Nghệ sĩ thương tiếc người thầy 'phù thủy hóa trang' Trịnh Xuân Chính

NSƯT Trịnh Xuân Chính hóa trang cho NSƯT Thành Lộc và NS Hồng Ánh trong phim "Tấm Cám"

NSƯT Trịnh Xuân Chính được giới nghệ thuật gọi là "phù thủy hóa trang". Thông tin ông qua đời lúc 17 giờ 30 ngày 6-9, thọ 83 tuổi đã để lại nhiều niềm tiếc thương cho văn nghệ sĩ và giới hoạt động sân khấu, điện ảnh. Trong đó có nhiều học trò từng được ông dìu dắt, truyền nghề.

Trịnh Xuân Chính: nhà giáo hiền lành, tài hoa

Ông là bậc thầy trong nghề và là người truyền lửa, gieo niềm tin, sự nghiêm túc cho nhiều thế hệ nghệ sĩ. Từ những lớp học đến kỷ niệm khó phai mờ đã được các nghệ sĩ chia sẻ. Diễn viên Phi Nga (Nhà hát Kịch IDECAF) xúc động kể rằng từ khóa diễn viên cho đến khóa học đạo diễn sân khấu, cô đều được học với thầy Trịnh Xuân Chính.

Phi Nga vẫn nhớ một lần sau buổi học, thầy cười hiền hỏi: "Em không hóa trang cho đẹp được à?". Câu hỏi vừa trách yêu vừa khích lệ khiến cả hai cùng bật cười. Không chỉ dạy nghề, thầy còn tận tình nhắc cô cách giữ gìn làn da sau khi hóa trang: "Da đẹp nên ráng giữ, tối tẩy trang xong thì thoa lá cây Nha Đam 15 phút, rửa sạch sẽ không bị nhăn".

Với nữ diễn viên, những lời căn dặn giản dị ấy giờ bỗng trở thành kỷ vật tinh thần vô giá. "Ngồi nhớ lại, con khóc ngon lành… Con không biết thầy còn nhớ con không, nhưng con luôn biết ơn và nghĩ về thầy" – diễn viên Phi Nga chia sẻ.

NSƯT Trịnh Xuân Chính hóa trang cho các diễn viên nước ngoài

Trịnh Xuân Chính "gieo mầm" cho những bàn tay vàng

Trong số học trò, nghệ nhân Hồ Khanh – người từng được trao danh hiệu "Bàn tay vàng" năm 2014, là minh chứng rõ nhất cho sự truyền nghề bền bỉ của thầy.

Chính NSƯT Trịnh Xuân Chính đã dìu dắt Hồ Khanh vào con đường nghệ thuật hóa trang chuyên nghiệp, từ những nét vẽ đầu tiên đến tư duy sáng tạo.

NSƯT Trịnh Xuân Chính đã từng hóa trang cho diễn viên Lý Hùng thành một ông cụ 89 tuổi

Ông còn viết giáo trình giảng dạy bộ môn hóa trang, tổ chức triển lãm tượng, ảnh… đưa nghề từ chỗ thủ công thành lĩnh vực có tính học thuật.

Tiếp nối thầy, Hồ Khanh nay trở thành người đào tạo nhiều lớp chuyên viên hóa trang cho sân khấu, điện ảnh và truyền hình. "Tôi nhớ hoài kỷ niệm khó quên với thầy, đó là HTV tổ chức chương trình "Nghệ sĩ và sàn diễn", tôi và thầy đã có cơ hội trò chuyện với khán giả và thầy gửi gắm niềm tin vào thế hệ trẻ chúng tôi, sẽ tiếp nối thầy, làm vẻ vang ngành hóa trang Việt Nam" – Nghệ nhân Hồ Khanh khóc và nhắc lại.

NSƯT Trịnh Xuân Chính hóa trang cho NS Trấn Thành

Trịnh Xuân Chính với những hóa thân để đời

Diễn viên điện ảnh Tuấn Phương nhớ mãi lần được thầy Trịnh Xuân Chính trực tiếp hóa trang thành Đức Phật Thích Ca trong bộ phim "Con đường giác ngộ".

Gương mặt thanh tịnh, thần thái uy nghiêm nhờ bàn tay hóa trang đã khiến vai diễn trở thành dấu ấn trong lòng khán giả trong và ngoài nước.

NSƯT Trịnh Xuân Chính đã từng hóa trang cho cố NS Lê Vũ Cầu diễn vai con đười ươi

Sau này, trong một lễ vía Phật A Di Đà tại chùa Bồ đề Lan Nhã, diễn viên Tuấn Phương một lần nữa khoác lên hình tượng Đức Thế Tôn nhờ chính bàn tay tài hoa của người thầy.

