Người bệnh ung thư tinh hoàn cần lưu ý gì về chế độ ăn?

Ung thư tinh hoàn là ung thư ít gặp ở nam giới, chiếm khoảng 1% tổng số ung thư ở nam. Bệnh thường gặp ở tuổi từ 15-34. Không có chế độ ăn kiêng dựa trên bằng chứng nào để điều trị ung thư tinh hoàn. Thay vào đó, người bệnh nên hướng đến chế độ dinh dưỡng tốt tổng thể, sử dụng các bữa ăn và đồ ăn nhẹ lành mạnh để có được đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết.

1. Tầm quan trọng của chế độ ăn với người bệnh ung thư tinh hoàn

Người bệnh ung thư tinh hoàn cần có chế độ dinh dưỡng phù hợp.

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng đối với người bệnh ung thư tinh hoàn, đặc biệt là trong giai đoạn điều trị. Một chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng có thể giúp:

Cải thiện sức khỏe tổng thể: Cung cấp năng lượng và dưỡng chất cần thiết để cơ thể chống lại bệnh tật và phục hồi sau khi điều trị.

Giảm tác dụng phụ của điều trị: Một số tác dụng phụ phổ biến của điều trị ung thư tinh hoàn như buồn nôn, nôn, tiêu chảy và táo bón có thể được cải thiện bằng chế độ ăn uống phù hợp.

Duy trì cân nặng an toàn: Ung thư và các phương pháp điều trị có thể dẫn đến sụt cân. Chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng có thể giúp duy trì cân nặng và khối cơ bắp. Việc giảm cân nhiều có tác động tiêu cực đến sức khỏe trong quá trình điều trị.

Tăng cường hệ miễn dịch: Hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại ung thư. Chế độ ăn uống giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch.

Cải thiện tâm trạng: Chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp cải thiện tâm trạng và giảm bớt căng thẳng, lo âu, trầm cảm - những vấn đề thường gặp ở người bệnh ung thư.

2. Các dinh dưỡng thiết yếu cho người bệnh ung thư tinh hoàn

Protein: Protein cần thiết cho việc xây dựng và sửa chữa mô, bao gồm cả mô bị tổn thương do điều trị ung thư. Protein cũng hỗ trợ phục hồi và bảo vệ hệ thống miễn dịch. Lên kế hoạch ăn protein nạc trong mỗi bữa ăn và bữa ăn nhẹ khi có thể. Các nguồn protein tốt cho người bệnh ung thư tinh hoàn bao gồm thịt nạc, cá, gia cầm, trứng, đậu lăng, đậu, các loại hạt.

Chất béo lành mạnh: Chất béo lành mạnh giúp cơ thể hấp thụ các vitamin tan trong dầu và hỗ trợ sức khỏe tim mạch. Các nguồn chất béo lành mạnh tốt cho người bệnh ung thư tinh hoàn bao gồm cá béo, quả bơ, dầu ô liu, các loại hạt, bơ thực vật không bão hòa.

Carbohydrate phức tạp: Carbohydrate phức tạp cung cấp năng lượng cho cơ thể và giúp cảm thấy no lâu. Các nguồn carbohydrate phức tạp tốt cho người bệnh ung thư tinh hoàn bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau củ. Đặt mục tiêu ăn 5 đến 6 phần trái cây, rau quả mỗi ngày.

Chất xơ: Chất xơ giúp tiêu hóa khỏe mạnh và có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư. Các nguồn chất xơ tốt cho người bệnh ung thư tinh hoàn bao gồm trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu.

Canxi và vitamin D: Canxi và vitamin D quan trọng cho sức khỏe của xương. Các nguồn canxi tốt bao gồm sữa ít béo, sữa chua, phô mai, các loại rau lá xanh. Vitamin D có thể được tìm thấy trong cá béo, trứng, sữa tăng cường.

Nước: Nước giúp cơ thể thải độc tố và duy trì hydrat hóa. Uống đủ chất lỏng giúp ngăn ngừa tình trạng mất nước và các vấn đề về tiêu hóa. Cơ thể cần chất lỏng để hoạt động ở trạng thái cao nhất. Nên uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày, có thể thay thế bằng các loại nước khác nhau như trà thảo mộc, nước trái cây không đường, sữa... Chọn đồ uống không chứa caffein nếu xảy ra tình trạng mất nước hoặc khó ngủ. Cần chia đều lượng nước uống trong ngày nếu gặp vấn đề về tiết niệu.

3. Thực phẩm nên ăn và nên tránh khi bị ung thư tinh hoàn

3.1. Thực phẩm nên ăn khi bị ung thư tinh hoàn

Quả mọng tốt cho người bệnh ung thư tinh hoàn.

