Người hùng thầm lặng của AI

Trên xe bus chở lãnh đạo các doanh nghiệp toàn cầu tại Bắc Kinh (Trung Quốc) năm 2015, Steve Schwarzman, CEO công ty cổ phần tư nhân Blackstone tình cờ ngồi cạnh Jack Ma, đồng sáng lập Alibaba.

Tại đây, Jack Ma và Schwarzman thảo luận về trí tuệ nhân tạo (AI). Doanh nhân người Trung Quốc cho rằng công nghệ này sẽ sớm thay đổi phương pháp phát triển thuốc, giáo dục và định hình cách làm việc của con người trên mọi lĩnh vực.

Sau 9 năm, Schwarzman dành hơn nửa tỷ USD cho các hoạt động giáo dục và nghiên cứu AI. Nói cách khác, vị tỷ phú 77 tuổi là một trong những cá nhân đóng góp lớn cho lĩnh vực này.

Không muốn Mỹ tụt hậu

Trường Cao đẳng Điện toán Schwarzman sẽ mở cửa vào cuối tháng 4 tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT). Tháng 9/2023, Đại học Oxford (Anh) khai trương Trung tâm Nhân văn Schwarzman - viện nghiên cứu về đạo đức AI.

Đó là 2 khoản quyên góp lớn nhất của Schwarzman, trị giá lần lượt 350 triệu USD và 240 triệu USD cho các hoạt động quan trọng liên quan đến AI.

Người có tài sản ròng 37,7 tỷ USD (theo thống kê của Forbes) công khai ủng hộ AI. Năm 2022, ông tham gia vận động thông qua Đạo luật CHIPS và Khoa học tại Mỹ, dùng để đầu tư nghiên cứu các lĩnh vực như AI và máy tính lượng tử.

Schwarzman nói chuyện tại Trường Cao đẳng Điện toán Schwarzman, thuộc Viện Công nghệ Massachusetts. Ảnh: Gretchen Ertl.

Với nhiều tỷ phú tại Phố Wall, nghiên cứu AI không phải khía cạnh đáng đầu tư. Tuy nhiên với Schwarzman, ông dành sự quan tâm lớn với lĩnh vực này.

"Bạn có thể nghĩ rằng các 'ông lớn' công nghệ sẽ đổ tiền cho hoạt động này nếu họ thực sự thấu hiểu. Đó là điều Steve đang làm tốt", Nigel Shadbolt, giáo sư khoa học máy tính tại Đại học Oxford, người lên ý tưởng xây dựng viện đạo đức AI, chia sẻ.

Các hoạt động trong lĩnh vực AI của Schwarzman tương tự những gì ông làm trước đây, giúp Blackstone trở thành doanh nghiệp trị giá 1.000 tỷ USD.

Dưới tư cách công ty cổ phần tư nhân, Schwarzman và đồng sáng lập Pete Peterson đi trước đối thủ bằng cách đa dạng hóa hoạt động mua lại, thành lập quỹ phòng hộ vào năm 1990, đầu tư bất động sản từ 1991 và tín dụng năm 1998.

Bất động sản đang là hoạt động kinh doanh lớn nhất của Blackstone. Vốn hóa công ty cao gần gấp đôi so với đối thủ.

"Hãy làm lớn" là châm ngôn của Schwarzman, được ông viết trong cuốn hồi ký phát hành năm 2019.

Chân dung Schwarzman. Ảnh: Bloomberg.

Sau cuộc trò chuyện với Jack Ma, Schwarzman đề cập chủ đề AI với Leo Rafael Reif, lúc đó là Chủ tịch MIT. Cả 2 thảo luận về chương trình học bổng Schwarzman, cho phép sinh viên Mỹ theo học Đại học Thanh Hoa ở Bắc Kinh.

Trong lúc nói chuyện, Schwarzman thắc mắc rằng tại sao AI chưa thành công. Thời điểm đó, Reif giải thích máy tính chỉ đủ mạnh để đưa khái niệm AI vào thực tế. Những ứng dụng thiết thực hơn sẽ nhanh chóng xuất hiện.

Trong chuyến thăm Trung Quốc vào năm 2017 và 2018 để gây quỹ chương trình học bổng, Schwarzman nhận thấy AI dần phổ biến. Ông chứng kiến một công ty bán ôtô cũ sử dụng công nghệ này để đánh giá chất lượng sản phẩm.

"Tôi lo ngại Mỹ đang tụt hậu nhiều thế hệ trước công nghệ đầy hứa hẹn này", Schwarzman nói với WSJ.

Hiểu về AI là ưu tiên lớn

Cuộc trò chuyện giữa Reif và Schwarzman tiếp tục trong vài năm tới, khi Reif đến văn phòng Blackstone tại Park Avenue, và thăm biệt thự của Schwarzman ở St. Tropez, miền Nam nước Pháp.

Trong bữa ăn tại biệt thự, Reif nói với Schwarzman muốn tăng gấp đôi số lượng giảng viên MIT có chuyên môn về điện toán, cũng như thuê giáo sư thuộc những ngành khác nhau, từng sử dụng AI cho nghiên cứu.

Ý tưởng này được Schwarzman đánh giá cao. Nếu MIT trở thành trường đầu tiên dạy AI, sẽ có những cơ sở khác tại Mỹ học hỏi. Vị tỷ phú đồng ý quyên góp 350 triệu USD.

Nigel Shadbolt, giáo sư khoa học máy tính tại Đại học Oxford. Ảnh: University of Oxford.

Cùng thời điểm đó, Shadbolt nhận email từ phó hiệu trưởng Oxford, giới thiệu một nhà tài trợ tiềm năng. Có nhiều năm nghiên cứu về AI, Shadbolt là đồng sáng lập Viện Dữ liệu Mở, tổ chức phi lợi nhuận nhằm khuyến khích doanh nghiệp sử dụng dữ liệu một cách hợp lý và có trách nhiệm.

Nhà tài trợ ấy là Schwarzman, người cân nhắc thành lập trung tâm đạo đức AI. Ông xác định Đại học Oxford là nơi phù hợp.

Bản thân Schwarzman cũng đẩy mạnh sử dụng AI tại Blackstone. Công ty này đã thuê nhà khoa học dữ liệu đầu tiên vào năm 2015, hiện có 50 người thuộc nhiều lĩnh vực kinh doanh để phân tích dữ liệu, đưa ra dự đoán về đầu tư.

Trong cuộc họp với CEO các công ty được Blackstone đầu tư vào tháng 7/2023, Schwarzman nhấn mạnh sự hiểu biết về cách sử dụng AI, cũng như tiềm năng của công nghệ trong lĩnh vực kinh doanh là ưu tiên hàng đầu.

Phúc Thịnh