Người Mông đầu tiên ở Tà Cóm lên đại học

Nếu như Mường Lát là huyện xa xôi, khó khăn nhất của tỉnh Thanh Hóa thì bản Tà Cóm lại là một trong những bản làng xa xôi, nghèo đói nhất của huyện Mường Lát. Một thời, Tà Cóm là điểm nóng phức tạp về ma túy, gần như gia đình nào cũng có người nghiện ma túy. Nay, dù “cơn bão” ma túy đã đi qua nhưng đói nghèo, lạc hậu vẫn bủa vây bản làng ấy.

Cư dân ở Tà Cóm chủ yếu là người Mông di cư từ các tỉnh miền núi phía Bắc về đây định cư, sinh sống từ nhiều năm trước. Ngày nay, đường vào Tà Cóm có phần dễ đi hơn nhưng cũng chỉ có hai cách, một là men theo con đường mòn gần 50km dọc sườn núi từ bản Pá Quăn, xã Trung Lý đi vào nhưng về mùa mưa chỉ có đi bộ; cách thứ hai là di chuyển lên trung tâm thị trấn Mường Lát rồi dọc theo Quốc lộ 16 về xã Mường Lý, đi đò qua sông Mã vào bản.

Anh Sùng A Pó (thứ 2 từ trái sang) tuyên truyền, vận động thanh niên ở Tà Cóm tham gia nghĩa vụ quân sự.

Ở nơi “thâm sơn cùng cốc” ấy có một chàng trai đã vượt lên tất cả quyết tâm đi tìm “con chữ” mong đổi đời, dìu dắt bà con dân bản thoát cảnh đói nghèo, lạc hậu, anh là Sùng A Pó (SN 1992), Chủ tịch Hội Nông dân xã Trung Lý. Sùng A Pó là người con đầu tiên của bản Tà Cóm học đại học.

Theo lời kể của Pó, năm 1994, gia đình anh di cư từ huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La về Tà Cóm, khi ấy Pó mới 2 tuổi. Cả gia đình đi thuyền dọc sông Mã, rồi lội rừng gần chục ngày trời mới tới vùng lõi Khu bảo tồn Pù Hu, dựng lều tạm cư trú. Năm 1998, được chính quyền vận động, gia đình Pó và nhiều hộ chuyển về Tà Cóm sinh sống ổn định. Từ đây, điểm trường mầm non và tiểu học được dựng lên bằng tre nứa, Pó và các bạn nhỏ bắt đầu hành trình đi tìm con chữ. Tuy nhiên, bắt đầu những năm học cấp 2, Pó và các bạn không còn học ở Tà Cóm nữa mà phải phải đi đường rừng 50km, leo qua hàng chục quả đồi để ra trung tâm xã Trung Lý học tập trung. Mỗi lần đến trường, Pó và các bạn mang theo gạo, thức ăn dự trữ cắt núi, băng rừng, lội suối đi từ tinh mơ sáng cho tới tối mịt mới tới trường.

Pó kể, những đứa trẻ Tà Cóm ngày ấy đói ăn, đói mặc, đứa nào đứa nấy lấm lem, bé loắt choắt, nhưng sức khỏe rất bền, trời mưa vẫn không nghỉ, cứ thế đi một mạch đến trường. Một kỷ niệm Pó nhớ mãi, lần ấy đi qua ngọn núi cao nhất ở bản Cá Giáng, Pó thấy có nhiều vệt máu loang lổ, bí mật lần theo dấu vết, Pó phát hiện con hổ đực hung tợn đang ăn thịt một con trâu. Pó và đám bạn phải nín thở, nấp sau cây cổ thụ cả giờ đồng hồ, đợi con hổ ăn thịt xong mới dám đi tiếp. Những ngày đi học xa nhà, hành trang của Pó ngoài sách vở, thức ăn chỉ có cơm, muối và ớt giã. Những buổi chiều được nghỉ, Pó vào rừng kiếm rau, đào măng cải thiện.

Vì đói nghèo, nhiều bạn của Pó không học theo được nữa, hết cấp 1, cấp 2 là nghỉ học, lấy vợ, lấy chồng làm rẫy duy trì cuộc sống. Ngày ấy, gia đình Pó có 9 anh chị em, cũng nghèo đói như bao gia đình khác, lo cái ăn đã thấm mệt, nói gì tới chuyện học. Nhưng bố Pó cương quyết, dù bố mẹ nghèo khổ nhưng các con phải được đến trường, học lấy con chữ mong có tương lai. Nhờ đó Pó tốt nghiệp cấp 3 rồi thi đậu vào ngành Quản lý xã hội - Trường Đại học Khoa học xã hội nhân văn Hà Nội (2015 – 2019). Không chỉ riêng mình Pó, gia đình Pó còn có một em thi đậu Đại học Y Thái Nguyên, một em khác học Trung cấp Y Thanh Hóa; hiện 2 em đang xuất khẩu lao động ở Nhật Bản. Nhờ đó, kinh tế gia đình Pó đỡ vất vả hơn nhiều các gia đình khác.

Riêng Pó, sau khi tốt nghiệp trở về địa phương, Pó giữ chức Bí thư bản Khằm kiêm nhiệm Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã; năm 2023 Pó giữ chức vụ Chủ tịch Hội Nông dân xã Trung Lý. Ở địa phương, Sùng A Pó đã trở thành cánh tay nối dài của Đảng, thắp sáng niềm tin về Đảng cho bà con dân tộc miền núi xa xôi, hẻo lánh này. Với những xã biên giới vùng cao như Trung Lý thì công tác vận động, tuyên truyền, nâng cao ý thức pháp luật, thay đổi nhận thức, tư tưởng đến với người dân chính là rất quan trọng. Là người con của bản làng, có học hành bài bản, lại có uy tín, việc giao tiếp của Pó với bà con bằng tiếng Mông trong tuyên truyền, vận động càng trở nên thuận lợi, người dân dễ nghe và làm theo.

Anh Thào A Sự, Trưởng bản Tà Cóm nói rằng, người dân ở Tà Cóm tin tưởng Pó, ở đây họ gọi Pó với cái tên quen thuộc là cán bộ Pó. Gia đình Pó là tấm gương sáng, điển hình cho người dân nơi đây học tập.

Trần Thắng