Nghỉ hưu trước tuổi: Cơ hội đan xen thách thức

Bên cạnh những yếu tố thuận lợi, những người nghỉ hưu trước tuổi cũng sẽ phải đối diện với những khó khăn có thể xảy ra. Ảnh minh họa.

Chính sách nhân văn

Trong bối cảnh cải cách hành chính và sắp xếp bộ máy Nhà nước, việc thực hiện các chính sách đối với người lao động, đặc biệt là cán bộ, công chức, viên chức nghỉ hưu trước tuổi trở thành một vấn đề hết sức quan trọng và được nhiều người quan tâm. Một trong những chính sách đáng chú ý, thể hiện rõ tính nhân văn và hợp lý của Đảng, Nhà nước ta là chính sách nghỉ hưu sớm được quy định tại Nghị định số 178/2024/NĐ-CP (Nghị định 178) vừa mới được ban hành vào ngày cuối cùng của năm 2024.

Một trong những yếu tố quan trọng trong chính sách này đó là Đảng và Nhà nước ta không chỉ coi việc cắt giảm biên chế như một mục tiêu, mà còn đặt ra những chính sách để bảo vệ quyền lợi của người lao động trong quá trình nghỉ hưu trước tuổi.

Theo nội dung Nghị định, chế độ nghỉ hưu trước tuổi đối với cán bộ, công chức còn đủ 10 năm công tác mà nghỉ hưu trước tuổi, sẽ được trợ cấp hưu trí 1 lần và các chế độ chính sách nghỉ hưu trước tuổi.

Cụ thể, nếu có tuổi đời còn dưới 5 năm đến tuổi nghỉ hưu, được hưởng trợ cấp bằng 1 tháng lương hiện hưởng nhân với số tháng nghỉ sớm; nếu có tuổi đời còn đủ 5-10 năm đến tuổi nghỉ hưu, được hưởng trợ cấp bằng 0,9 tháng tiền lương nhân với số tháng nghỉ sớm (được hưởng tối đa là 60 tháng).

Ngoài chính sách 1 lần kể trên, người nghỉ hưu trước tuổi còn được hưởng nguyên lương hưu và không bị trừ tỷ lệ lương hưu do nghỉ hưu trước tuổi. Trong đó, cán bộ, công chức sẽ được hưởng trợ cấp nghỉ hưu trước tuổi bao gồm: Đối với người còn đủ 2-5 năm đến tuổi nghỉ hưu, được trợ cấp bằng 5 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm nghỉ sớm; đối với người còn trên 5 năm đến 10 năm mới đến tuổi nghỉ hưu, được trợ cấp bằng 4 tháng tiền lương hiện hưởng cho mỗi năm nghỉ hưu sớm. Cùng với đó, đối tượng này còn được hưởng trợ cấp theo thời gian công tác có trên 20 năm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Đánh giá về Nghị định 178, TS Tô Hoài Nam, Ủy viên Hội đồng quốc gia về phát triển bền vững, Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME), đánh giá, tinh thần của Nghị định 178 đã thể hiện nhiều yếu tố nhân văn, nhằm khuyến khích, bù đắp, ổn định tâm lý cho cán bộ, công chức, người lao động bị ảnh hưởng do sắp xếp lại tổ chức, cũng như phù hợp với bối cảnh, nguồn lực của đất nước ta hiện nay.

Việc ban hành Nghị định 178 còn nhằm đẩy nhanh tốc độ kiện toàn bộ máy hành chính, thực hiện chủ trương chỉ đạo của Trung ương về sắp xếp bộ máy tổ chức, không để làm ảnh hưởng đến hoạt động và thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội.

TS Tô Hoài Nam nhấn mạnh, Nghị định 178 đã đưa ra được những quy định, cơ chế, chính sách với người nghỉ hưu trước tuổi, thể hiện sự ưu việt, ưu ái nếu so sánh với các khía cạnh khác. Ngoài ra, chính sách trọng dụng người có năng lực nổi trội, chính sách đào tạo, bồi dưỡng... của Nghị định 178 so với các văn bản trước, có nhiều quy định rất mạnh mẽ, khả thi.

Cơ hội đan xen thách thức

Thực hiện Nghị định 178 về tinh giản biên chế, sắp xếp lại bộ máy hành chính, theo ước tính, sẽ có khoảng 100.000 công chức, viên chức, người lao động sẽ rời khỏi khu vực Nhà nước. Họ là những người tự nguyện từ bỏ quyền lợi, rời khỏi bộ máy công tác khi tuổi đời còn sớm. Với những người nghỉ hưu trước tuổi, đây không phải là một quyết định dễ dàng, không phải là một hành động chỉ xuất phát từ cá nhân, mà là sự "hy sinh" - hy sinh quyền lợi cá nhân để góp phần vào lợi ích chung, tạo dựng một nền hành chính vững mạnh, tinh gọn cho đất nước.

"Tôi nghỉ việc sớm không phải vì khoản tiền trợ cấp", đó là lời tâm sự mở đầu của ông Nguyễn Văn H. (Chủ tịch UBND một xã của tỉnh Thái Bình) khi được hỏi về nguyên nhân khiến ông xin nghỉ hưu trước tuổi.

