Ngoài nhảy múa, robot hình người còn làm được gì?

Những mẫu robot hình người của VinMotion gây chú ý tại lễ khánh thành Trung tâm Hội chợ triển lãm Quốc gia ngày 19/8. Hiện tại, robot của VinMotion có khả năng thực hiện các thao tác cơ bản như đi bộ, vẫy tay và tương tác bằng cử chỉ.

VinMotion cho biết giai đoạn đầu, robot sẽ được triển khai trong các nhà máy sản xuất của VinFast để hỗ trợ công việc vận chuyển linh kiện, kiểm tra chất lượng và thao tác lặp đi lặp lại trên dây chuyền lắp ráp.

Nếu muốn biết ứng dụng robot hình người, có thể nhìn sang 2 quốc gia phát triển hàng đầu là Mỹ và Trung Quốc. Trong đó, ngành công nghiệp robot của Trung Quốc đang phát triển chóng mặt, và robot hình người cũng đang được chú trọng.

Là một phần trong chiến lược chuyển đổi công nghiệp toàn diện, robot được xem là yếu tố chủ chốt nhằm duy trì ngành sản xuất nội địa trong bối cảnh chi phí lao động ngày càng tăng, lực lượng lao động già hóa và căng thẳng địa chính trị.

Doanh nghiệp phát triển robot hình người được chính phủ Trung Quốc tài trợ vốn. Nhờ tích hợp AI, robot có thể thực hiện một số thao tác giống con người như cầm đồ vật, di chuyển, tương tác bằng ngôn ngữ tự nhiên và nhận diện khuôn mặt.

Robot hình người chạy đua tại "Thế vận hội cho robot", diễn ra tại Bắc Kinh (Trung Quốc) vào giữa tháng 8.

Phục vụ sản xuất, kho bãi

Thành lập năm 2023, AgiBot nổi lên như một trong những startup robot triển vọng của Trung Quốc. Trong đó, AgiBot A2 là sản phẩm chủ lực, được thiết kế cho nhiều lĩnh vực như hậu cần và sản xuất cường độ cao.

Phần mềm là điểm nổi bật của AgiBot với khả năng nhận diện giọng nói thời gian thực, nắm bắt ngữ cảnh, nhận diện khuôn mặt và đọc khẩu hình. Nhờ nền tảng huấn luyện AgiBot World, robot có thể học hỏi các thao tác, nhiệm vụ riêng biệt trong môi trường thực tế.

Theo Reuters, cơ sở huấn luyện của AgiBot ở ngoại ô Thượng Hải (Trung Quốc) gồm hàng chục robot, được điều khiển bởi con người cho các công việc như gấp áo thun, làm bánh sandwich và đóng mở cửa liên tục. Vận hành trong 17 giờ/ngày, các hoạt động giúp công ty thu thập dữ liệu để đào tạo robot hiệu quả hơn.

Một góc nhà máy của AgiBot tại Thượng Hải (Trung Quốc). Ảnh: AgiBot.

Chính phủ Trung Quốc đã đầu tư hơn 20 tỷ USD vào lĩnh vực phát triển robot hình người trong năm 2024. Nước này cũng thành lập quỹ đầu tư khoảng 137 tỷ USD để hỗ trợ các startup về robot và AI.

Một số nhà phân tích dự đoán robot hình người có thể đi theo quỹ đạo của xe điện, chi phí sản xuất giảm mạnh nhờ các công ty gia nhập thị trường và hỗ trợ từ chính phủ.

Theo Bank of America Securities, chi phí vật liệu trung bình cho robot hình người vào khoảng 35.000 USD tính đến cuối năm nay, nhưng có thể giảm còn 17.000 USD vào 2030 nếu phần lớn vật liệu được cung cấp từ Trung Quốc. Để so sánh, chi phí linh kiện cho robot Optimus của Tesla hiện vào khoảng 50.000-60.000 USD.

Đầu năm nay, startup AI2Robotics và Jingneng Microelectronics đã hợp tác phát triển robot thông minh cho nhà máy bán dẫn. Các robot này sử dụng Embodied Intelligence, thuật ngữ cho việc tích hợp AI lên thực thể vật lý nhằm mang đến khả năng nhận thức, học hỏi và tương tác môi trường giống con người, bên cạnh suy nghĩ độc lập và sử dụng các công cụ.

Robot hình người của UBTech khuân vác đồ tại nhà máy hãng xe điện Zeekr. Ảnh: SCMP.

Tại nhà máy của Jingneng, những robot như Alpha Bot có thể giúp khuân vác, bốc xếp nhờ cánh tay chịu tải tối đa 5 kg, độ chính xác chênh lệch 1 mm. Chúng có thể thực hiện các nhiệm vụ trong thời gian dài, đòi hỏi độ phức tạp cao như nạp tấm bán dẫn (wafer) và thay thế vật liệu tiêu hao.

MagicLab, một startup về robot hình người khác, cho biết việc tập trung cải thiện "bộ não" robot giúp công ty phát triển các nguyên mẫu dùng trong dây chuyền sản xuất, có thể kiểm tra chất lượng, xử lý vật liệu và lắp ráp.

Nhào lộn và nhảy múa

Unitree cũng là cái tên nổi bật trong lĩnh vực. Hồi tháng 3, đoạn video của công ty cho thấy robot G1 có khả năng nhảy lộn ngược, trở thành robot đầu tiên trên thế giới hoàn thành động tác này.

Nhờ khả năng giữ thăng bằng tốt, G1 có thể đi bộ trên xà ngang, vừa nhảy cọc vừa mang vật nặng. Việc di chuyển trên địa hình phức tạp với ít điểm chạm đòi hỏi khả năng tính toán vị trí đặt chân chính xác và di chuyển ổn định.

