Người cứu hàng trăm học giả dưới thời Đức Quốc xã
Bà Esther Simpson, người đã cứu hàng trăm học giả khỏi châu Âu bị Đức Quốc xã chiếm đóng, cuối cùng đã được tôn vinh tại thành phố Leeds (Anh) - quê hương của bà sau gần một thế kỷ.
Bà Esther Simpson, từ năm 1933, là trợ lý thư ký cho một tổ chức từ thiện của Anh có tên là Hội đồng Hỗ trợ Học thuật (AAC). Thoạt nhìn, nó có vẻ không phải là công việc quan trọng. Nhưng nhờ bà Simpson, nó trở thành một điểm mấu chốt trong lịch sử.
“Không hề quá lời khi nói rằng nếu không có công việc của bà Esther… thì thế giới đã thay đổi theo một cách khác”, ông Martin Hamilton, giám đốc Leeds Civic Trust, công ty chịu trách nhiệm thực hiện tấm bảng tuyên dương bà Simpson, cho biết.
Tấm bảng xanh đã được công bố vào thứ Ba (8/3), cùng lúc một tòa nhà mới tại Đại học Leeds đặt tên theo bà được khai trương. Bà Simpson cùng hơn 180 người và địa điểm khác trong thành phố trong 35 năm qua đã được trao tặng tấm bảng xanh – một biểu tượng của Anh nhằm tưởng niệm những con người và địa điểm có dấu ấn lịch sử quan trọng.
Bà Esther Simpson
Bà Simpson sinh ra ở thành phố Leeds và học ngôn ngữ hiện đại tại trường đại học. Bà không đứng đầu tổ chức từ thiện, nhưng bà chính là người thực hiện những công việc phía sau hậu trường.
“Bà ấy là người đằng sau toàn bộ sự việc”, ông Hamilton nói “Bà Esther Simpson chịu trách nhiệm giải quyết tất cả giấy tờ để mọi người đến được nơi an toàn. Bà đã đưa ra quyết định sống chết mỗi ngày trong tuần, làm việc từ ngày đến đêm”.
Tấm bảng xanh tuyên dương cuộc đời và sự nghiệp bà Simpson
Trong số hàng trăm người mà bà Simpson đã giúp cứu, có những học giả hàng đầu đã đạt được danh hiệu cao nhất, bao gồm 16 người đoạt giải Nobel. Được biết đến với cái tên “những đứa con của bà Esther”, họ bao gồm nhà sử học kiến trúc Nikolaus Pevsner và nhà triết học Karl Popper. Một người khác là ông Ludwig Guttman, một nhà thần kinh học đã thành lập Thế vận hội Stoke Mandeville, tiền thân của Thế vận hội Paralympics dành cho người khuyết tật.
Ông Hamilton tự hỏi liệu Paralympics có trở thành sự kiện lớn như ngày nay không, nếu không có bà Esther Simpson. “Có rất nhiều điều như vậy, và rồi bạn cũng phải nghĩ đến con cái của những người mà bà ấy đã cứu. Khi nói về tác động của bà ấy, bạn sẽ nghĩ hàng nghìn người”, ông nói.
Một số học giả khác mà bà Simpson đã giúp di chuyển đến Anh là nhà sử học Victor Ehrenberg, cha của nhà sử học Tudor Geoffrey Elton, và nhà vật lý và giáo dục Lewis Elton, cha của diễn viên hài Ben Elton.
Một người khác là ông nội của ông Stephen Reicher, một nhà tâm lý học và là thành viên của tiểu ban Sage chuyên cố vấn về khoa học hành vi. Ông Reicher nói rằng ông sẽ không ở đây nếu không có AAC và bà Esther Simpson.
“Đó là lý do tại sao hỗ trợ cho chương trình Scholars at Risk (Học giả gặp Khó khăn) lại quan trọng đối với tôi và tại sao, ngay bây giờ chúng ta cần tiếp tục cung cấp hỗ trợ thông qua Cara – tổ chức kế nhiệm AAC - cho các đồng nghiệp của chúng tôi trên khắp thế giới, ở Syria, ở Afghanistan và tất nhiên là ở Ukraine”, ông Reicher nói.
