Ngộ độc nấm rừng: nguy hiểm rình rập sau những món ăn dân dã

Các bệnh nhân trong vụ ngộ độc nấm mới đây tại Quảng Nam. Ảnh: M.N

Hiểm họa vẫn tiếp diễn

Mới đây nhất, vào tối 21/11/2024, tại huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đã xảy ra vụ ngộ độc nấm khiến 8 người phải nhập viện cấp cứu. Sự việc bắt đầu khi hai người dân thôn A Râng, xã A Xan trong lúc đi làm rừng đã hái nấm về nấu canh cho cả nhóm cùng ăn. Chỉ sau một giờ ăn xong, tất cả 8 người đều xuất hiện các triệu chứng ngộ độc như chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn, mất ý thức và đau bụng dữ dội. May mắn là các bệnh nhân đã được cứu chữa kịp thời tại Phòng khám quân dân y A Xan.

Tương tự, tại Hà Tĩnh vào tháng 9/2024, một gia đình đã mời bạn đến ăn cơm với món nấm xào từ nấm hái trong rừng. Hậu quả là 5 người cùng bị ngộ độc, phải nhập viện cấp cứu. Đáng chú ý là loại nấm này mọc trong rừng keo và trước đó chưa từng ghi nhận trường hợp ngộ độc nào, cho thấy việc tin tưởng vào kinh nghiệm dân gian về nấm có thể rất nguy hiểm.

Tại Bắc Kạn, chỉ trong vòng 4 ngày từ 16 đến 19/5/2024, đã liên tiếp xảy ra 3 vụ ngộ độc nấm nghiêm trọng tại các huyện Pác Nặm và Ba Bể, khiến 14 người phải nhập viện. Trong đó có vụ cả gia đình 8 người cùng ăn canh nấm và tất cả đều phải vào viện cấp cứu.

Đặc biệt đau lòng là vụ ngộ độc nấm tại Hà Giang vào tháng 7/2023. Sau khi ăn nấm rừng do người thân hái về, cả gia đình 5 người gồm 3 người lớn và 2 trẻ nhỏ đều bị ngộ độc nặng. Kết cục thương tâm là có tới 3 người tử vong, trong đó có một trẻ nhỏ. Các bệnh nhân nhập viện trong tình trạng cực kỳ nguy kịch với triệu chứng suy gan cấp, chỉ số men gan tăng cao gấp 200 lần bình thường, kèm theo suy thận và rối loạn đông máu.

Theo BSCKI Trần Tiền - Phó Trưởng khoa Cấp cứu Chống độc, Bệnh viện Đa khoa Hà Tĩnh, ngộ độc nấm có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng như đau bụng dữ dội từng cơn, tiêu chảy liên tục, nôn mửa có thể lẫn máu, toàn thân mệt mỏi, chân tay lạnh, khát nước. Nạn nhân có thể bị hoa mắt, chóng mặt, da xanh tái, co giật, tăng tiết đờm, khó thở và rối loạn tiểu tiện. Đặc biệt nguy hiểm, một số loại nấm độc có thể gây những tổn thương nghiêm trọng như liệt thần kinh, suy gan, suy thận, dẫn đến hôn mê và tử vong.

Khuyến cáo phòng ngừa ngộ độc nấm từ chuyên gia

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai chỉ ra một quan niệm sai lầm phổ biến là người dân thường cho rằng mọi thứ có nguồn gốc tự nhiên đều an toàn và lành tính. Thực tế hoàn toàn ngược lại - nhiều loại nấm rừng chứa độc tố cực mạnh, và paradox là những cây nấm trông đẹp mắt, hấp dẫn nhất lại thường là những loại độc nhất.

Các loại nấm độc thường gặp. Ảnh: M.N

Để giúp người dân nhận biết nấm độc, các chuyên gia đã chỉ ra một số đặc điểm của các loại nấm độc phổ biến ở Việt Nam. Nấm độc chứa Amatoxin, loại độc tố nguy hiểm nhất, thường có màu trắng tinh khiết, bề mặt nhẵn bóng, mọc đơn lẻ hoặc thành cụm trong rừng. Khi trưởng thành, mũ nấm có thể phẳng hoặc hình nón với đường kính từ 4-10cm. Nấm độc chứa muscarin thường có mũ hình nón hoặc chuông với các sợi tơ màu từ vàng đến nâu. Nấm ô tán trắng phiến xanh thường mọc gần chuồng gia súc, có mũ màu trắng với các vảy mỏng màu nâu.

Để phòng tránh ngộ độc nấm, các chuyên gia khuyến cáo người dân chỉ nên sử dụng các loại nấm được nuôi trồng, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Tuyệt đối không nên ăn nấm lạ hoặc nấm hoang dại, không thử nấm và không hái nấm non chưa xòe mũ vì khó nhận dạng độc tính. Ngay cả với các loại nấm ăn được, cũng cần sử dụng khi còn tươi vì nấm ôi thiu có thể sinh độc tố mới.

Khi có dấu hiệu nghi ngờ ngộ độc nấm như đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt. Việc cấp cứu và điều trị kịp thời có ý nghĩa quyết định đến khả năng cứu sống bệnh nhân.

Các địa phương cũng cần tăng cường công tác tuyên truyền, đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa, nơi người dân có thói quen hái nấm rừng về ăn.

Minh Nhật