Ra mắt sổ tay ESG hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu và tiếp cận tài chính bền vững

Sổ tay ESG được phát hành bởi Bộ Tài chính (Cục Phát triển Doanh nghiệp Tư nhân và Kinh tế Tập thể), với sự hợp tác với nhóm chuyên gia tư vấn thuộc Công ty TNHH Ernst & Young Việt Nam (EY Việt Nam) và Quỹ Châu Á (The Asia Foundation). Cuốn sổ tay nằm trong hoạt động "Thúc đẩy tài chính xanh thông qua cải thiện hoạt động công bố thông tin rủi ro tài chính liên quan đến khí hậu" thuộc Chương trình Hợp tác Thúc đẩy chuyển dịch vì khí hậu của Chính phủ Anh (UK PACT).

Sổ tay ESG ra đời nhằm đưa đến các hướng dẫn và nâng cao năng lực cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, các tổ chức đang triển khai hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tiếp cận nguồn tài chính và thực hành bền vững.

Thông qua sổ tay, doanh nghiệp có thể tiếp cận các hướng dẫn, thông lệ tham khảo và nguồn tham chiếu để đưa các yếu tố ESG vào chiến lược quản trị và vận hành. Qua đó, doanh nghiệp có thể nâng cao năng lực công bố thông tin phát triển bền vững nhằm đảm bảo tuân thủ với các yêu cầu pháp lý và thông lệ ESG trong nước và quốc tế. Đây cũng là nguồn tham chiếu hướng dẫn cho doanh nghiệp về triển khai ESG, hướng dẫn các bước xây dựng báo cáo phát triển bền vững.

ESG (Environmental - môi trường, Social - xã hội, Governance - quản trị) là bộ ba tiêu chuẩn được sử dụng để đo lường mức độ phát triển bền vững và tác động của doanh nghiệp đến cộng đồng. Trong đó, yếu tố môi trường được sử dụng để đánh giá các chính sách về khí hậu của doanh nghiệp, hiệu suất sử dụng năng lượng, mức độ phát thải, mức độ ô nhiễm, bảo tồn tài nguyên thiên nhiên…

Yếu tố xã hội được coi là tiêu chí để đánh giá mối quan hệ của doanh nghiệp đối với đối tác hay người lao động. Yếu tố quản lý được sử dụng như một cơ chế kiểm soát hối lộ, tham nhũng, thuế, thù lao điều hành, bỏ phiếu cổ động và kiểm soát nội bộ...

Nhận định về tầm quan trọng của việc thực hành ESG, Phó Cục trưởng, Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể Nguyễn Đức Trung (Bộ Tài Chính) cho rằng, việc triển khai ESG không chỉ là xu hướng mà còn là yêu cầu cấp thiết để doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút đầu tư quốc tế, mở rộng thị trường xuất khẩu và đáp ứng kỳ vọng của cộng đồng.

Phó Cục trưởng, Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể Nguyễn Đức Trung phát biểu tại sự kiện. Ảnh: Lê Hồng Nhung/Mekong ASEAN

Trong khi đó, theo Bí thư Thứ nhất về Khí hậu và thiên nhiên, Đại sứ quán Anh Ferrgus McBean, ESG đang là một trong những yếu tố chính định hình chiến lược và đầu tư của các doanh nghiệp. Thực hành ESG giúp doanh nghiệp Việt Nam đáp ứng yêu cầu từ các tổ chức tài chính và thị trường quốc tế, đặc biệt là Anh và EU. Cả hai thị trường đều có kế hoạch đưa ra các biện pháp yêu cầu doanh nghiệp Việt Nam báo cáo về ESG và các biện pháp liên quan đến khí hậu đã thực hiện.

Tại EU, khu vực này đã đưa ra chính sách Thỏa thuận Xanh châu Âu (EGD) với Chiến lược "Từ trang trại đến bàn ăn” yêu cầu các doanh nghiệp nghiệp nhập khẩu phải đáp ứng tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn, đòi hỏi đầu tư đáng kể vào các công nghệ bền vững và tuân thủ các yêu cầu mới về sức khỏe, an toàn và dãn nhãn sản phẩm; chiến lược dệt may bền vững và tuần hoàn; quy định chống phá rừng EU - EUDR; cơ chế điều chỉnh biến giới carbon (CBAM)…

Hay tại Anh, quốc gia này đã đưa ra Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon của Anh (UK CBAM) và dự kiến được áp dụng vào 2027, các nhóm sản phẩm bị ảnh hưởng bao gồm nhôm, xi măng, gốm sứ, phân bón, thủy tinh, hydro, sắt, thép. Thuế carbon của sản phẩm nhập khẩu sẽ phụ thuộc vào mức phát thải khí nhà kính và sự chênh lệch giữa mức thuế quy định của 2 quốc gia xuất khẩu (Việt Nam) và nhập khẩu (Anh).

Trong khi đó, tại Việt Nam, việc hiểu và thực hành ESG mới chỉ ở bước đầu. Theo kết quả khảo sát của Cục Phát triển Doanh nghiệp – AED, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Cục Phát triển Doanh nghiệp Tư nhân và Kinh tế Tập thể - APED, Bộ Tài chính) vào tháng 5 – 7/2024, trong 1.019 doanh nghiệp tham gia khảo sát, có 39% doanh nghiệp chưa từng nghe nói đến ESG, 62% hiện chưa nắm rõ các quy định và chính sách của Việt Nam liên quan đến ESG.

Cũng theo báo cáo này, về tổng quan phân loại mức thực hành ESG của doanh nghiệp, 14% doanh nghiệp tham gia khảo sát là các doanh nghiệp tiên phong trong thực hành ESG. Trong khi đó, 25% doanh nghiệp hầu hết không triển khai hoặc có ít các hoạt động/giải pháp liên quan đến ESG. Đồng thời, kết quả khảo sát này cũng cho thấy doanh nghiệp Việt Nam thực hiện tốt nhất ở trụ cột xã hội, tiếp theo là quản trị, và cuối cùng là môi trường, với mức thực hành lần lượt là 68%, 63% và 52%.

Theo các chuyên gia, việc áp dụng ESG không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ các yêu cầu pháp lý và thông lệ quốc tế mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Cụ thể, các doanh nghiệp thực hành ESG tốt sẽ có lợi thế hơn trong việc thu hút khách hàng, đối tác và nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm đến yếu tố bền vững.

Việc thực hiện ESG còn giúp doanh nghiệp mở ra nhiều cơ hội như tăng trưởng doanh thu bằng cách tiếp cận thị trường mới và mở rộng thị trường hiện có, thay đổi ưu tiên và người tiêu dùng; giảm chi phí thông qua giảm tác động môi trường trên chuỗi giá trị; đầu tư và tối ưu hóa tài sản qua việc phân bổ vốn dài hạn tốt hơn, tránh đầu tư vào những lĩnh vực không hiệu quả…

Lê Hồng Nhung