Nghiên cứu đặc thù để kiến nghị đúng và trúng

Các kiến nghị đúng, trúng của KTNN mang lại tác động tích cực cho địa phương. Ảnh: TL

Nghiên cứu kỹ các đặc thù của địa phương để tổ chức kiểm toán

Lãnh đạo KTNN khu vực V cho biết, việc thực hiện các nội dung kiểm toán gắn với trụ cột phát triển kinh tế - xã hội đòi hỏi phải có sự đầu tư nguồn lực rất lớn và kiên trì bám sát địa bàn trong thời gian dài để có cái nhìn tổng quan về địa phương. “Xác định đây là yêu cầu được Tổng Kiểm toán nhà nước đặt ra và phù hợp Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030, mang lại lợi ích, cơ hội phát triển cho địa phương, đơn vị đã quyết tâm thực hiện và đạt được nhiều kết quả từ các cuộc kiểm toán này” - Kiểm toán trưởng KTNN khu vực V Nguyễn Đức Sỹ cho biết.

Theo đó, trong quá trình khảo sát, thu thập thông tin lập kế hoạch kiểm toán, Đoàn khảo sát phải tập trung nghiên cứu kỹ các báo cáo, các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương qua nhiều thời kỳ để tìm hiểu về các trụ cột phát triển kinh tế - xã hội, từ đó xác định các nội dung chủ yếu cần đi sâu kiểm toán tại từng địa phương gắn với mục tiêu, trọng tâm kiểm toán của Ngành. Đơn cử như với địa bàn kiểm toán là 6 tỉnh miền Tây, đơn vị phải xác định đặc thù của từng địa phương, sự tương đồng, khác biệt trong phát triển kinh tế, điều kiện xã hội… để từ đó đưa ra đánh giá, khuyến nghị phù hợp cho từng địa phương, song cũng thể hiện được đặc trưng vùng.

Phó Kiểm toán trưởng KTNN khu vực V Lại Xuân Nghị cho biết, ngay sau khi Kế hoạch kiểm toán tổng quát được Kiểm toán trưởng xét duyệt, các Tổ trưởng dự kiến của Tổ kiểm toán giao nội dung kiểm toán cho từng kiểm toán viên để tập trung nghiên cứu hồ sơ, tài liệu, phân tích thông tin, số liệu của đơn vị đã được phân công kiểm toán, từ đó xác định những số liệu, nội dung, vấn đề cần chọn mẫu kiểm toán, phục vụ cho hoạt động kiểm toán được thuận lợi, đúng trọng tâm.

Đặc biệt, trong quá trình kiểm toán, Kiểm toán trưởng thường xuyên chỉ đạo Trưởng đoàn kiểm toán đẩy mạnh kiểm toán tổng hợp tại các cơ quan tài chính tổng hợp của tỉnh, thành phố; chú trọng kiểm toán việc phân bổ dự toán, bổ sung dự toán; việc thực hiện các nghị quyết, chính sách của Quốc hội, Chính phủ; tập trung kiểm toán vào những lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tham nhũng, lãng phí, tiêu cực như: Quản lý đất đai, thuế, hệ thống định mức, đơn giá xây dựng cơ bản, các dự án giao thông, nông nghiệp, hoạt động mua sắm… “Nhờ đó, các nội dung kiểm toán đã chạm đúng, trúng với đặc thù của địa phương cũng như những vấn đề địa phương đang vướng mắc và mong muốn KTNN hỗ trợ làm rõ” - Phó Kiểm toán trưởng Lại Xuân Nghị cho biết.

Tập trung đánh giá các điểm nghẽn về cơ chế, chính sách

Đặc biệt, xác định vai trò quan trọng của cơ chế, chính sách, trên cơ sở đánh giá rõ đặc thù và thực tiễn áp dụng tại địa phương, KTNN khu vực V luôn chú trọng việc phổ biến, cập nhật quy định pháp luật cho kiểm toán viên; nâng cao kỹ năng phát hiện các bất cập về cơ chế, chính sách và đưa ra kiến nghị phù hợp. Do đó, khi tiến hành kiểm toán, ngoài việc tập trung phát hiện những hành vi lãng phí, tiêu cực; đánh giá việc chấp hành pháp luật về tài chính, ngân sách, các kiểm toán viên sẽ tập trung đánh giá tính hiệu lực, hiệu quả của cơ chế, chính sách; kiến nghị cấp có thẩm quyền hoàn thiện hệ thống pháp luật đảm bảo chặt chẽ.

Dẫn chứng từ cuộc kiểm toán ngân sách địa phương tỉnh Bạc Liêu thực hiện năm 2022, Phó Kiểm toán trưởng - Trưởng đoàn kiểm toán Lại Xuân Nghị - cho biết, một trong những phát hiện đáng chú ý tại cuộc kiểm toán này là Ban Quản lý (BQL) Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (CNC) phát triển tôm tỉnh Bạc Liêu thực hiện không đúng chức năng, thẩm quyền như: Ban hành quyết định miễn giảm tiền thuê đất; cho thuê đất, ký hợp đồng thuê đất trước thời gian ký quỹ chưa đúng quy định… Đặc biệt, “tại thời điểm kiểm toán, mô hình Khu nông nghiệp ứng dụng CNC có yếu tố pháp lý chưa thực sự rõ ràng, gây khó khăn cho đơn vị cũng như cho chính hoạt động kiểm toán” - ông Nghị cho biết.

Để có được những phát hiện này, ngoài việc tuân thủ đúng các quy định của Ngành, hướng dẫn kiểm toán, hệ thống Chuẩn mực kiểm toán, Đoàn kiểm toán đã tập trung nghiên cứu sâu các quy định pháp luật có liên quan như: Luật Đầu tư, Luật Đất đai, Luật Công nghệ cao… Đặc biệt, do tính chất đặc thù của mô hình Khu nông nghiệp ứng dụng CNC, Đoàn kiểm toán còn phải nghiên cứu kỹ chức năng, nhiệm vụ của BQL (tại Quyết định số 694/QĐ-TTg); nắm bắt quan điểm của các Bộ, ngành khi trao đổi với Ủy ban nhân dân tỉnh Bạc Liêu về mô hình này.

Từ góc độ địa phương, đại diện Sở Tài chính tỉnh Bạc Liêu cho biết, những vấn đề được KTNN chỉ ra là rất xác đáng, giúp địa phương có thêm nhìn nhận về công tác quản lý, điều hành để điều chỉnh cho phù hợp. Đặc biệt, liên quan đến Khu nông nghiệp ứng dụng CNC phát triển tôm Bạc Liêu, những phát hiện, kiến nghị của KTNN khu vực V là rất phù hợp; địa phương cũng từng có kiến nghị gửi cơ quan chức năng đề nghị xem xét tháo gỡ vướng mắc cho mô hình này.

Có thể nói, tổ chức thành công cuộc kiểm toán gắn với đặc thù của địa phương luôn đòi hỏi các đơn vị kiểm toán phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và thực hiện đồng bộ, hiệu quả nhiều giải pháp. Đối với KTNN khu vực V, những kinh nghiệm được đúc rút qua các cuộc kiểm toán có nội dung đánh giá trụ cột kinh tế - xã hội sẽ tạo tiền đề, động lực để đơn vị tiếp tục thực hiện các cuộc kiểm toán theo định hướng này, từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển của địa phương thông qua hoạt động kiểm toán./.

NGUYỄN LỘC