Nghị quyết 71-NQ/TW: Hứa hẹn tạo ra sự chuyển biến rõ rệt cho nền giáo dục Việt Nam

Tập thể giáo viên, giảng viên Khoa CNTT (Trường Đại học Sư phạm Hà Nội) không ngừng đổi mới chương trình và phương thức đào tạo để sinh viên ra trường đáp ứng được yêu cầu công việc. Ảnh tư liệu: Thanh Tùng/TTXVN

Sau khi nghiên cứu những quyết sách trong nội dung Nghị quyết, nhiều chuyên gia, nhà giáo và người dân cho rằng, đây là một văn kiện mang tính đột phá, toàn diện và chiến lược, thể hiện quyết tâm chính trị rất cao của Đảng trong việc đưa giáo dục và đào tạo thực sự trở thành động lực then chốt cho sự phát triển bứt phá của đất nước.

Tầm nhìn xa và mục tiêu cụ thể

Theo chuyên gia giáo dục - Tiến sĩ Lê Đức Thuận (nguyên Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Ba Đình cũ), trước hết, Nghị quyết đã nhìn thẳng vào sự thật, chỉ ra một cách hệ thống và sâu sắc những hạn chế, yếu kém cố hữu của ngành Giáo dục, từ chênh lệch vùng miền, bất cập về đội ngũ nhà giáo, cơ sở vật chất, sự lạc hậu của giáo dục đại học và nghề nghiệp, cho đến "bệnh hình thức" và tâm lý trọng bằng cấp. Việc nhận diện đúng và trúng vấn đề là tiền đề quan trọng nhất cho các giải pháp sau đó.

Thứ hai, các quyết sách đưa ra có tầm nhìn xa và mục tiêu rất cụ thể, định lượng hóa được con đường phát triển của giáo dục Việt Nam đến năm 2030, 2035 và tầm nhìn 2045. Ví dụ, mục tiêu phấn đấu có ít nhất 8 cơ sở giáo dục đại học được vào nhóm 200 châu Á vào năm 2030 hay đưa hệ thống giáo dục quốc dân vào nhóm 20 quốc gia hàng đầu thế giới vào năm 2045. Đây là những mục tiêu rất tham vọng nhưng cần thiết, tạo ra áp lực và động lực để thay đổi.

Thứ ba, các giải pháp mang tính hệ thống và đồng bộ, không chỉ tập trung vào một khía cạnh mà tác động đến toàn bộ hệ thống. Nghị quyết chú trọng cả việc đổi mới tư duy, hoàn thiện thể chế, đảm bảo nguồn lực tài chính, phát triển đội ngũ nhà giáo, hiện đại hóa cơ sở vật chất, chuyển đổi số và tăng cường hợp tác quốc tế. Đây là một cách tiếp cận tổng thể để giải quyết gốc rễ của vấn đề.

“Tôi đánh giá rất cao quan điểm của Nghị quyết khi đặt người học là trung tâm, nhà giáo là động lực quyết định và sự nhấn mạnh vào việc phối hợp chặt chẽ giữa "gia đình, nhà trường và xã hội". Đây là tư duy giáo dục hiện đại, nhân văn, coi trọng sự phát triển toàn diện của con người. Nghị quyết 71 không phải là một văn bản cải cách thông thường mà là một cương lĩnh hành động với những quyết sách mạnh mẽ, quyết liệt, hứa hẹn tạo ra một sự chuyển mình thực sự cho nền giáo dục nước nhà”, Tiến sĩ Lê Đức Thuận chia sẻ.

Gỡ những “nút thắt” lớn

Ngành học Sư phạm đang từng ngày chắp cánh cho ước mơ đứng trên bục giảng, trở thành nhà giáo tốt trong tương lai của sinh viên. Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN

Khi nghiên cứu Nghị quyết số 71-NQ/TW, nhiều ý kiến cho rằng, Nghị quyết đã góp phần gỡ những “nút thắt” lớn, trong đó có chế độ đãi ngộ cho đội ngũ nhà giáo trên cả nước.

Nhà giáo Vũ Thị Kiều Nga, Hiệu trưởng Trường Mầm non Quan Hoa (phường Nghĩa Đô) chia sẻ: "Chúng tôi vô cùng vui mừng và phấn khởi bởi từ nay, những nỗi vất vả, thiệt thòi của giáo dục mầm non đã được lãnh đạo Đảng, Nhà nước thấu hiểu, quan tâm và có những hỗ trợ kịp thời về mặt chính sách đãi ngộ".

Theo bà Nga, sau rất nhiều năm cống hiến, đội ngũ giáo viên mầm non luôn tận tâm yêu nghề, vất vả sớm hôm nhưng chế độ đãi ngộ vẫn còn hạn chế, chưa tương xứng với tính chất thực tế của công việc. Quyết sách nâng phụ cấp ưu đãi nghề lên tối thiểu 70% cho giáo viên mầm non, phổ thông và 100% cho giáo viên vùng khó khăn là một giải pháp trực diện, có tác động tức thì, giúp nhà giáo yên tâm công tác, cống hiến và giữ chân người giỏi ở lại với nghề.

