Người gìn giữ và lan tỏa văn hóa dân tộc ở Lâm Đồng
Với tình yêu mãnh liệt dành cho văn hóa dân tộc, đặc biệt là đàn tính và hát then, chị Đinh Thị Yến, người con dân tộc Tày tại thôn Tân Sơn, xã Lương Sơn, tỉnh Lâm Đồng đã và đang truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ trong việc gìn giữ và lan tỏa bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc.
Gìn giữ đàn tính và hát then
Sinh ra và lớn lên trong không gian văn hóa giàu bản sắc của dân tộc Tày, âm thanh của đàn tính và những điệu then đã gắn bó với tuổi thơ của chị Đinh Thị Yến. Nhưng sự phát triển của xã hội khiến những giá trị ấy dần phai nhạt trong mắt thế hệ trẻ, điều đó khiến chị Yến không khỏi trăn trở và quyết tâm làm điều gì đó để thay đổi. Lúc còn đi học, chị Yến bắt đầu hành trình tự học chơi đàn tính và hát then thông qua các tài liệu trực tuyến.
Chia sẻ về quá trình này, chị Đinh Thị Yến, Chủ nhiệm Câu lạc bộ “Hát then, đàn tính” xã Lương Sơn, tỉnh Lâm Đồng cho biết, ban đầu, việc tự học qua mạng không hề dễ dàng vì không có ai hướng dẫn trực tiếp. Chị phải xem đi xem lại từng video, để ý từ cách cầm đàn, cách gảy dây đến cách phối hợp nhịp điệu với lời hát.
Chị Yến cho biết thêm: "Khi học xong đại học, về công tác tại xã Lương Sơn chị nhận thấy cần xây dựng Câu lạc bộ “Đàn tính, hát then” để truyền tải đến thế hệ sau nét đẹp văn hóa của dân tộc Tày, Nùng. Xuất phát từ đó, khi Nhà nước có Chương trình mục tiêu Quốc gia về bảo tồn các giá trị văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số, chị đã tham mưu với Đảng ủy và chính quyền địa phương thành lập Câu lạc bộ “Đàn tính, hát then” vào năm 2022".
Chị Đinh Thị Yến (ngồi giữa) đang truyền dạy cho thế hệ trể
Em Phan Linh Chi, một học viên trẻ của Câu lạc bộ “Đàn tính, hát then” ở xã Lương Sơn, tỉnh Lâm Đồng chia sẻ, âm thanh của đàn tính và hát then nói riêng và các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Tày, Nùng nói chung không chỉ là ký ức mà sẽ luôn hiện hữu, đồng hành cùng thế hệ sau này trong cuộc sống hiện đại.
“Ngọt ngào như tiếng suối ngàn reo, ấm áp hơn muôn ngọn lửa hồng, đậm đà hơn muôn ngàn lời ca là tiếng đàn tính quê hương... Cô Yến đã dạy về nét văn hóa, về dân tộc Tày, Nùng con rất vui”, Linh Chi nói.
Học viên Nguyễn Thị Thủy Trúc cho biết thêm: “Con cảm thấy tự hào vì mình được học một nét văn hóa của dân tộc mình. Và con cảm thấy hạnh phúc vì được học cũng như được truyền tải lại cái nét văn hóa đó”.
Không chỉ dừng lại ở việc truyền dạy nghệ thuật đàn tính, hát then cho các thế hệ trẻ sau này, chị Đinh Thị Yến còn tích cực tham gia các hoạt động văn hóa tại địa phương.
Lan tỏa bản sắc văn hóa
Với vai trò, trách nhiệm là Chủ nhiệm Câu lạc bộ “Hát then, đàn tính” xã Lương Sơn, chị thường xuyên đưa các thành viên trong câu lạc bộ đi biểu diễn tại các sự kiện, các buổi giao lưu văn nghệ trong và ngoài xã. Qua mỗi lần biểu diễn, chị Yến kể lại những câu chuyện về nguồn gốc nhạc cụ, cách chế tác đàn tính hay ý nghĩa tâm linh của điệu hát then, giúp mọi người hiểu và trân trọng giá trị văn hóa.
"Các bài hát then cũng như là bài dân ca, dân ca Nùng An thì các bà, các mẹ, các chị phải tập luyện rất là lâu, và cùng với đó thì các cháu và các con là cùng học theo. Như là hai đứa con của em, một đứa trai và một đứa gái, ngoài những lúc tập trên nhà cộng đồng cũng có lúc tập tại nhà, thì các con cũng học theo các thành viên trong câu lạc bộ. Khi cầm đàn hoặc hát những điệu hát đó, thì các bé cũng tập đánh và ngân nga hát theo", chị Yến nói.
CLB Đàn tính, hát then ở xã Lương Sơn, tỉnh Lâm đồng
Bà Nông Thị Thông, một nghệ nhân lớn tuổi trong Câu lạc bộ “Hát then, đàn tính” xã Lương Sơn cho biết, chị Đinh Thị Yến là tấm gương trong việc bảo tồn văn hóa dân tộc Tày. Không chỉ đam mê đàn tính, hát then, mà chị còn ý thức sâu sắc trong việc giữ gìn và lan tỏa giá trị truyền thống. Tinh thần và trách nhiệm của chị Yến thực sự truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, góp phần quan trọng vào việc gìn giữ bản sắc văn hóa địa phương.
“Từ khi thành lập Câu lạc bộ “Đàn tính, hát then” và duy trì cho đến ngày hôm nay là quá tốt đẹp rồi, nhưng bây giờ, tôi cũng già rồi, phải dạy cho con cháu biết về văn hóa của mình để truyền lại cho thế hệ sau này", bà Thông nói.
Tiếng đàn tính, hát then của chị Đinh Thị Yến không chỉ gợi nhớ vẻ đẹp truyền thống mà còn mở ra cánh cửa để thế hệ trẻ ở vùng sâu, vùng xa này thêm hiểu, thêm yêu văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Với chị Yến, cây đàn không chỉ là một nhạc cụ mà còn là hiện thân của linh hồn dân tộc Tày, là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại.
Với tình yêu mãnh liệt và sự cống hiến không ngừng nghỉ, chị Đinh Thị Yến ở xã Lương Sơn, tỉnh Lâm Đồng đã và đang viết nên câu chuyện đẹp về hành trình bảo tồn văn hóa; một câu chuyện đầy cảm hứng, nối dài giá trị văn hóa từ quá khứ, hiện tại và hướng đến tương lai.
