Người dân góp ý về cách đặt tên phường Thủ Đức 1, 2, 3, 4...

Tại hội nghị Ban chấp hành Đảng bộ TP Thủ Đức, TP.HCM lần thứ 33 sáng nay, 26-3, lãnh đạo TP Thủ Đức đã thông tin về các phương án sắp xếp tổ chức bộ máy theo Kết luận 127 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và chỉ đạo của TP.HCM.

Trong phương án mà TP Thủ Đức trình, dự kiến sắp xếp 34 phường còn 9 phường. Ảnh: HOÀNG GIANG

TP Thủ Đức đề xuất hai phương án sắp xếp bộ máy

Theo đó, TP Thủ Đức đề xuất hai phương án sắp xếp. Phương án A, giữ nguyên mô hình TP Thủ Đức là cấp cơ sở trực thuộc TP.HCM. Dưới TP Thủ Đức sẽ có các đơn vị phục vụ hành chính cho nhân dân, số lượng phụ thuộc vào yêu cầu, tính chất công việc, mật độ dân số.

UBND TP Thủ Đức cho rằng phương án này đảm bảo tuân thủ yêu cầu theo Kết luận 127 của Bộ Chính trị về mô hình địa phương 2 cấp bảo đảm tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.

Mặt khác, Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị xác định phát triển TP Thủ Đức trở thành cực tăng trưởng mới, là đô thị sáng tạo, tương tác cao, hạt nhân thúc đẩy kinh tế - xã hội của TPHCM. Đây là điều hết sức đặc biệt và vô cùng thuận lợi, qua đó, có thể thấy Bộ Chính trị, Trung ương hết sức quan tâm đến cơ cấu tổ chức bộ máy, số lượng biên chế... để TP Thủ Đức phát triển.

Thực tế, qua bốn năm vận hành theo mô hình chính quyền địa phương một cấp, hành chính 2 cấp TP Thủ Đức đã có nhiều điểm sáng, phù hợp với thực tiễn phát triển. TP này đang vận hành với thẩm quyền tương đương cấp tỉnh.

Đối với cấp hành chính tại 34 phường hiện đang xử lý các công việc hành chính đơn giản và được phân cấp, ủy quyền nhiều nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của chủ tịch và UBND TP Thủ Đức.

Theo đề xuất này, TP Thủ Đức sẽ duy trì chính quyền địa phương một cấp và thành lập các trung tâm phục vụ hành chính công nhằm giảm tải cho UBND TP.HCM, đồng thời tăng tính tự chủ và hiệu quả quản lý cho UBND TPHCM trong điều hành, tăng quyền chủ động cho các thành phố trực thuộc.

Phương án B là sắp xếp theo yêu cầu của Trung ương. Theo đó, TP Thủ Đức đề xuất sắp xếp 34 phường lại thành 9 phường, giảm 23 ĐVHC cấp xã (tỉ lệ 67,64%). Trong đó, có 5/9 ĐVHC cấp cơ sở mới đạt tiêu chuẩn (tỉ lệ 55,55%).

Lý giải đề xuất này, lãnh đạo TP Thủ Đức cho biết trước hết là do Đồ án quy hoạch chung đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chia thành 9 phân vùng phát triển tương ứng với các trọng điểm phát triển kinh tế.

Hơn nữa, mật độ dân cư phân bố chưa đều nên phải tính toán các phường được thành lập sẽ có mật độ dân cư vừa phải, phù hợp trong thời điểm này cũng như nhu cầu phát triển trong tương lai.

Cân nhắc lấy lại địa danh cũ

Về tên gọi các phường sau sắp xếp, TP Thủ Đức đề xuất hai phương án. Trong đó, phương án 1 là đặt tên theo số thứ tự, từ phường Thủ Đức 1 đến phường Thủ Đức 9, trên cơ sở hướng dẫn của Bộ Nội vụ, ưu tiên đặt tên gọi theo số thứ tự để dễ quản lý.

Còn phương án 2, TP Thủ Đức đặt tên trên cơ sở các trọng điểm phát triển, chẳng hạn như các phường ở khu vực Cát Lái khi sáp nhập sẽ lấy tên phường Cát Lái; khu vực Thủ Thiêm khi sáp nhập lấy tên phường Thủ Thiêm; hoặc sáp nhập phường Hiệp Bình Chánh và phường Hiệp Bình Phước sẽ lấy tên là phường Hiệp Bình…

Nhiều người dân hiện đang sinh sống tại TP Thủ Đức đang có ý kiến khác nhau về cách đặt tên mới của các phường theo phương án số 1.

Chị Thanh Trang, ngụ phường Hiệp Bình Chánh, TP Thủ Đức, mong muốn chính quyền có thể cân nhắc việc đặt tên phường mới. Chẳng hạn, có thể đặt tên là phường Thủ Đức, Thủ Thiêm, Thảo Điền, Hiệp Bình Chánh, Long Thạnh Mỹ, phường Bình An…

“Việc đề xuất tên gọi theo địa danh cũng là nhằm bảo tồn giá trị truyền thống. Để thế hệ trẻ còn có sự tiếp nối, còn biết và nhớ Thủ Đức, Thủ Thiêm, Thảo Điền, Hiệp Bình Chánh ... là gì, gốc gác từ đâu mà có. Thủ Đức cần giữ gìn nét bản sắc của địa phương” - chị Trang nêu ý kiến.

