Nghị quyết phát triển kinh tế tư nhân: Đột phá thể chế, thúc đẩy tăng trưởng

Năm nhóm chính sách đặc thù

Dự thảo Nghị quyết được Chính phủ xây dựng với năm nhóm chính sách đặc thù, mang tính vượt trội, nhằm tháo gỡ các rào cản và tạo động lực mới cho kinh tế tư nhân. Những chính sách này không chỉ đáp ứng yêu cầu cấp bách mà còn tạo nền tảng cho sự phát triển lâu dài của khu vực tư nhân.

Cải thiện môi trường kinh doanh là trọng tâm đầu tiên với các quy định về nguyên tắc thanh tra, kiểm tra, cấp phép và chứng nhận, đảm bảo cạnh tranh bình đẳng cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh. Chính phủ nhấn mạnh xử lý vi phạm và giải quyết vụ việc kinh doanh theo hướng minh bạch, đồng thời áp dụng thủ tục rút gọn cho phá sản doanh nghiệp, giúp giảm chi phí và thời gian cho doanh nghiệp gặp khó khăn.

Hỗ trợ tiếp cận đất đai và mặt bằng sản xuất kinh doanh được thiết kế để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân. Các chính sách đặc biệt bao gồm hỗ trợ tiếp cận đất đai tại khu công nghiệp, cụm công nghiệp, và vườn ươm công nghệ, cùng với hỗ trợ thuê nhà, đất là tài sản công. Những quy định này nhằm giải quyết bài toán thiếu mặt bằng, một trong những rào cản lớn của doanh nghiệp tư nhân.

Hỗ trợ tài chính, tín dụng và mua sắm công tập trung vào cung cấp các khoản vay lãi suất thấp cho các dự án xanh, tuần hoàn và mở rộng hoạt động của Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa. Chính phủ cũng đề xuất ưu đãi trong lựa chọn nhà thầu, tạo cơ hội cho doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án công, từ đó tăng cường năng lực tài chính và khả năng cạnh tranh.

Hỗ trợ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và đào tạo nhân lực là nhóm chính sách chiến lược, với ưu đãi thuế cho hoạt động nghiên cứu, hỗ trợ xây dựng hoặc thuê các nền tảng dùng chung, và chương trình đào tạo 10.000 giám đốc điều hành đến năm 2030. Các chính sách này nhằm nâng cao năng lực quản trị và chất lượng nguồn nhân lực, giúp doanh nghiệp tư nhân thích ứng với xu hướng toàn cầu.

Hỗ trợ hình thành doanh nghiệp vừa, lớn và tiên phong khuyến khích doanh nghiệp tham gia các dự án trọng điểm quốc gia thông qua đặt hàng, đấu thầu hạn chế, hoặc chỉ định thầu. Chính phủ cũng đề xuất các biện pháp hỗ trợ phát triển tập đoàn kinh tế tư nhân tầm cỡ khu vực và toàn cầu, tạo ra các doanh nghiệp dẫn dắt, có sức ảnh hưởng mạnh mẽ.

Những chính sách này được xây dựng để thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết 68-NQ/TW, đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, và tương thích với các điều ước quốc tế. Dự thảo cũng phân định rõ thẩm quyền của Quốc hội, tập trung vào các cơ chế chưa được quy định trong luật hiện hành hoặc cần sửa đổi, bổ sung, đồng thời định hướng sửa đổi các văn bản pháp luật trong tương lai.

Tiếp tục hoàn thiện để đảm bảo tính khả thi và đồng bộ pháp luật

Ủy ban Kinh tế và Tài chính đánh giá cao sự cần thiết và cơ sở xây dựng dự thảo Nghị quyết, đồng thời đưa ra các ý kiến thẩm tra để hoàn thiện văn bản, đảm bảo tính khả thi và thống nhất với hệ thống pháp luật.

Tán thành và đề xuất hoàn thiện là quan điểm chủ đạo của Kinh tế và Tài chính. Ủy ban nhất trí với phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của dự thảo, bao gồm doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, và các tổ chức, cá nhân liên quan. Ủy ban cũng đánh giá dự thảo phù hợp với Hiến pháp, đảm bảo yêu cầu quốc phòng, an ninh, cải cách thủ tục hành chính, và tương thích với các điều ước quốc tế. Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, thể chế hóa đầy đủ các chủ trương từ Nghị quyết 66-NQ/TW, Kết luận 119-KL/TW, và Quy định 178-QĐ/TW, đồng thời phối hợp với các cơ quan soạn thảo luật tại Kỳ họp thứ 9 để đảm bảo tính đồng bộ.

Các ý kiến cụ thể về chính sách được Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhấn mạnh để tránh rủi ro và tăng hiệu quả thực thi. Về đối tượng áp dụng, ủy ban đề nghị làm rõ điều kiện hưởng ưu đãi để đảm bảo đúng mục tiêu chính sách, tránh lạm dụng. Đối với nguyên tắc thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm, yêu cầu Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết, đồng thời sửa đổi các luật liên quan để nâng cao hiệu lực pháp lý. Về hỗ trợ tiếp cận đất đai, ủy ban lưu ý cần hoàn thiện quy định để tránh cơ chế “xin - cho”, quy định rõ hình thức hoàn trả tiền thuê đất cho chủ đầu tư, đảm bảo tính khả thi.

Về hỗ trợ tài chính, tín dụng, Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhấn mạnh cần rút kinh nghiệm từ Nghị quyết 43/2022/QH15, quy định rõ tiêu chí xác định đối tượng vay, và thực hiện nghiêm nguyên tắc tự quyết định, tự chịu trách nhiệm của cơ quan nhà nước và ngân hàng thương mại. Đối với các chính sách đào tạo nhân lực và hỗ trợ doanh nghiệp tiên phong, ủy ban đề nghị rà soát các nội dung mang tính tổ chức thực hiện, không thuộc thẩm quyền Quốc hội, để quy định tại văn bản của Chính phủ, phù hợp với Nghị quyết 66-NQ/TW và Kết luận 119-KL/TW.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị Chính phủ rà soát dự thảo Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi) để cân đối nguồn lực thực hiện các chính sách, đồng thời khẩn trương xây dựng văn bản hướng dẫn thi hành ngay sau khi nghị quyết có hiệu lực. Những ý kiến này nhằm đảm bảo dự thảo nghị quyết không chỉ đột phá về thể chế mà còn khả thi, tránh trục lợi chính sách, và đồng bộ với hệ thống pháp luật.

Trần Hương