Nghịch lý khoái cảm sinh ra từ nỗi đau

Các nghiên cứu khác về tác động của việc ngâm mình trong nước lạnh lên bộ não con người và động vật cho thấy sự gia tăng tương tự ở các chất dẫn truyền thần kinh monoamine (dopamine, norepinephrine và serotonin), chính là những chất dẫn truyền thần kinh chi phối niềm vui, động lực, tâm trạng, cảm giác thèm ăn, giấc ngủ và sự tỉnh táo.

Ngoài các chất dẫn truyền thần kinh, nghiên cứu ở động vật cho thấy nước cực lạnh sẽ thúc đẩy sự phát triển của tế bào thần kinh, điều đáng chú ý hơn cả bởi vì các tế bào thần kinh được biết có khả năng tự thay đổi cấu trúc vi mô của chúng để phản ứng với một số ít hoàn cảnh.

Ngâm nước đá là phương pháp chăm sóc sức khỏe được nhiều người nổi tiếng như Lady Gaga, David Beckham, Kendall Jenner… yêu thích. Ảnh: Lady Gaga.

Christina G. von der Ohe và các đồng nghiệp của bà đã nghiên cứu bộ não của loài sóc đất ngủ đông. Trong suốt quá trình ngủ đông, cả nhiệt độ bên trong cơ thể lẫn bộ não của chúng đều giảm xuống dưới mức từ 0,5-3oC. Ở nhiệt độ đóng băng, các tế bào thần kinh của loài sóc đất ngủ đông trông giống như những cái cây khẳng khiu với ít cành (sợi nhánh) và thậm chí càng ít lá (sợi nhánh nhỏ).

Tuy nhiên, khi sóc đất ngủ đông được sưởi ấm, các tế bào thần kinh này phát triển đáng kể trở lại, giống như một khu rừng thay lá giữa mùa xuân. Sự phát triển trở lại này diễn ra nhanh chóng, có thể sánh ngang với độ khả biến thần kinh chỉ thấy ở quá trình phát triển phôi thai.

Các tác giả của nghiên cứu trên đã viết về những phát hiện của họ: “Những thay đổi cấu trúc đáng kể nhất trong tự nhiên… Trong khi độ dài của sợi nhánh có thể đạt tới 114 micromet mỗi ngày ở vùng hồi hải mã của phôi thai khỉ vàng đang phát triển, những con khỉ vàng trưởng thành ngủ đông cũng cho thấy những thay đổi tương tự chỉ trong hai giờ”.

Phát hiện tình cờ của Michael về lợi ích của việc ngâm bồn nước đá là một ví dụ cho thấy việc ấn về phía nỗi đau của cán cân có thể đưa ta đến phía đối lập - lạc thú. Không giống như khi ấn về phía lạc thú, chất dopamine bắt nguồn từ nỗi đau là gián tiếp và có khả năng tồn tại lâu hơn. Vậy nó hoạt động như thế nào?

Nỗi đau có thể dẫn đến lạc thú nhờ kích hoạt các cơ chế cân bằng nội môi tự điều chỉnh của cơ thể. Trong trường hợp này, sau hoạt động kích thích cơn đau ban đầu, các sinh vật tí hon sẽ nhảy lên phía lạc thú của cán cân.

Niềm vui mà chúng ta cảm thấy là phản ứng sinh lý theo phản xạ tự nhiên của cơ thể. Việc hành xác của nhà thần học Martin Luther bằng cách nhịn ăn và tự dùng roi quất vào thân mình có thể mang đến cho ông ấy chút hưng phấn, ngay cả khi hành vi đó là vì mục đích tôn giáo.

Khi tiếp xúc từng hồi với cơn đau, điểm thiết lập khoái cảm tự nhiên của chúng ta sẽ nghiêng về phía lạc thú, do đó chúng ta ít cảm thấy đau đớn hơn và có thể tận hưởng niềm vui theo thời gian.

Anna Lembke / Saigon Books & NXB Thế Giới