sao có thể vắng em"; nhà thơ Phạm Tiến Duật với "Thôi em đừng bẻ đốt ngón tay/ Nước mắt dễ lây mà rừng thì lặng quá"; nhà thơ Vương Trọng với "Những quả còn có mắt/ Tìm đến người thương nhau"...

Không gian "Nhà ký ức" trong "Ngày thơ Việt Nam lần thứ 21".

Năm nay, không gian "Nhà ký ức" - tiếp tục là nơi trưng bày kỷ vật, hiện vật, tác phẩm của 12 nhà thơ tiêu biểu. Trong đó, đứng đầu là nhà thơ - Chủ tịch Hồ Chí Minh và 11 nhà thơ người dân tộc đã đoạt Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học, nghệ thuật. "Nhà ký ức" năm nay được thiết kế mang hình dáng kiến trúc một ngôi nhà dài của đồng bào Tây Nguyên.

Trước ý kiến cho rằng, ở không gian "Nhà ký ức" lần đầu được dựng lên vào "Ngày thơ Việt Nam lần thứ 21" tại Hoàng thành Thăng Long khá nghèo nàn và gây thất vọng về số lượng kỷ vật, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều giãi bày: "Một phần là do việc lưu giữ, bảo quản tư liệu, hiện vật của gia đình các nhà văn nhà thơ rất yếu nên công tác sưu tầm của Bảo tàng Văn học Việt Nam gặp nhiều khó khăn và thiếu thốn. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn mong muốn đông đảo công chúng được tiếp cận với những hiện vật này hơn nữa…" .

Nhiều hoạt động tôn vinh thơ ca

Năm nay, "Ngày thơ Việt Nam lần thứ 22" sẽ diễn ra trong hai ngày 14 và 15 tháng Giêng, tức ngày 23 và 24/2/2024. Từ ngày 14 tháng Giêng (23/2), công chúng có thể bắt đầu tham quan "Nhà ký ức", "Đường thơ", tham gia trò chơi "Đố thơ", tham dự các buổi giao lưu giới thiệu tác giả - tác phẩm của các nhà thơ trẻ và các nhà thơ đã thành danh... Ngày Rằm tháng Giêng (24/2) diễn ra những sự kiện chính của Ngày thơ với các hoạt động như: tọa đàm: "Từ bản lĩnh đến bản sắc của nhà thơ" do nhà thơ Nguyễn Bình Phương - Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam chủ trì với sự tham gia của nhiều nhà thơ, học giả, nhà lý luận phê bình văn học…

Trọng tâm của "Ngày thơ lần thứ 22" chính là đêm thơ mang tên "Bản hòa âm đất nước" với màn mở đầu chương trình là màn biểu diễn cồng chiêng của đồng bào dân tộc Mường do các nghệ sĩ tỉnh Hòa Bình thực hiện quanh 22 đài đuốc - tương ứng với con số Ngày thơ Việt Nam lần thứ 22.

Các phần trình diễn - đọc thơ của 16 tác giả trong nước và quốc tế sẽ do tác giả trực tiếp đọc hoặc được các nhà thơ, nghệ sĩ ngâm thơ trình bày, đó là thơ của các tác giả: Nông Quốc Chấn và Dương Khâu Luông (dân tộc Tày), Lò Ngân Sủn (dân tộc Giáy), Pờ Sảo Mìn (dân tộc Pa Dí), Lý Hữu Lương (dân tộc Dao), Kiều Mai Ly (dân tộc Chăm), Thạch Đờ Ni (dân tộc Khmer), Thái Hồng (dân tộc Hoa), Bùi Tuyết Mai (dân tộc Mường), Cầm Giang - Bạc Văn Ùi, Đỗ Thị Tấc, Nguyễn Phúc Lộc Thành (dân tộc Kinh)…

Bên cạnh đó, một số tác phẩm được trình diễn trong đêm thơ bao gồm các truyện thơ, sử thi nổi tiếng trong kho tàng văn học dân gian của đồng bào các dân tộc Việt Nam như "Bách điểu bách hoa" của dân tộc Tày; "Đẻ đất đẻ nước" của dân tộc Mường và "Xống chụ xonxao" (Tiễn dặn người yêu) của dân tộc Thái.

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam:

"Năm nay là năm thứ 49 kể từ ngày chiến tranh kết thúc và đất nước thống nhất. Ban tổ chức chúng tôi mong muốn làm được một cuộc hội ngộ giữa đại diện thi ca của các dân tộc khác nhau như Kinh, Tày, Mường, Pa Dí, Thái, Khmer, Chăm… Tuy không thể có đủ đại diện của 54 dân tộc anh em nhưng "Ngày thơ lần thứ 22" sẽ là nơi thể hiện tinh thần đại đoàn kết dân tộc. Lần đầu tiên các đại diện cho các vùng văn hóa khác biệt, tiếng nói thi ca của các dân tộc đã hội tụ tại Hoàng thành Thăng Long và họ cùng cất tiếng mang vẻ đẹp của dân tộc mình hòa với nhau, tạo nên một dòng chảy, bản sắc văn hóa Việt Nam với 54 dân tộc anh em. Ở không gian "Ngôi nhà ký ức", chúng tôi cũng đã tuyển chọn 12 nhà thơ tiêu biểu phản ánh cảm xúc thi ca đặc sắc, độc đáo của nhiều dân tộc anh em trong khối đại đoàn kết dân tộc, đó là những tên tuổi đến từ rừng núi phía Bắc tới miền Trung, lên Tây Nguyên rồi về tận đất mũi Bạc Liêu …"

Nhà thơ Hữu Việt - Ủy viên BCH Hội Nhà văn Việt Nam, tác giả kịch bản văn học "Đêm thơ":

"Chương trình "Đêm thơ" năm nay, song song với việc duy trì lối đọc thơ truyền thống của các nhà thơ là sự kết hợp hài hòa, cân đối các yếu tố sân khấu hóa trong trình diễn thơ, sử dụng các hiệu ứng âm nhạc, diễn xướng, âm thanh, ánh sáng, trang phục và hiệu ứng của lửa… Cũng như năm ngoái, năm nay sẽ không có "Sân thơ trẻ" mà tất cả các nhà thơ sẽ đứng chung trên một sân khấu. Bởi vì theo quan sát của Ban tổ chức, việc này sẽ tạo ra sự phân tán trong việc tiếp cận và thưởng thức của công chúng. Tuy nhiên, sẽ có 1 trong 4 "Quán thơ" do Ban Nhà văn trẻ phụ trách sẽ là nơi diễn ra các hoạt động giao lưu, tặng sách của các nhà thơ trẻ. Ban tổ chức "Ngày thơ Việt Nam lần thứ 22" mong muốn đem đến sự thưởng thức trọn vẹn những tác phẩm thơ xuất sắc của các nhà thơ dân tộc cho khán giả...".