Nghị quyết số 19-NQ/TW: Nhấn mạnh vai trò chủ thể của người nông dân

Quang cảnh hội nghị quán triệt Nghị quyết 19 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Quyết định 150 của Chính phủ. Ảnh: Khánh Linh

Ngày 8/9, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tổ chức Hội nghị trực tuyến "Triển khai và quán triệt Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 16/6/2022 của BCH Trung ương Đảng (khóa XIII) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Nghị quyết 19) Quyết định số 150/QĐ-TTg ngày 28/01/2022 về phê duyệt Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050".

Đổi mới tư duy trong cách tiếp cận nghị quyết, chiến lược

Trình bày tóm tắt Nghị quyết 19, ông Nguyễn Văn Việt - Vụ trưởng Vụ Kế hoạch (Bộ NN&PTNT), đã đưa ra 5 quan điểm phát triển theo hướng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh. Thứ nhất là tiếp tục khẳng định vai trò, vị trí, mối quan hệ gắn bó của nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Thứ hai, nông dân là người quyết định thành công của sự nghiệp phát triển nông nghiệp, nông thôn.Thứ ba, Nghị quyết 19 nêu rõ “nông nghiệp là lợi thế quốc gia, trụ đỡ của nền kinh tế”. Thứ tư là định hướng xây dựng “nông thôn hiện đại”, chú trọng phát triển hài hòa, đồng bộ cả nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ gắn với cơ cấu lại lao động nông thôn. Thứ năm là, sự nghiệp phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn dân.

Tại hội nghị, các đại biểu cũng đã được quán triệt các nội dung trọng tâm của Quyết định 150 về phê duyệt chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Mục tiêu của chiến lược là xây dựng nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa theo hướng hiện đại có năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh cao thuộc nhóm dẫn đầu trong khu vực và trên thế giới...

Nghị quyết 19 đặt ra mục tiêu cụ thể đến năm 2030: tốc độ tăng trưởng GDP ngành nông nghiệp đạt bình quân khoảng 3%/năm; tăng năng suất lao động nông nghiệp bình quân từ 5,5 - 6%/năm; số xã đạt chuẩn nông thôn mới trên 90%; thu nhập bình quân của người dân nông thôn năm 2030 tăng gấp 2,5 - 3 lần so với năm 2020.

Chia sẻ về những định hướng về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan nhấn mạnh, Nghị quyết 19 đã đưa ra giải pháp trọng tâm đầu tiên là nâng cao vai trò, vị thế, năng lực làm chủ, cải thiện toàn diện đời sống vật chất, tinh thần của nông dân và cư dân nông thôn. Đây là điểm mới của nghị quyết, nhấn mạnh vai trò chủ thể của nông dân và là nhóm giải pháp quan trọng hàng đầu, có tính quyết định đến sự thành công trong thực hiện nghị quyết.

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chuyển đổi số, Nghị quyết 19 đề ra các yêu cầu cao hơn trong việc nâng cao trình độ, nhận thức và bảo đảm quyền làm chủ của nông dân.

“Trong chuỗi ngành hàng, khâu đầu tiên là giống, quy trình canh tác, thu hoạch, chế biến, phân phối tiêu dùng. Khâu đầu tiên đặt giống là người nông dân. Khi chuẩn được từ giống đến các khâu khác thì sản phẩm sẽ đạt chuẩn. Từng yếu tố trong chuỗi này phải có sự gắn kết, không để bị gãy và mỗi khâu sẽ tạo ra giá trị gia tăng, đó là tư duy kinh tế” - ông Lê Minh Hoan dẫn chứng.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng cho rằng, chiến lược được quán triệt từ trên xuống, nhưng thực hiện lại là từ nông dân đi lên. Vì vậy, các đơn vị của bộ và địa phương cần có sự đổi mới tư duy trong cách tiếp cận và có cách tiếp cận linh hoạt theo sự co giãn của thị trường.

Ứng dụng khoa học và công nghệ là nhiệm vụ quan trọng được đề ra tại Nghị quyết 19. Ảnh: Linh Khánh

Khoa học công nghệ phải là động lực cho sự phát triển nông nghiệp

Tại hội nghị, các đại biểu đã chia sẻ những kinh nghiệm, hướng đi cũng như những kiến nghị để chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp nhằm đạt mục tiêu “Nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh” tại Nghị quyết 19.

Ông Nguyễn Hồng Sơn - Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam cho biết, trong nghị quyết và chiến lược đã chỉ rõ, khoa học và công nghệ không chỉ có nhiệm vụ tạo ra sản phẩm giá trị cao, tạo đột phá mà còn có nhiệm vụ quan trọng hơn.

Vì vậy, thời gian tới, khoa học công nghệ phải là động lực cho sự phát triển của nông nghiệp. Đồng thời, khoa học công nghệ cần phải có sự chuyển biến theo hướng chuyển từ lượng sang chất, tạo giá trị gia tăng trong tất cả các khâu sản xuất. Với vai trò quan trọng đó, Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam sẽ phối hợp với các đơn vị liên quan và doanh nghiệp chuyển giao tiến bộ kỹ thuật công nghệ cũng như đào tạo nông dân theo chiều sâu hơn.

Ở góc độ địa phương, ông Nguyễn Thành Công - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La cho hay, tỉnh Sơn La đang đổi mới tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, đẩy mạnh nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, phấn đấu trở thành trung tâm chế biến nông sản, hoa quả, cây dược liệu vùng Tây Bắc.

Theo ông Cao Văn Cường - Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Thanh Hóa, tổ chức triển khai là nội dung quan trọng để thực hiện được các mục tiêu, chỉ tiêu đề ra trong nghị quyết và chiến lược. Thanh Hóa hiện đang tập trung thay đổi nhận thức tư duy sản xuất của nông dân. Đồng thời, tăng cường liên kết hình thành các hợp tác xã, liên minh hợp tác xã với các doanh nghiệp để tạo ra vùng nguyên liệu giá trị cao, có thương hiệu để nâng giá trị của sản xuất nông nghiệp trên một đơn vị diện tích.

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, nếu tư duy làm nông nghiệp ở các nước phát triển là “ít hơn để được nhiều hơn” (tức là giảm chi phí đầu vào để nâng giá trị gia tăng) thì tư duy của chúng ta là “nhiều hơn để được nhiều hơn” (thâm dụng tài nguyên, vật tư đầu vào). Đó chính là vấn đề nội tại.

Khánh Linh