Còn chị Quỳnh Ni, ngụ phường Hiệp Phú, cho rằng có thể chính quyền chọn đánh số để đơn giản hóa tên gọi, tiện cho việc quản lý về sau. Tuy nhiên, theo chị, TP Thủ Đức hoàn toàn có thể cân nhắc, chọn giữ lại tên các phường cũ vốn đã gắn bó lâu đời với lịch sử vùng đất này như Thủ Thiêm, Hiệp Bình Chánh, Linh Đông…

Đồng tình, cử tri Trần Việt Trung cho rằng, cần cân nhắc kĩ lưỡng, có thể giữ lại tên các phường cũ lâu nay. "Còn nếu khó trong việc lựa chọn, TP Thủ Đức có thể tổ chức lấy ý kiến của người dân và quyết định" - cử tri Trung nói.

Cũng theo cử tri Trung, việc đặt tên như thế nào chắc chắn sẽ gây ra nhiều tranh cãi, khó có thể có sự đồng tình 100%. "Sẽ không có bất cứ chính sách nào có thể làm hài lòng tất cả mọi người và việc đặt tên xã, phường sau sáp nhập cũng vậy. Nếu chọn đổi mới chắc chắn sẽ phải thay đổi, tên mới là quản lý tốt hơn, địa phương phát triển tốt hơn thì hoan nghênh. Song nếu hài hòa để vừa đổi mới, vừa giữ được những giá trị văn hóa, lịch sử từ những tên gọi cũ thì vẫn tốt hơn" - cử tri Trung chia sẻ thêm.

Một người dân khác cho rằng phương án đặt tên phường mới của TP Thủ Đức là phương án an toàn theo phương án của Bộ Nội vụ.

Theo dự thảo nghị quyết và tờ trình về sắp xếp đơn vị hành chính trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ Nội vụ khuyến khích sử dụng một trong các tên gọi đã có của các đơn vị hành chính trước khi sáp nhập, ưu tiên các tên mang giá trị lịch sử, truyền thống, văn hóa và được nhân dân địa phương đồng thuận. Đặc biệt, việc đặt tên theo số thứ tự cũng được đề xuất nhằm tạo thuận lợi cho quá trình số hóa, cập nhật dữ liệu thông tin.

Ngoài ra, cơ quan soạn thảo đề xuất đặt tên đơn vị hành chính cấp xã mới theo tên của đơn vị hành chính cấp huyện trước khi sắp xếp, kết hợp với số thứ tự để đảm bảo tính liên kết trong quản lý hành chính và hệ thống dữ liệu...

Lịch sử địa danh Thủ Đức

Thủ Đức là vùng đất thuộc huyện Ngãi An, tỉnh Biên Hòa (Đồng Nai ngày nay). Theo dòng lịch sử, nơi này được cắt ra, sáp nhập vào tỉnh Gia Định (một phần TP.HCM ngày nay).

Theo một số tài liệu được ghi chép lại, tên gọi Thủ Đức bắt nguồn từ tên hiệu Thủ Đức của ông Tạ Dương Minh (Tạ Huy) – người có công lao với vùng đất này từ năm 1679 đến 1725.

Để thuận tiện cho người dân buôn bán, ông cho xây ngôi chợ lớn nằm ở vị trí đẹp, thuận tiện buôn bán ở khu vực này, được gọi là chợ Thủ Đức – một trong những ngôi chợ lớn, sầm uất của vùng thời bấy giờ.

Thời Pháp thuộc, ngày 9-10-1868, tên Thủ Đức xuất hiện lần đầu với việc huyện Ngãi An tách ra lập khu thanh tra độc lập tên là Thủ Đức. Đến ngày 1-1-1911, tỉnh Gia Định được người Pháp chia thành bốn quận là Hóc Môn, Thủ Đức, Gò Vấp và Nhà Bè. Như vậy tên gọi Thủ Đức xuất hiện cách đây ít nhất 150 năm.

Năm 1955, dưới thời chính quyền Việt Nam Cộng Hòa, Thủ Đức vẫn là một quận của tỉnh Gia Định, gồm có năm tổng: An Bình, An Điền, An Thổ, An Thủy, Vĩnh Long Hạ với tổng cộng 19 làng (xã).

Quận lỵ Thủ Đức đặt tại xã Linh Đông. Năm 1966, xã An Khánh (thuộc tổng An Bình) được nhập vào Đô thành Sài Gòn. Sau đó xã này chia thành hai phường An Khánh và Thủ Thiêm thuộc quận 1 (quận Nhất), năm 1967 bị tách ra lập nên quận 9 (quận Chín) thuộc Đô thành Sài Gòn.

Sau năm 1975, chính quyền cách mạng thành lập huyện Thủ Đức trên cơ sở toàn bộ quận Thủ Đức cũ từ thời chính quyền Việt Nam Cộng Hòa. Một năm sau, quận 9 bị giải thể. Hai phường trực thuộc chuyển thành hai xã Thủ Thiêm và An Khánh nhập vào huyện Thủ Đức.

Trước năm 1997, TP.HCM có 20 quận huyện (15 quận, 5 huyện). Ngày 6-1-1997, Nghị định 3 do Thủ tướng Võ Văn Kiệt ký, thành lập quận 2, 9, Thủ Đức (tách từ huyện Thủ Đức).

Đến đầu năm 2021, theo Nghị quyết 1111 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chính thức sáp nhập ba quận này trở thành TP Thủ Đức. Đây là thành phố trong thành phố đầu tiên của cả nước, với 34 phường.

Quá trình hoàn thiện đề án sáp nhập ba quận thành đơn vị hành chính mới cấp thành phố, TP.HCM cũng tổ chức lấy ý kiến người dân về tên gọi mới sau sáp nhập. Cuối cùng, thống nhất đặt tên là TP Thủ Đức cho đến nay.

THANH TUYỀN