Người khuyết tật nói lên tiếng nói của mình

Với khoảng hơn 8% dân số, Việt Nam nằm trong danh sách các quốc gia có số lượng NKT cao trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Trong tương lai, tỷ lệ NKT tại Việt Nam có chiều hướng gia tăng do tác động của việc già hóa dân số, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, tai nạn giao thông, tai nạn lao động, hậu quả chiến tranh… NKT trên thế giới nói chung và NKT tại Việt Nam nói riêng hiện vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn trong cuộc sống và hòa nhập cộng đồng. Nhận thức của xã hội về vấn đề NKT còn hạn chế, khiến không ít người phải chịu sự phân biệt đối xử. Sự thiếu đồng bộ và thiếu hiệu quả trong hệ thống chính sách an sinh xã hội như giáo dục, y tế, việc làm cũng là một rào cản đối với NKT.

Không những vậy, bản thân NKT còn mặc cảm, tự ti, chưa khẳng định được tiếng nói của mình. Tuy nhiên, cũng có rất nhiều NKT đã vượt qua nỗi bất hạnh, được sống, được làm việc và cống hiến như những người bình thường. Họ thậm chí còn thực hiện được những ước mơ, hoài bão lớn lao, khiến cả thế giới ngưỡng mộ.

Người khuyết tật luôn mong muốn có được sự bình đẳng để họ có thể tự tin tiếp cận hòa nhập nhanh với cộng đồng. Ảnh tư liệu

Trên thế giới, có thể nhắc đến những cái tên như Stephen Hawking – nổi tiếng với những công trình nghiên cứu về hố đen vũ trụ, nhà hoạt động nhân đạo Terry Fox – đã thực hiện cuộc chạy xuyên Canada để quyên tiền cho việc nghiên cứu chữa trị ung thư hay diễn giả Nick Vuijcic – người đã truyền cảm hứng sống cho hàng triệu người.

Tại Việt Nam, chúng ta cũng có “thầy giáo không tay” Nguyễn Ngọc Ký, GĐ thành thạo 3 ngoại ngữ Nguyễn Sơn Lâm, cô bé xương thủy tinh Nguyễn Thị Phương Anh... và rất nhiều những gương mặt khác nữa. Không chỉ là những người nổi tiếng, được xã hội biết đến, mà còn rất nhiều những NKT đang từng ngày hiện hữu trong cuộc sống của chúng ta. Họ là những tấm gương vượt khó trong mọi hoàn cảnh. Có những người sinh ra đã không may mắn có được một cơ thể lành lặn. Nhưng vượt trên sự không may mắn đó, họ vẫn chấp nhận cuộc sống, đi làm tự nuôi sống bản thân và gia đình. Điều khiến mọi người cảm phục những người khuyết tật đó là không phải là một cơ thể khiếm khuyết mà chính là nụ cười tươi vui, đầy lạc quan trên khuôn mặt sạm đi vì cuộc sống của họ.

Liệu có bao giờ chúng ta tự hỏi những NKT cần gì nhất? Liệu đó có phải phải lòng thương hại hay các món quà vật chất từ các chương trình cứu trợ? Câu trả lời là Không. Điều những NKT mong mỏi chính là được coi như công dân bình thường, có đầy đủ quyền và nghĩa vụ. Họ muốn được công nhận như một thành viên trong xã hội họ đang sống. Trở thành gánh nặng của gia đình và xã hội là điều NKT không bao giờ muốn. Vì lẽ đó, những NKT rất cần sự bình đẳng về cơ hội để vươn lên, khẳng định mình. Đó là cơ hội về giáo dục, học nghề, việc làm phù hợp, đi lại thuận lợi, vui chơi, giải trí, dịch vụ sức khỏe, phúc lợi xã hội…

Trước đây, nói đến NKT là nhiều người nghĩ ngay đến đối tượng cần trợ giúp và chỉ lo sao cho NKT đủ cơm ăn, áo mặc hằng ngày, bởi đâu đó trong xã hội vẫn có một bộ phận còn nghĩ giản đơn cho họ "con cá", còn chiếc "cần câu" dành cho người có sức khỏe bình thường thì hiệu quả công việc, năng suất lao động sẽ cao hơn. Sau đó sẻ chia cho nhau là hợp tình, hợp lý. Song bây giờ quan niệm đã khác, không ít NKT muốn lao động, cống hiến và thực tế đã có không ít người tự trang trải được cuộc sống bản thân, thậm chí còn trở thành trụ cột gia đình. Những năm qua, Đảng, Nhà nước cũng đã từng bước tạo điều kiện, hỗ trợ cho NKT có việc làm phù hợp, nhưng chỉ mới đáp ứng được phần nhỏ nhu cầu. Đa phần NKT vẫn phải sống dựa vào gia đình nên những vất vả, khó khăn thường ngày là điều khó tránh khỏi.

Toàn thế giới đang nỗ lực không ngừng nhằm thúc đẩy sự hiểu biết về vấn đề khuyết tật, huy động hỗ trợ về các giá trị, quyền và phúc lợi của NKT. Việt Nam cũng đã phê chuẩn Công ước về các quyền NKT (CRPD), ban hành Luật NKT thay thế cho Pháp lệnh về Người tàn tật, sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các văn bản pháp luật có liên quan nhằm đảm bảo các quyền cơ bản của NKT. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ của cộng đồng, NKT đã, đang và sẽ có nhiều cơ hội vươn lên, cống hiến và đóng góp cho sự phát triển của xã hội.

Bản Sa