Robot NOETIX N2 trình diễn khả năng nhảy lộn ngược. Ảnh: NOETIX.

N2 của NOETIX cũng có khả năng nhảy lộn ngược. Nhà sản xuất cho biết có thể đào tạo động tác cho robot chỉ trong 3 tuần nhờ các thuật toán AI. Với quá trình thử và sửa sai liên tục, robot có thể tìm ra phương pháp cải thiện trong thời gian ngắn.

Tương tự, robot hình người Lingxi X2 của AgiBot tích hợp 3 chức năng chính: vận động, tương tác và vận hành.

Nhờ khả năng giữ thăng bằng tốt, robot có thể đạp xe, lái scooter và đứng trên ván trượt. Thiết bị cũng có khả năng thực hiện những thao tác phức tạp hơn như cầm nắm, đặt đồ vật và kể cả khâu chỉ vào trái nho.

Robot Unitree G1 trình diễn đi thăng bằng, vừa vác đồ vừa nhảy qua cọc. Ảnh: Our China Story.

Linxi X2 trang bị mô hình ngôn ngữ Gui Guang Dong Yu, cho phép nắm bắt trạng thái cảm xúc bằng cách phân tích biểu cảm khuôn mặt, giọng nói của con người rồi phản hồi lập tức. Trải nghiệm này giúp tăng độ tự nhiên, gần gũi và chân thực.

Vào tháng 3, AgiBot còn ra mắt mô hình trí tuệ nhân tạo đa năng Genie Operator-1 (GO-1). Khác với những mô hình truyền thống đòi hỏi bộ dữ liệu huấn luyện khổng lồ, GO-1 có thể giúp robot học hỏi kỹ năng chỉ với hàng trăm mẫu dữ liệu, giúp thành thạo các kỹ năng như rót nước, nướng bánh mì bằng cách xem video do con người thực hành.

Thi đấu thể thao

Thời gian gần đây, các công ty trình diễn khả năng vận động linh hoạt của robot hình người thông qua cuộc thi thể thao dành riêng cho robot.

Mang tên Humanoid Robot Games, sự kiện diễn ra tại Bắc Kinh (Trung Quốc) vào giữa tháng 8, thu hút 280 đội đến từ trường đại học và công ty tư nhân tại 16 quốc gia.

Trong một số môn thi đấu, robot liên tục nhảy lộn ngược, di chuyển vượt chướng ngại vật và địa hình gồ ghề. Ở môn bóng đá, các robot thể hiện chưa tốt khi thường xuyên vấp ngã, va chạm nhau dù kích thước chỉ bằng đứa trẻ.

Ở môn kickboxing, robot đeo găng tay và mũ bảo hiểm tung cú đấm một cách vất vả. Sau vài phút, trọng tài tuyên bố bên chiến thắng. Robot này giơ tay lên cao trong tiếng hò reo của khán giả, trong khi đối thủ nằm xuống thể hiện sự thất bại.

Các robot tham gia đường chạy 1.500 m. Ảnh: Bloomberg.

Theo New York Times, sự kiện trên là màn trình diễn robot quy mô lớn mới nhất của Trung Quốc. Trước đó, một đội robot hình người đã trình diễn các điệu múa dân gian trước hàng trăm triệu khán giả truyền hình đêm giao thừa. Vào tháng 4, chính quyền thành phố Bắc Kinh tổ chức cuộc chạy bán marathon với 12.000 vận động viên và 20 robot hình người.

Trả lời truyền thông Trung Quốc, các quan chức chính phủ cho biết Humanoid Robot Games là nơi trình diễn và thử nghiệm những tiến bộ trong công nghệ robot.

“Dù còn vụng về, robot đang đạt những tiến bộ đáng kể trong khả năng di chuyển và giữ thăng bằng, gồm các động tác lộn ngược, lộn ngang, nhào lộn và võ thuật”, Ken Goldberg, giáo sư ngành robot tại Đại học California, Berkeley, cho biết.

Robot của Unitree giành huy chương vàng nội dung chạy 1.500 m trong nhà với thời gian 6 phút 34,40 giây. Theo GS Goldberg, đây là tốc độ ấn tượng. Dù chậm hơn người giữ kỷ lục nội dung tương tự (Jakob Ingebrigtsen với 3 phút 29,63 giây), ông cho rằng thời gian trên vẫn nhanh hơn nhiều vận động viên chạy bộ không chuyên.

Những robot tham gia một trận bóng đá. Ảnh: New York Times.

Một số doanh nhân cho rằng robot hình người sẽ có thể đảm nhiệm nhiều công việc mà con người đang làm, chẳng hạn như việc nhà, giám sát kho bãi và lao động nhà máy. Dù vậy, viễn cảnh đó còn khá xa bởi chúng vẫn chưa thể thành thạo những việc cơ bản như xếp bát đĩa vào máy rửa chén.

Alan Fern, giáo sư ngành robot tại Đại học Bang Oregon, cho biết sự kiện vừa qua tại Trung Quốc nhấn mạnh những tiến bộ trong ngành robot. Đầu tiên, sản xuất robot hình người đã phát triển đến mức các nhà nghiên cứu không cần trả nhiều tiền để mua hoặc tự chế tạo robot như 1-2 năm trước.

Thứ hai, những tiến bộ trong lĩnh vực AI cho phép máy móc đảm nhiệm nhiều hành động cơ bản hơn. “5 năm trước, hiếm khi thấy robot hình người có thể đi bộ vững vàng, đừng nói đến chạy, nhảy hay di chuyển trên địa hình gồ ghề”, GS Fern nhấn mạnh.

Phúc Thịnh