Nhắc đến nghệ thuật hóa trang Đức Phật, NSƯT Trịnh Xuân Chính từng tâm sự rằng ông ấn tượng nhất với gương mặt và phong cách thể hiện của ba nghệ sĩ đóng vai Đức Phật Thích Ca, đó là: Công Hậu trong phim "Ánh đạo vàng", Tuấn Phương trong "Con đường giác ngộ" và NSND Trọng Phúc trong vở cải lương "Cuộc đời Đức Phật".

NSƯT Trịnh Xuân Chính hóa trang cho NSƯT Thanh Nguyệt

Không chỉ tôn giáo – lịch sử, ông cũng tạo nên những hóa thân độc đáo trong phim ảnh. Nhắc lại là khán giả còn nhớ NSƯT Thành Lộc trong vai Cám hay Ngô Thanh Vân trong vai Tấm của bộ phim "Tấm Cám". Từng đường nét, sắc thái nhân vật đều được ông nhào nặn bằng cảm nhận nghệ thuật sâu sắc.

Trịnh Xuân Chính và hóa trang là "làm đẹp cho nhân vật"

NSƯT Ca Lê Hồng – nguyên hiệu trưởng Trường Nghệ thuật Sân khấu II (nay là Đại học Sân khấu Điện ảnh TP HCM) kể rằng ông từng chứng kiến Trịnh Xuân Chính tái tạo hình tượng lịch sử: Trần Hưng Đạo, Churchill, Newton, Lương Thế Vinh, Nguyễn Du, Shakespeare… để phục vụ quay phim nghiên cứu.

Những tác phẩm hóa trang của NSƯT Trịnh Xuân Chính

Với ông, hóa trang không đơn thuần là vẽ mặt cho đẹp, mà là "làm đẹp cho nhân vật bằng cách khắc họa hồn cốt, cá tính – kể cả những nếp nhăn, vết sẹo xấu xí".

Tâm huyết của ông còn thể hiện trong trăn trở: "Chất liệu tạo hình là yếu tố quan trọng, nhưng ở Việt Nam đến nay vẫn chưa có xưởng hóa trang chuyên nghiệp. Thiếu chất liệu, làm sao sân khấu, điện ảnh nước nhà có thể tiến lên được?".

NS Hải Long qua bàn tay hóa trang của NSƯT Trịnh Xuân Chính vào vai tướng người Nhật

Trịnh Xuân Chính, người thầy để lại di sản

Tang lễ của NSƯT Trịnh Xuân Chính tổ chức tại TP HCM, nhiều văn nghệ sĩ, học trò đến tiễn đưa, họ đều nghẹn ngào nhớ về một đời người tận hiến cho nghệ thuật.

Ông để lại cho đồng nghiệp sự ngưỡng mộ, cho học trò là nền tảng nghề nghiệp, và cho sân khấu – điện ảnh một di sản lớn lao.

Không ít nghệ sĩ đã bày tỏ mong muốn ông được truy tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân, bởi hơn ai hết, ông là người thầy tận tụy hiếm có – người đã biến nghề hóa trang từ phía sau hậu trường trở thành một bộ môn nghệ thuật đúng nghĩa.

Hội Sân Khấu TP HCM và các nghệ sĩ là hội viên đã đến thắp hương, tiễn biệt NSƯT Trịnh Xuân Chính.

"Người thầy là minh chứng sống động cho tài năng, nhân cách và tâm huyết về nghệ thuật hóa trang của sân khấu, điện ảnh Việt Nam" – NSND Trần Minh Ngọc nói.

Dưới đây là một số hình ảnh NSƯT Trịnh Xuân Chính hóa trang cho các nghệ sĩ khi họ thể hiện các nhân vật trên sân khấu và màn ảnh:

Các nghệ sĩ chúc mừng NSƯT Trịnh Xuân Chính trong ngày Truyền thống Sân khấu

Từ trái sang: NSND họa sĩ Doãn Châu, NSND Thế Anh, NSND Đoàn Dũng và NSƯT Trịnh Xuân Chính

NSƯT Trịnh Xuân Chính hóa trang vai Đức Phật cho diễn viên Tuấn Phương

NSƯT Trịnh Xuân Chính hóa trang cho NSND Đào Bá Sơn

NSƯT Trịnh Xuân Chính hóa trang cho NS Quốc Thảo

NSƯT Trịnh Xuân Chính đã từng hóa trang cho một nữ diễn viên Ba Lan thể hiện vai bà lão 90 tuổi

NSƯT Trịnh Xuân Chính và học trò - nghệ nhân Hồ Khanh

Những nhân vật cổ điển của NSƯT Trịnh Xuân Chính

Thanh Hiệp (Ảnh do nghệ sĩ cung cấp)