Bên cạnh đó, một số “nút thắt” đã được Tiến sĩ - chuyên gia giáo dục Lê Đức Thuận chỉ ra, như: Việc quy định cứng chi ngân sách nhà nước cho giáo dục và đào tạo đạt tối thiểu 20% tổng chi là một sự cam kết chính trị mạnh mẽ, giải quyết bài toán thiếu hụt kinh phí kinh niên. Cùng với đó, việc xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia mới, các chính sách ưu đãi về đất đai, thuế sẽ tạo ra một cú hích thực sự về nguồn lực đầu tư cho toàn ngành.

Nghị quyết cũng gỡ “nút thắt” về cơ chế tự chủ cho giáo dục đại học, bảo đảm quyền tự chủ đầy đủ, toàn diện cho các cơ sở giáo dục đại học không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính. Điều này cho phép các trường đại học thực sự được tự quyết về học thuật, tổ chức nhân sự, tuyển dụng người giỏi và không bị trói buộc bởi các quy định hành chính cứng nhắc. Đây sẽ là chìa khóa để tạo ra các đại học nghiên cứu tinh hoa, đẳng cấp quốc tế. Tiếp theo, Nghị quyết gỡ “nút thắt” về tư duy quản lý khi yêu cầu một sự chuyển đổi căn bản "từ quản lý hành chính sang kiến tạo phát triển, quản trị hiện đại". Cùng với chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, giảm đầu mối quản lý, điều này sẽ phá bỏ được sự quan liêu, trì trệ, tạo không gian cho sự sáng tạo và linh hoạt ở cấp cơ sở; từ đó nâng cao hiệu quả quản trị trong toàn hệ thống.

Sự chia sẻ thiết thực

Có thể nói Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo là trụ cột thứ 5 để đưa dân tộc ta bước vào kỷ nguyên mới. Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN

Nằm trong số 8 nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết số 71-NQ/TW, nội dung “bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc, phấn đấu tới năm 2030 cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh” đã nhận được sự đồng tình hưởng ứng tích cực của các tầng lớp nhân dân. Nhiều giáo viên và phụ huynh cho rằng, đây là sự chia sẻ thiết thực, trực tiếp, giúp phụ huynh yên tâm hơn, để dành nguồn lực tập trung cho những nhu cầu khác quan trọng không kém như dinh dưỡng, sức khỏe hay hoạt động ngoại khóa của các con.

"Tôi và nhiều gia đình khác đều có chung niềm trăn trở mỗi dịp chuẩn bị năm học mới, trong đó có vấn đề mua sách giáo khoa. Ở thành phố lớn - người có thu nhập tốt thì mua sách giáo khoa không khó khăn, nhưng với những hộ nghèo, đặc biệt là ở các vùng nông thôn, miền núi, hải đảo thì đây là khoản chi đáng kể, phải sắp xếp với các chi phí khác trong gia đình”, anh Phạm Hải Lương (xã Kiều Phú, Hà Nội) chia sẻ.

Còn với nhà giáo Nguyễn Thu Thanh (trường Trung học cơ sở Dịch Vọng, phường Dịch Vọng, Hà Nội) cho biết: “Lâu nay, sự chênh lệch điều kiện học tập giữa các vùng, miền rất lớn. Có nơi học sinh đủ đầy sách vở, có nơi các em phải học bằng sách cũ hoặc phải mượn. Khi sách giáo khoa được cung cấp miễn phí thì học sinh ở đâu cũng có sách, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho các em, vừa xóa cảm giác tự ti, thua thiệt. Hơn nữa sẽ chấm dứt cảnh giáo viên vùng sâu, vùng xa loay hoay gom góp sách cho học trò mỗi dịp năm học mới”, nhà giáo Nguyễn Thu Thanh chia sẻ.

Nhiều giáo viên cũng kỳ vọng việc sử dụng một bộ sách chung sẽ giúp tăng tính hiệu quả trong công tác đào tạo, bồi dưỡng. Một bộ sách dùng chung sẽ giúp giáo viên tập trung nâng cao chuyên môn, vì không phải cập nhật hay làm quen với quá nhiều bộ sách khác nhau. Khi tài liệu đồng nhất, giáo viên có thể chia sẻ, trao đổi phương pháp giảng dạy thuận lợi hơn. Việc thống nhất sách giáo khoa và phát miễn phí cho học sinh cũng tạo điều kiện thuận lợi để ngành Giáo dục chuẩn hóa kiểm định, đẩy mạnh chuyển đổi số và tăng cường tính minh bạch trong phát hành học liệu. Bên cạnh đó, nếu được thiết kế theo hướng mở, bộ sách chung vẫn có thể tích hợp phần kiến thức địa phương, giúp đáp ứng linh hoạt nhu cầu vùng miền mà không làm mất đi tính thống nhất.

Nguyễn Cúc (TTXVN)