Tính đến thời điểm trước khi đăng ký xin về nghỉ hưu sớm, ông H. đã có 32 năm công tác và từng kinh qua nhiều vị trí. Nhìn lại quãng thời gian đã qua, ông H. cho biết bản thân ông hài lòng với những gì đã cống hiến và đóng góp cho công việc. "Tôi còn hơn 5 năm nữa mới đến tuổi nghỉ hưu nhưng để đảm bảo cho công tác nhân sự cũng như bố trí việc làm cho các cán bộ tuổi đời còn trẻ, năm công tác còn dài để tiếp tục tham gia cống hiến, vì vậy tôi đã có đề xuất được xin nghỉ hưu trước tuổi", ông H. chia sẻ.

Với ông H. khi nghỉ hưu trước tuổi, tâm nguyện của ông là sẽ giành nhiều thời gian hơn cho gia đình - điều mà sau nhiều năm công tác, ông nhận thấy bản thân còn nhiều thiếu xót. "Trước kia, công việc đi sớm về khuya khiến tôi không có nhiều thời gian để chăm lo cho vợ con. Mặc dù được người thân thấu hiểu nhưng trong thâm tâm tôi luôn cảm thấy có điều gì đó có lỗi. Khi nghỉ hưu trước tuổi tôi sẽ có nhiều thời gian hơn để quan tâm tới người thân", ông H. bộc bạch.

Khẳng định việc nghỉ công tác ở cơ quan quản lý Nhà nước nhưng không phải nghỉ việc hoàn toàn, ông H. nói rằng, với thời gian không bị gò bó như trước, ông sẽ có cơ hội để hiện thực hóa ước mơ xây dựng một trang trại, vừa để đáp ứng nhu yếu phẩm, vừa tạo thêm thu nhập cho gia đình cũng như tạo niềm vui trong cuộc sống.

Bên cạnh những yếu tố thuận lợi khi quyết định nghỉ hưu trước tuổi như sẽ có nhiều thời gian cho bản thân, gia đình cũng như thực hiện được những dự định mới trong tương lai nhưng ông H. cũng không phủ nhận những khó khăn có thể đưa tới khi nghỉ hưu trước tuổi.

"Chắc chắn sẽ có quãng thời gian những người nghỉ hưu trước tuổi như chúng tôi sẽ cảm thấy chông chênh. 32 năm làm việc đều đặn, giờ đột ngột nghỉ công tác sẽ giống như mình từ bỏ một thói quen nào đó. Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng bản thân sẽ nhanh chóng thích nghi được với điều đó", ông H. cho biết.

Để giảm bớt cảm thấy chông chênh ấy, vị Chủ tịch UBND xã cho biết ngoài công việc gia đình, ông sẽ vẫn tiếp tục gắn bó với công tác xã hội ở thôn, xóm. Theo ông H. đây sẽ là cơ hội để bản thân ông giao lưu, gần hàng xóm, láng giềng hơn.

Ủng hộ chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy nên dù còn hơn 6 năm công tác nhưng ông Nguyễn Hữu Chủy (Chủ tịch UBND xã An Ấp, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình) cũng tình nguyện viết đơn xin được nghỉ hưu trước tuổi. Ông Chủy cho biết, quyết định của ông được đưa ra nhằm tạo thuận lợi cho cơ quan trong việc bố trí cán bộ, đồng thời tạo điều kiện cho các công chức trẻ có điều kiện phấn đấu, cống hiến cho sự phát triển của cơ quan, của tỉnh.

Tại xã An Ấp, không chỉ riêng ông Chủy, nhiều cá nhân khác cũng tình nguyện xin được nghỉ hưu trước tuổi. "Tôi hy vọng nhưng lá đơn xin được nghỉ hưu trước tuổi sẽ giúp đẩy nhanh tiến độ sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, góp phần củng cố niềm tin của cán bộ, Đảng viên và nhân dân vào chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, giúp Thái Bình và các tỉnh, thành phố trong cả nước sớm đạt được mục tiêu xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, phục vụ tốt hơn cho sự nghiệp phát triển của đất nước", ông Chủy chia sẻ.

Cũng giống như ông H., ông Chủy cho biết, quãng thời gian nghỉ công tác cũng sẽ là thời điểm để ông giành nhiều thời gian hơn cho gia đình, chăm sóc 2 cháu nội để các con yên tâm công tác. "Vợ chồng tôi có 2 người con và đã lập gia đình. Trong khi người con gái út hiện sinh sống ở Nam Định thì con trai lớn đang sống cùng vợ chồng tôi. Vợ chồng cháu đều công tác trong ngành giáo dục và đã có 2 người con. Khi nghỉ công tác, tôi sẽ có thêm thời gian chăm sóc cháu nội để các con yên tâm công tác", ông Chủy chia sẻ.

Sau khi nghỉ hưu trước tuổi, nhiều người sẽ quay trở lại thị trường lao động bởi vẫn còn sức lực, có trình độ, nhưng không ít người sẽ gặp phải những thách thức không nhỏ trong quá trình thích nghi và định hướng lại nghề nghiệp. Bởi vậy, một chủ trương, chính sách và nguồn lực hỗ trợ để những cán bộ, công chức, viên chức về nghỉ chế độ trước tuổi có nguồn lực khởi nghiệp sẽ là một việc làm rất thiết thực.

Nhóm PV