'Nghệ nhân trẻ' say hát Then cổ

Anh Ma Văn Quản, nghệ nhân hát Then cổ ở xã Bình An (Lâm Bình).

Ngay từ nhỏ, anh Ma Văn Quản đã được bà và mẹ dạy cho cách hát Then và đánh đàn Tính. Quản chia sẻ: “Nhờ có mẹ và bà mà mình đã được sống trong sự linh thiêng của Then cổ. Điều đó khiến mình nhận ra nhiệm vụ quan trọng phải làm là để những làn điệu hát Then còn vang mãi”. Then cổ là những làn điệu bắt nguồn từ các tích truyện mang yếu tố tâm linh, các câu chuyện truyền thuyết, thần thoại, truyện cổ tích hay truyện thơ được lưu truyền trong dân gian. Anh Quản thuộc nhiều bài Then cổ có nhiều làn điệu như: Tàng bốc - Pây Cảnh, tặng tính, tàng nặm... Mỗi làn điệu kết hợp với đàn Tính mang lại những cách thể hiện riêng, lúc nhanh, lúc chậm, khi thì khoan thai, sâu lắng, khi thì ngân nga, da diết. Muốn bài hát hay thì người hát phải đặt tâm trạng và cảm xúc để thể hiện một cách chân thành nhất.

Chính sự am hiểu và tâm huyết đó mà từ “cây văn nghệ” của thôn, anh Quản đã trở thành hạt nhân văn nghệ của xã, huyện và tỉnh. Anh đã đoạt nhiều giải thưởng tầm cỡ khu vực và toàn quốc. Điển hình như năm 2012, anh tham gia Liên hoan hát Then toàn quốc lần thứ 4 tại Lạng Sơn và đoạt Huy chương Vàng với tiết mục hát Then “Bụt giả chết”. Năm 2013, anh đoạt giải Nhì Liên hoan dân ca Việt Nam khu vực miền núi phía Bắc với bài Then cổ “Lời nàng Nhình”. Năm 2014, anh đoạt giải đặc biệt tại Liên hoan diễn xướng toàn quốc lần thứ nhất với tiết mục hát Then “Sự tích 12 mặt trời”...

Không chỉ tham gia biểu diễn, anh Quản là người luôn tâm huyết với việc truyền dạy hát Then. Anh luôn động viên và khuyến khích các bạn trẻ tìm hiểu về Then. Vào mỗi dịp hè, anh nhận dạy từ 10 - 12 cháu trên địa bàn xã Bình An và các xã lân cận về hát Then cổ. Anh cho biết, anh luôn cố gắng để tiếng Then cổ như một sợi dây kết nối mọi thế hệ gần nhau. Đó là sức mạnh để tiếng hát Then vang mãi trên mảnh đất quê hương.

Bài, ảnh: Giang Lam