'Nghiệp đoàn như một chỗ dựa cho người lao động tự do'

Không hợp đồng lao động, không bảo hiểm, thu nhập bấp bênh – đó là thực tế mà nhiều người lao động tự do như xe ôm truyền thống, giúp việc nhà... phải trải qua.

Với sự ra đời của các nghiệp đoàn, người lao động không còn đơn độc trên hành trình mưu sinh, mà có thêm điểm tựa vững chắc để được bảo vệ quyền lợi và hỗ trợ khi gặp khó khăn.

‘Nghiệp đoàn như một chỗ dựa’

Suốt 31 năm qua chạy xe ôm, ông Minh (65 tuổi, ngụ quận 1) vẫn gắn bó với chiếc xe máy cũ, rong ruổi trên từng con phố để mưu sinh.

Hiện tại, ông Minh sống cùng bốn anh chị em, trong đó hai người đã lập gia đình nhưng vẫn chung nhà. Để tiết kiệm, ông chỉ ăn hai bữa trưa và tối, chưa bao giờ dám nghĩ đến chuyện uống một ly cà phê sáng.

Nhờ mặc áo nghiệp đoàn xe ôm, ông Minh tạo được uy tín với khách hàng.

“Nghề xe ôm truyền thống bây giờ chỉ còn khách quen, chứ khách lạ thì không có. Thu nhập giảm hơn một nửa so với trước đây. Sau này, tôi gia nhập nghiệp đoàn xe ôm. Mỗi tháng tôi đóng 20.000 đồng phí duy trì. Nhờ vậy, vào dịp Tết, tôi nhận được khoản hỗ trợ 500.000 đồng cùng một phần quà.

Tham gia nghiệp đoàn, chúng tôi có áo và logo công đoàn và còn được vay tiền với lãi suất rẻ” - ông Minh tâm sự.

Tương tự, bà T (52 tuổi) đã làm giúp việc theo giờ hơn 15 năm nay. Công việc vất vả, bấp bênh nhưng nhờ gia nhập nghiệp đoàn giúp việc, bà có được sự hỗ trợ nhất định trong nghề.

“Hồi trước, làm giúp việc hoàn toàn dựa vào quen biết. Nếu chủ nhà không cần nữa thì chỉ biết đi tìm việc khác, không ai bảo vệ quyền lợi của mình. Từ khi vào nghiệp đoàn, tôi có cơ hội tiếp cận nhiều thông tin hơn, được hỗ trợ khi gặp khó khăn” - bà T chia sẻ.

Mỗi tháng, bà T đóng một khoản phí nhỏ để duy trì. Bà được hướng dẫn về quyền lợi lao động, cách xử lý tình huống khi xảy ra tranh chấp với chủ nhà.

“Không phải lúc nào mình cũng may mắn gặp chủ tốt. Có lần tôi bị quỵt lương tháng cuối, nhưng nhờ nghiệp đoàn hỗ trợ lên tiếng, tôi mới lấy lại được tiền công.

Tôi không dám mong thu nhập cao, chỉ mong có công việc ổn định. Với tôi, nghiệp đoàn như một chỗ dựa, để những người làm nghề giúp việc như mình không còn cảm giác đơn độc. Vào dịp lễ, Tết, tôi còn được tặng quà, cảm thấy ấm lòng lắm” - bà T trải lòng.

Được bảo vệ, hỗ trợ quyền lợi

Ông Huỳnh Vĩnh Lâm, Phó Chủ tịch LĐLĐ quận 1, cho biết hoạt động của các nghiệp đoàn trên địa bàn TP, đặc biệt là Nghiệp đoàn xe ôm truyền thống và Nghiệp đoàn xích lô, đang gặp nhiều khó khăn trong việc phát triển đoàn viên.

“Đa số đoàn viên là lao động lớn tuổi, ít sử dụng công nghệ, chủ yếu hoạt động tại bến xe, chợ, siêu thị, bệnh viện và phối hợp với lực lượng công an giữ gìn an ninh trật tự. Lao động trẻ lại có xu hướng chạy xe công nghệ, khiến công tác vận động, phát triển đoàn viên mới còn hạn chế” - ông Lâm nói.

Theo ông Lâm, để tạo niềm tin với khách hàng, các đoàn viên nghiệp đoàn luôn tuân thủ quy định về đồng phục, với áo màu xanh có in huy hiệu công đoàn để phân biệt với các tổ chức khác.

Người lao động tự do tham gia nghiệp đoàn sẽ được hưởng đầy đủ quyền lợi.

Ở các nghiệp đoàn đặc thù như xe máy công nghệ, xe du lịch công nghệ, làm móng, giúp việc gia đình, người lao động ít tham gia hoạt động phong trào. Bởi, họ phải làm liên tục để đáp ứng đơn hàng và trang trải chi phí.

Nắm bắt nguyện vọng của đoàn viên, LĐLĐ quận 1 đã thành lập 6 tổ dư luận xã hội tại 6 nghiệp đoàn, theo dõi thông tin qua Facebook, trang cộng đồng và trực tiếp tại nơi làm việc. Khi có sự kiện đột xuất, các tổ nhanh chóng cung cấp thông tin, giúp LĐLĐ quận tham mưu sát thực tế, kịp thời bảo vệ quyền lợi đoàn viên.

Nói về lợi ích, ông Nguyễn Thanh Tuấn, Phó Chủ tịch LĐLĐ quận Bình Tân cho hay: “Khi tham gia nghiệp đoàn, người lao động tự do được công đoàn đại diện, bảo vệ quyền lợi, tham gia thảo luận, bầu cử, chất vấn cán bộ và đề xuất xử lý kỷ luật nếu có sai phạm. Đoàn viên ưu tú còn được giới thiệu để Đảng xem xét kết nạp.

Ngoài ra, họ được phổ biến chủ trương, chính sách, được hỗ trợ kiến nghị quyền lợi với người sử dụng lao động, tư vấn pháp lý miễn phí và tham gia tố tụng trong các vụ án lao động” - ông Tuấn nói.

Bên cạnh đó, đoàn viên còn được công đoàn thăm hỏi khi ốm đau, tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao và được ưu tiên xét vào các trường, lớp do công đoàn tổ chức, hỗ trợ tìm việc làm, học nghề.

Cũng theo Phó Chủ tịch LĐLĐ quận Bình Tân, việc tổ chức các hoạt động công đoàn hiện nay đang gặp nhiều khó khăn do thiếu kinh phí, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng hoạt động của các nghiệp đoàn cơ sở.

“Để khắc phục, tôi đề xuất cần có cơ chế hỗ trợ, tạo điều kiện về kinh phí nhằm giúp nghiệp đoàn duy trì và phát triển bền vững” - ông Tuấn nói.

HẢI NHI