Người lính vận tải và nhiệm vụ đưa đoàn quân thần tốc vào giải phóng Sài Gòn
Có lẽ trên thế giới và trong các cuộc chiến tranh của nhân loại, chưa hề có quân đội nào thành lập đến cấp Sư đoàn ô tô vận tải, cũng chưa có một cuộc hành quân thần tốc nào diễn ra trong thời gian nhanh và gấp như cuộc chiến tranh chống đế quốc Mỹ xâm lược của nhân dân Việt Nam.
Cách đây 50 năm, với khí thế “một ngày bằng 20 năm” thần tốc, thần tốc hơn nữa, các cánh quân đã vượt hàng nghìn km tiến về giải phóng Sài Gòn. Trong đội hình thần tốc ấy, những người lính vận tải đã kiên cường, dũng cảm vượt qua muôn vàn khó khăn để đưa các đoàn quân vào chiến dịch vượt thời gian quy định.
Những ngày này, khi cả dân tộc đang hân hoan chào mừng kỉ niệm 50 năm Giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, ký ức về những ngày nâng bước chân những đoàn quân thần tốc lại trào dâng đầy kiêu hãnh và tự hào của những người lính vận tải.
Năm 1975, Đại tá Nguyễn Văn Ninh, nguyên Phó Cục trưởng về Chính trị Cục Xăng dầu mang quân hàm Thượng úy, là Chính trị viên Tiểu đoàn 75, Trung đoàn 512, Sư đoàn 571. Đây là sư đoàn ô tô vận tải cơ động chiến lược đầu tiên của quân đội ta. Khi mới thành lập, sư đoàn có 2.600 xe ô tô các loại.
Đại tá Nguyễn Văn Ninh
Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, sư đoàn được giao nhiệm vụ bảo đảm vận chuyển cơ động thần tốc Quân đoàn 1 và Quân đoàn 2 từ miền Bắc vào tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh. Được giao nhiệm vụ này, sư đoàn chuẩn bị hơn 1000 xe để vận chuyển Quân đoàn 1 từ Vĩnh Chấp, Vĩnh Linh (Quảng Trị) đi theo đường phía Tây Trường Sơn vào Đông Xoài.
Cựu chiến binh Nguyễn Văn Ninh cho biết, phương châm đề ra là mỗi tiểu đoàn xe chở 1 trung đoàn bộ binh. Để bộ binh dễ nhận ra xe chở mình, không bị nhầm lẫn, các xe ô tô chở quân đều ghi số xe ở cửa buồng lái, thành xe và cửa hậu xe.
"Lúc đó đơn vị sử dụng tổng cộng 1.053 xe ô tô, tính cả xe dự phòng cơ động đại bộ phận lực lượng Quân đoàn 1 từ Vĩnh Chấp, Vĩnh Linh (Quảng Trị) vào để tham gia Chiến dịch giải phóng Sài Gòn. Mỗi xe bố trí 2 lái, thay phiên nhau lái cả ngày đêm, anh em ăn ngủ luôn trên xe. Đi liên tục ngày đêm, thần tốc hướng về Sài Gòn", ông Nguyễn Văn Ninh nhớ lại.
Đường hành quân đi theo phía Tây Trường Sơn trên đất bạn Lào. Lúc này đang là cao điểm của mùa khô, các chiến sĩ lái xe phải đối mặt với bụi đường mù mịt như chui vào trong ống khói. Hai xe chỉ cách vài mét cũng không nhìn thấy nhau, đi ban ngày nhưng có đoạn phải bật cả đèn pha lên để quan sát. Xe đi liên tục không kể ngày đêm và chỉ được nghỉ ngắn khi đến vị trí tạm dừng cho bộ đội ăn uống, rồi lại cấp tốc lên đường. Có khi ông đang ăn dở bát cơm lại phải lên đường luôn, vì thời gian lúc đó vô cùng gấp gáp. Không chỉ phải đối mặt với mùa khô nắng nóng, với bụi đường mù mịt mà quá trình chở quân, ông Ninh và đồng đội còn gặp phải địch đánh phá.
"Lúc tiểu đoàn tôi chở Sư đoàn 3 đi qua đoạn Đức Lập, bọn phản động tàn quân vẫn còn hoạt động ở đây, chúng ném lựu đạn, dao găm vào xe, làm xe hư hỏng, tuy nhiên không đáng kể. Cũng có trường hợp địch đánh dọc đường làm xe bị xẹp lốp, cũng có đồng chí bị thương. Anh em tự băng bó, tự sơ cứu rồi lại tiếp tục lên đường", ông Ninh nhớ lại.
Trong ký ức của mình, cựu chiến binh Nguyễn Văn Ninh vẫn nhớ về chiến sĩ lái xe Nguyễn Văn Thuẫn đã dũng cảm, sáng tạo xử lý tình huống xe hỏng, bảo đảm an toàn. Lúc xe đang xuống dốc thì bị gãy trục tay lái, bộ đội ngồi trong thùng xe hốt hoảng, mất bình tĩnh. Lúc đó, lái xe Nguyễn Văn Thuẫn đã bình tĩnh dùng phanh hãm xe, trượt xe theo ta-luy dương. Khi chỉ cách bờ vực 10 mét thì xe dừng lại. Đó là một tình huống cho thấy các chiến sĩ lái xe Trường Sơn không những dũng cảm, gan dạ mà còn rất bản lĩnh, sáng tạo.
Trong những tình huống nguy cấp vẫn biết cách hóa giải, tìm ra cách giải quyết để bảo đảm an toàn cho người, cho xe. Do giữ vững kỉ luật hành quân và thông tin liên lạc thông suốt, nên ông Ninh và những chiến sĩ lái xe đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đưa Quân đoàn 1 vào khu vực tập kết Đồng Xoài trước thời gian quy định.
"Chúng tôi đi thì có một hệ thống thông tin liên lạc, kết nối từ chỉ huy đại đội, tiểu đoàn, trung đoàn, và các trạm chỉ huy ở trên đường với trạm chỉ huy cơ bản của sư đoàn tại hậu cứ. Ta dùng vô tuyến để liên lạc và chỉ huy. Ví dụ đội hình đến chỗ nào ùn tắc, đường chỗ nào địch đang đánh, chỗ nào đang khó khăn thì ta liên lạc thông tin để xử lý giãn đội hình. Để đội hình đi ở trên đường không bị dồn ép. Theo lệnh của Bộ, đúng ngày 25/4, Quân đoàn 1 phải có mặt ở Đồng Xoài. Sư đoàn chúng tôi đã hành quân thần tốc đến đích vượt thời gian trước 6 ngày so với yêu cầu của Bộ Tư lệnh chiến dịch", ông Ninh kể.
Có lẽ trên thế giới và trong các cuộc chiến tranh của nhân loại, chưa hề có quân đội nào thành lập đến cấp Sư đoàn ô tô vận tải, cũng chưa có một cuộc hành quân thần tốc nào diễn ra trong thời gian nhanh và gấp như cuộc chiến tranh chống đế quốc Mỹ xâm lược của nhân dân Việt Nam.
Chỉ bằng xe ô tô, vượt qua biết bao gian khổ, hi sinh, trong điều kiện vô cùng khó khăn, thiếu thốn, những người lính vận tải dũng cảm, kiên cường đã đóng góp xứng đáng tuổi xuân của mình cho ngày toàn thắng vĩ đại của dân tộc.
