Nghi lễ Mát nhà của dân tộc Mường

Theo truyền thống của người Mường, thông thường khi lúa đã thu hoạch, vụ mùa hoàn tất, đồng bào sẽ tiến hành lễ Mát nhà. Đây là nghi lễ quan trọng của người Mường để xua đuổi hóa giải những điều xấu, cầu cho con người luôn luôn mạnh khỏe, cây trồng, vật nuôi trong gia đình, mọi điều tốt tươi, may mắn.

Nghi lễ Mát nhà của đồng bào dân tộc Mường

Lễ cúng thường được thực hiện bởi thầy mo, người đóng vai trò kết nối giữa thần linh và con người. Lễ vật thường có gà, vịt, cá suối, xôi, bánh, trái cây… những lễ vật đều mang những ý nghĩa quan trọng trong đời sống người Mường. Một lễ vật không thể thiếu trong lễ Mát nhà của đồng bào dân tộc Mường đó là con vịt, tượng trưng cho phương tiện di chuyển đưa các vị thần từ Mường Trời xuống trần gian.

Mâm lễ cúng chuẩn bị đầy đủ các món truyền thống

Lễ vật không thể thiếu là con vịt

Đồ vật trong túi khót của thầy mo ẩn chứa sức mạnh

Thầy mo thực hiện các nghi thức cúng trong lễ Mát nhà

Lễ cúng được bắt đầu tại nơi cửa sổ chính, thầy mo sẽ ngồi tại vị trí giành cho những người có chức vụ cao nhất trong nhà. Để lễ Mát nhà được theo đúng ý nguyện, thầy mo mời thần hoàng bàn thổ, thổ công bản địa, sau đó mới thỉnh các vị thần thánh anh em, hay còn gọi là các vị thần nông nghiệp từ Mường Trời về. Nghi lễ có ý nghĩa mở tiệc dâng các ngài, sau đó sẽ giúp đỡ xua đuổi tà ma, bắt đi những điều xấu, phù hộ cho gia chủ làm ăn khấm khá, con cháu khỏe mạnh. Tiếp theo sau đó, thầy mo mời các đấng bề trên thụ hưởng lễ vật, thưởng thức rượu cần của dân tộc Mường. Sau khi các vị thần hưởng lễ vật, thầy mo xin âm dương, nhằm cầu mong các vị thần thánh phù hộ cho đất Mường được bình an, mưa thuận gió hòa.

Xin âm dương phù hộ đất Mường bình an

Thầy mo cầm bát nước và một nhánh cây đi quanh nhà để làm mát cho mọi vật

Thầy mo sẽ dùng một bát nước trong đó có mài những vật dụng trong túi khót để vẩy quanh nhà cho gia chủ. Nước tượng trưng cho những điều mát lành, vật dụng trong túi khót là những vật linh thiêng ẩn chứa trong đó sức mạnh. Thầy mo hòa chúng với nhau cùng những lời trú nguyện vẩy quanh nhà để làm mát nhà, mang những điều may mắn trở lại.

Thầy mo buộc sợi chỉ đỏ may mắn cho mọi người trong buổi lễ

Thưởng thức rượu cần và chúc phúc cho gia chủ

Khi đồ vật trong nhà đều được làm mát, thầy mo lại tiếp tục thực hiện nghi lễ buộc chỉ cổ tay, cầu phúc cho gia chủ và mọi người. Với mong muốn giúp cho mọi người luôn gặp may mắn bình an, tai qua nạn khỏi, ấm no hạnh phúc. Sau nghi lễ mát nhà, người Mường quan niệm, họ sẽ bắt đầu gặp may mắn, ấm no, mọi xui xẻo cũng từ đó mà tiêu tan.

Phạm Tiệp