Trái cây và rau củ

Trái cây, rau củ là nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất, chất xơ và chất chống oxy hóa dồi dào, tất cả đều cần thiết cho sức khỏe tổng thể và hỗ trợ điều trị ung thư. Một số loại trái cây và rau củ đặc biệt có lợi cho người bệnh ung thư tinh hoàn bao gồm:

Các loại quả mọng (dâu tây, việt quất...): Là những loại quả chứa các chất chống oxy hóa cực mạnh, bảo vệ các tế bào không bị xâm hại, giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư.

Cà chua: Cà chua chứa lycopene, một chất chống oxy hóa mạnh có thể giúp bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương do ung thư.

Cam quýt: Cam quýt chứa vitamin C, giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ cơ thể hấp thụ sắt.

Bông cải xanh: Bông cải xanh chứa sulforaphane, một hợp chất có thể giúp ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư.

Hành tây và tỏi: Hành tây và tỏi chứa allicin, một hợp chất có đặc tính chống ung thư.

Cá

Cá là nguồn cung cấp protein nạc, acid béo omega-3 và vitamin D dồi dào. Acid béo omega-3 giúp giảm viêm và hỗ trợ sức khỏe tim mạch, trong khi vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi. Một số loại cá đặc biệt có lợi cho người bệnh ung thư tinh hoàn bao gồm: Cá hồi, cá thu là nguồn cung cấp acid béo omega-3 dồi dào. Cá ngừ là nguồn cung cấp protein nạc và vitamin D dồi dào.

Ngũ cốc nguyên hạt

Ngũ cốc nguyên hạt là nguồn cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất dồi dào. Chất xơ giúp tiêu hóa khỏe mạnh, góp phần giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư. Một số loại ngũ cốc nguyên hạt tốt cho người bệnh ung thư tinh hoàn như: Gạo lứt, bánh mì nguyên cám, yến mạch là nguồn cung cấp chất xơ và vitamin B dồi dào.

Đậu lăng và các loại đậu

Đậu lăng và các loại đậu là nguồn cung cấp protein nạc, chất xơ, vitamin, khoáng chất dồi dào. Một số loại đậu tốt cho người bệnh ung thư tinh hoàn như:

Đậu lăng: Đậu lăng là nguồn cung cấp protein, chất xơ và sắt dồi dào.
Đậu đen: Đậu đen là nguồn cung cấp protein, chất xơ và chất chống oxy hóa dồi dào.
Đậu nành: Đậu nành là nguồn cung cấp protein, chất xơ và isoflavone dồi dào, isoflavone là một hợp chất có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư.

3.2. Thực phẩm nên tránh

Các loại thịt chế biến sẵn là những thực phẩm người bệnh ung thư tinh hoàn không nên ăn.

Chất béo bão hòa và cholesterol: Chất béo bão hòa và cholesterol được tìm thấy nhiều trong thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn, thịt cừu…), thịt chế biến sẵn (xúc xích, thịt xông khói và thịt nguội) và các sản phẩm từ sữa nguyên kem. Một số loại thực phẩm giàu cholesterol khác bao gồm lòng đỏ trứng, gan, nội tạng động vật.

Đồ uống có đường và có cồn: Đồ uống có đường có thể cung cấp calo rỗng và gây hại cho sức khỏe có thể dẫn đến tăng cân, béo phì, đây là những yếu tố nguy cơ gây ung thư. Một số loại đồ uống có đường bao gồm nước ngọt, nước trái cây có đường, đồ uống thể thao, rượu bia…

Lưu ý, nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người bệnh ung thư tinh hoàn có thể khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn bệnh, phương pháp điều trị và tình trạng sức khỏe tổng thể. Người bệnh ung thư tinh hoàn nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn về chế độ ăn uống phù hợp nhất với bản thân. Người bệnh ung thư tinh hoàn cũng nên duy trì lối sống lành mạnh bằng cách tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc và kiểm soát căng thẳng.

Ngoài những thực phẩm nên tránh, người bệnh ung thư tinh hoàn cũng cần lưu ý một số điều sau:

Ăn thực phẩm nấu chín kỹ, đặc biệt là thịt và gia cầm.
Rửa tay kỹ lưỡng trước khi chế biến thực phẩm và sau khi đi vệ sinh.
Bảo quản thực phẩm đúng cách để tránh vi khuẩn sinh sôi.
Nên theo dõi cân nặng và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bị sụt cân bất thường.

ThS. BS Lê Quang Dương