Người Mông Nà Hẩu tăng thu nhập từ nuôi ốc rạ

Ốc rạ Nà Hẩu được bà con người Mông bày bán tại các hội chợ quê, lễ hội ẩm thực của địa phương.

Trước đây cuộc sống của gia đìnhbà Lý Thị Tùng ở thôn Bản Tát, xã Nà Hẩu chỉ dựa vào canh tác mấy sào ruộngnước và thu hái rau quả từ rừng, đời sống khó khăn và nghèo túng. Trong quátrình canh tác ruộng nước, gia đình bà thấy con ốc rạ phát triển rất nhanh,béo, thịt ngon nên đã bắt mang ra ngoài xã bán và được nhiều người ưa thích. Thếlà mỗi vụ canh tác lúa bà Tùng lại kết hợp nuôi ốc. Ngoài có lương thực phục vụcuộc sống gia đình bà cũng có thêm nguồn thu ổn định từ nuôi ốc rạ.

Qua một vàinăm, ốc rạ trở thành món ăn đặc trưng ở nơi đây. Mỗi khi du khách đến tham quancác hang động, thác nước ở Nà Hẩu, ai cũng muốn mua về làm quà cho người thân,thế là bà Tùng đã chuyển dần ruộng canh tác lúa sang nuôi ốc rạ. Hiện, gia đìnhbà chỉ để 2 sào trồng lúa ăn, còn lại gần 8 sào ruộng và ao cạn để nuôi ốc quanh năm, duy trì mùa nào cũng có ốcbán. Trung bình mỗi năm trừ tất cả chi phí, bà Tùng cũng thu về khoảng 50 triêụđồng từ tiền bán ốc rạ.

Bà Tùng chia sẻ: "Để nuôi ốc rạ hiệu quả, gia đình tôi ưu tiên giữ môi trường sống tựnhiên, sinh trưởng tốt, đầy đủ dinh dưỡng để ốc phát triển nhanh, rào lưới xungquanh, hạn chế việc ốc di chuyển sang ruộng khác, đều đặn bón lót phân chuồnglàm thức ăn cho ốc. Đồng thời chọn lọc, để nâng cao giá trị và tạo nguồn giốngtiếp tục cho mùa vụ sau".

Cùng nhận thấy lợi ích từ con ốc rạ mang lại, ngoài hơn 2 sào ruộng canh tác lúa, gia đình chị Thào ThịDí ở thôn Trung Tâm, xã Nà Hẩu đã thuê thêm 5 sào ruộng nước của các hộdân khác, vay thêm Ngân hàng Chính sách xã hội huyện 50 triệu đồng để xây bờ ruộng,rào xung quanh khu vực nuôi ốc và mua ốc giống.

Bắt đầu nuôi ốc rạ khoảng 3 nămtrở lại đây, chị Dí thấy rằng nuôi ốc rạ rất nhàn, nguồn nước, khí hậu địaphương cũng rất tốt cho con ốc phát triển. Trung bình trong năm 2023 trừ các khoảnđầu tư chi phí, chị Dí đã thu được 30 triệu đồng từ bán ốc. Chị Dí chia sẻ: "Nhờ nuôi ốc rạ giúp gia đình tôi có nguồnthu nhập ổn định hơn, đồng thời tạo ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế đểmọi người cùng làm ở địa phương”.

Trong vài năm trở lạiđây, thấy giá trị kinh tế mà con ốc rạ đem lại, hầu hết các hộ đồng bàoMông của xã Nà Hẩu đã kết hợp vừa canh tác lúa vừa nuôi ốc tại các chân ruộng sảnxuất nhưng chưa hiệu quả. Thế rồi nhiều hộ dân đã thay đổi phương thức sản xuất,họ chỉ để một diện tích ruộng nhất định để trồng lúa lấy lương thực, diện tíchcòn lại họ chuyển hẳn sang nuôi ốc quanh năm. Với giá bán từ 50 - 60 ngàn đồng/kg ốc như hiện nay, người dân đã có được nguồn thu ổn định. Tuy chưa phải giàu lêntừ nuôi ốc rạ, nhưng đã giúp cho đồng bào dân tộc Mông nơi đây thay đổi cáchnghĩ, cách làm, nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống.

Trong tổng số 60 ha ruộng nước củabà con trên địa bàn xã đều đã thực hiện xen canh nuôi ốc trong mỗi vụ trồnglúa, đặc biệt toàn xã có khoảng 80 hộ đã được vay vốn từ Ngân hàng Chính sáchxã hội huyện để mua lưới, xây bờ, đào ao, cải tạo ruộng và mua ốc giống. Loại ốcchỉ phát triển nhờ vào nguồn nước và rêu xanh được hình từ các chân ruộng đã trởthành sản phẩm đặc trưng ở xã Nà Hẩu.

Ông Sùng A Sà - Phó chủ tịch UBND xã Nà Hẩu cho biết: "Tên gọi ốc rạ là do người dân địa phương đặt cho loài ốc tự nhiênsinh sống trên đồng ruộng Nà Hẩu. Trước đây, loại ốc này khá phổ biến, song hiệntại trên địa bàn huyện chỉ còn xã Nà Hẩu có loài ốc này. Đây là loài ốc chỉ ănrêu, bùn, tuyệt đối không ăn lúa, phá hoại mùa màng. Trung bình mỗi năm, ngươìdân địa phương xuất bán trên 5 tấn ốc rạ. Ốc rạ có chất lượng, giá trị cao với thịtngon, giàu dinh dưỡng đang là đặc sản của Nà Hẩu".

Ốc rạ Nà Hẩu không chỉ được bán tạithị trường trong huyện mà còn là sản phẩm được người dân bán tại các hội chợquê, lễ hội ẩm thực, được chế biến thành các món ăn dân dã đặc sắc mang hương vịnúi rừng mà nhiều du khách ưa chuộng. Chắc chắn trong tương lai không xa, con ốcrạ không chỉ giúp đồng bào Mông Nà Hẩu có thu nhập ổn định mà còn tiến đến làmgiàu, đưa đặc sản ốc rạ vươn ra thị trường, trở thành món ẩm thực riêng cótrong tiến trình phát triển du lịch của xã Nà Hẩu nói riêng và huyện Văn Yênnói chung.

Bùi Minh