Người thầy gần 2 thập kỷ bám bản, gieo chữ vùng sâu

Thầy giáo Ly Seo Chá là người Mông đầu tiên về Tà Đùng (Lâm Đồng) dạy học. Gần 20 năm bám bản, thầy Chá đã đưa hàng ngàn đứa trẻ người Mông đến trường để nuôi dưỡng giấc mơ thoát nghèo.

Thầy giáo vào rừng đi tìm học sinh

Trời tờ mờ sáng, những cơn gió của Tây Nguyên vẫn thổi mạnh, mang theo hơi lạnh. 5h sáng, thầy Ly Seo Chá chuẩn bị sẵn một ít quần áo rồi nhanh chóng hòa vào màn sương sớm để vào cụm dân cư nằm sâu trong cánh rừng thuộc Ban Quản lý rừng phòng hộ Đắk R’măng.

Thầy Ly Seo Chá cùng giáo viên Trường Tiểu học La Văn Cầu đi vào điểm trường cụm dân cư số 8

Tháng 8 hàng năm, khi học sinh chuẩn bị bước vào năm học mới, thầy Chá lại cùng một số giáo viên của Trường Tiểu học La Văn Cầu vào cụm dân cư số 8, 9, 10, 12 để điều tra phổ cập. Đây là công việc thường niên của ngành giáo dục để kịp thời đưa trẻ đến trường đúng tuổi.

Con đường đất vào điểm trường đa phần là dốc cao dựng đứng nối tiếp dốc thăm thẳm. Nói là đường nhưng thực ra chỉ là một lối mòn nhỏ, len lỏi qua rẫy của người dân. Thi thoảng, trên con đường đất ấy, thầy Chá lại bắt gặp học trò của mình đang đi bộ kiếm măng hoặc chuối hột rừng.

Hàng năm, thầy Chá đều vào các khu dân cư nằm sâu trong rừng để điều tra phổ cập giáo dục

Thầy Chá kể: “Tranh thủ mùa mưa, người dân (trong đó có cả học sinh) lại vào rừng kiếm măng, kiếm chuối hột để có thêm thu nhập. Cũng vì thế, giáo viên phải tranh thủ đi vào ngày cuối tuần, chứ vào ngày thường, người dân đóng cửa, đi rừng hết”.

Cũng theo thầy Chá, thời gian đi điều tra phổ cập là khó khăn nhất bởi vào chính mùa mưa. Có thời điểm mưa cả tuần nên thầy cô giáo phải ở lại mấy ngày trong điểm trường chứ không thể nào ra ngoài được.

Để vào khu vực nơi người dân sinh sống, quãng đường gần 20km rất trắc trở và gian nan

Vượt gần 20km đường đồi núi, có những chỗ đường đầy sình lầy, thầy Chá mới đến được điểm Trường Tiểu học La Văn Cầu tại cụm dân cư số 8. Từ điểm trường này, các giáo viên phân công nhau đi tới các cụm dân cư lân cận, thực hiện nhiệm vụ của mình.

Vài năm trước, khi chưa có điểm trường này, học sinh phải ra điểm trường chính hoặc sang xã khác để trọ học. Cũng vì thế, nhiều trẻ đi học muộn hơn so với tuổi, thậm chí có học sinh vì trọ học vất vả nên chọn cách nghỉ học.

Trước đây, khi cụm dân cư này chưa có trường học, học sinh trong vùng phải sang xã khác để học nhờ

“Khi điểm trường tại cụm dân cư số 8 đi vào hoạt động, học sinh được đi lại thuận lợi hơn, phần lớn các em có thể đi về trong ngày. Đến nay, sau gần 5 năm, điểm trường đã có hơn 110 học sinh, góp phần hoàn thành mục tiêu phổ cập giáo dục tại vùng sâu, vùng xa của xã Tà Đùng”, thầy Chá nói thêm.

Có được kết quả này, theo thầy Chá, một phần là nhờ công tác vận động, tuyên truyền của chính quyền các cấp và giáo viên trong trường.

Thầy giáo người Mông cho biết, trước ngày đón học sinh, các thầy cô giáo trong trường phải đi vận động, thông báo cho phụ huynh và học sinh trong 4 cụm dân cư trên. Mỗi lần đi vận động, các thầy cô giáo dí dỏm gọi là “đi tìm học sinh”.

Học sinh được bố mẹ đưa đến trường mỗi ngày

Điểm trường cụm dân cư số 8 hiện có hơn 110 học sinh

Ngoài công tác phổ cập, thầy Chá còn theo dõi, hướng dẫn phụ huynh chăm sóc sức khỏe con, em

“Đời sống khó khăn, nhiều phụ huynh mải mê làm kinh tế nên không nhớ đến thời gian cho con đi học. Hàng năm, cứ trước khi vào năm học mới và sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, các em học sinh thường “ngại” quay lại trường.

Những lần “đi tìm học sinh”, giáo viên cần giải thích, tuyên truyền cho trưởng bản, trưởng cụm và phụ huynh cho con em đi học đầy đủ”, thầy Chá nói.

Gắn bó với học trò vùng sâu gần 2 thập kỷ, thầy Chá nhận mình là người may mắn khi được phụ huynh và học sinh tin tưởng. Là người Mông, nhiều lần cùng ăn, cùng ở với người dân địa phương nên thầy Chá dễ dàng nói chuyện, chia sẻ cho phụ huynh, từ đó nâng cao hiệu quả công tác vận động trẻ đến trường.

Thầy giáo Ly Seo Chá đã gắn bó học trò vùng sâu gần 2 thập kỷ

Thay đổi nếp nghĩ của người dân

Xã Tà Đùng là địa phương có tỷ lệ hộ nghèo cao, trong đó phần lớn là đồng bào Mông di cư từ các tỉnh phía Bắc vào sinh sống.

Gần 20 năm gắn bó với mảnh đất này, thầy Chá chứng kiến những đổi thay tích cực, nhưng cũng thấu hiểu những khó khăn vẫn còn hiện hữu.

Theo thầy Chá, nhờ các chính sách đầu tư cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, đời sống Nhân dân đã được cải thiện

“Nhờ các chính sách đầu tư cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, con đường đến trường của học sinh đã bớt gian nan hơn trước. Tuy vậy, so với nhiều nơi khác, đời sống của bà con Mông ở đây vẫn còn nhiều thiếu thốn, tỷ lệ mù chữ còn cao”, thầy trăn trở.

Sinh ra trong gia đình người Mông đông con, nghèo khó ở huyện Bắc Hà cũ (Lào Cai), thầy Chá sớm hiểu rằng chỉ có học chữ mới mở ra cơ hội đổi đời. Năm 1996, thầy bắt đầu sự nghiệp “gieo chữ” tại một trường tiểu học ở quê nhà.

Năm 2008, thầy Chá cùng gia đình vào Tây Nguyên lập nghiệp, được ngành giáo dục tiếp nhận và phân công về Trường Tiểu học La Văn Cầu, trở thành giáo viên người Mông đầu tiên tại xã Tà Đùng.

Năm 2008, thầy Chá trở thành giáo viên người Mông đầu tiên tại xã Tà Đùng

Sinh ra trong một gia đình người Mông đông con và khó khăn, thầy Chá hiểu rằng chỉ có học chữ mới có cơ hội đổi đời. Cũng vì thế mà nam giáo viên luôn cố gắng vận động học trò của mình cố gắng học tập, ít nhất là phải biết chữ để cuộc sống tốt đẹp hơn.

Thầy Chá trở thành tấm gương cho học sinh trong vùng

“Bố mẹ tôi sinh được 10 người con, tôi là con trai trưởng trong nhà. May mắn tôi được bố mẹ cho đi học và trở thành giáo viên nên cuộc sống đỡ vất vả. Sau khi lập gia đình, tôi đều tạo điều kiện để 3 người con được đến trường. Đến nay, con gái lớn của tôi cũng trở thành giáo viên, công tác ngay tại xã Tà Đùng”, thầy Ly Seo Chá hãnh diện kể.

Ở nơi này, trẻ em phần đa chỉ học hết bậc THCS hoặc THPT rồi được dựng vợ, gả chồng. Số người đi học cao đẳng, đại học đếm trên đầu ngón tay, nếu không muốn nói là hiếm.

Trước thực trạng này, bản thân thầy Chá xác định mình phải làm gương cho người dân trong vùng. Ngoài chuyện cho con, cháu đi học, thầy Chá cũng đăng ký học lên đại học, nâng cao năng lực chuyên môn của bản thân.

Sinh ra trong một gia đình người Mông đông con và khó khăn, thầy Chá hiểu rằng chỉ có học chữ mới có cơ hội đổi đời

Thầy Hà Hữu Phong, Hiệu trưởng Trường Tiểu học La Văn Cầu đánh giá, thầy Ly Seo Chá hiện là một trong 3 giáo viên người Mông của trường. Trong quá trình công tác thầy luôn nỗ lực, hoàn thành nhiệm vụ, đặc biệt là luôn ý thức được trách nhiệm của mình trong việc vận động học sinh đến trường.

Dương Phong