Người trồng nho ở Bỉ và thách thức của biến đổi khí hậu

Trang trại nho Glabais ở vùng Wallonia Brabant, Bỉ. Ảnh: Sophie D

"Do thời tiết nóng ít và và mưa, chúng tôi phải đợi đến cuối tuần thứ hai của tháng 10 để bắt đầu thu hoạch", chị Anne Balduyck cho biết. Trong suốt cả năm, anh chị đã phải theo dõi những cây nho một cách cẩn thận. Đầu tiên là khoảng mười đêm sương giá vào mùa xuân, sau đó là các bệnh liên quan đến mưa vào mùa hè. Còn mùa thu cây dễ bị thối rữa do mưa đọng lại giữa các chùm nho.

Mặc dù thời tiết năm nay không thuận lợi đối với nông nghiệp nói chung và những người trồng nho nói riêng, nhưng vợ chồng anh chị Anne và Christian Balduyck vẫn tỏ ra lạc quan. Họ đa dạng hóa vườn nho của mình bằng nhiều loại giống khác nhau như nho trắng, nho đen làm rượu, nho auxerrois, nho chardonnay. Họ đang đặt cược vào tương lai, và đặc biệt là vào sự nóng lên toàn cầu.

Chị Anne kể năm 2015 khi chọn giống nho để trồng vào năm 2016, vợ chồng chị quyết định tìm đến giống nho của miền Bắc, dễ chịu mưa, chịu lạnh hơn. Đó là giống nho đỏ Burgundy. Anh chị đã trồng một hecta, ngay cạnh trang trại.

"Hy vọng năm nay thời tiết tốt như năm ngoái, đúng mùa. Tuy nhiên, có lẽ hơi khó vì nhìn những trận mưa kỷ lục hồi mùa hè vừa qua gây ngập lụt nặng, chúng tôi cảm thấy không yên tâm", chị Anne nói.

Dường như cặp vợ chồng nông dân này đang đặt cược công việc trồng trọt của mình vào thời tiết. Nếu biến đổi khí hậu làm thời tiết ấm hơn thì việc trồng nho sẽ thuận lợi. Nhưng nếu mưa nhiều như năm nay thì lại có hại. Trong trường hợp không mưa, thì sẽ phải trang bị một chiếc máy tưới.

"Chúng tôi đã phải đầu tư. Nó khá phức tạp nhưng chúng tôi không có đường lùi. Chúng tôi không chắc chắn về tương lai. Nhìn chung, nhiệt độ đã tăng lên nhiều. Chúng tôi thấy mình đang ở trong một môi trường khí hậu tương đương với vùng Champagne và Burgundy, hai vùng nho nổi tiếng của Pháp", anh Christian chia sẻ.

“Nếu chúng ta ở trong kiểu khí hậu này, điều đó rất tích cực cho sự phát triển của cây nho ở Wallonia", anh anh Christian cho biết.

Lạc quan

Thu hoạch nho tại tại trang trại Glabais ở vùng Wallonia Brabant, Bỉ. Ảnh: Sophie D

Đối với Pierre Rion, người đã tạo ra trang trại Mellemont vào năm 1993 và là Chủ tịch hiệp hội các nhà sản xuất rượu vang của Wallonnia, ngay cả khi ông dự kiến sẽ thua lỗ, khoảng 50% cho mùa nho năm nay, một năm “khủng khiếp”, thì ông vẫn lạc quan.

"Nếu lấy 10 năm qua làm mẫu, rõ ràng chúng ta đã có phần lớn các năm rất tốt. Trong một mẫu, thì luôn có những trường hợp ngoại lệ. Vì vậy, tôi vẫn lạc quan, tôi dám tin rằng năm nay là một tai nạn. Biến đổi khí hậu xảy ra trong 20 hoặc 30 năm. Xu hướng chính là thời tiết ấm hơn, một mùa hè nóng hơn và điều đó rất tốt cho cây nho. Tuy nhiên, cũng sẽ có các sự kiện cực đoan. Trung bình trong 30 năm tới sẽ như thế nào, tôi không biết, nhưng cho rằng biến đổi khí hậu sẽ có lợi cho chúng ta, những người trồng nho", ông Pierre Rion giải thích.

Nhiệt độ tăng cao cũng góp phần giúp các vườn nho chín hơn và rượu vang sẽ có hương vị “tròn trịa” hơn. "Khi người tiêu dùng cho rằng ở đây nóng, và trong vô thức tập thể, chúng tôi liên tưởng đến nước nóng và rượu ngon!", ông Pierre Rion nói.

Còn về phía nhà sản xuất, ông Pierre Rion cho biết thêm, trong ba năm, diện tích vườn nho ở Wallonia đã tăng gấp đôi. Đó là nhờ những người nông dân biết đa dạng hóa công việc của mình khi họ sáng tạo từ những trang giấy trắng, là nhờ những nhà đầu tư hay thậm chí là những “đại gia đình”.

Tuy nhiên, nhà khí hậu học Sébastien Doutreloup, thuộc Đại học Lìege, đang tìm cách “đối tượng hóa” sự lạc quan chung này. Ông đã bắt đầu nghiên cứu nhằm xác định tác động của biến đổi khí hậu đối với cây nho ở Wallonia, và lý tưởng nhất là giúp các nhà trồng nho chọn một giống nho sinh lợi phù hợp với khí hậu trong tương lai.

Nghiên cứu của ông nhằm trả lời câu hỏi: ở Bỉ, liệu khí hậu của ngày mai, đối với cây nho, có tốt hơn ngày hôm nay không? Trước mắt, các thông số nhất định sẽ tốt hơn, chẳng hạn như nhiệt độ và lượng mưa ít hơn vào mùa hè.

Hơn nữa, theo Ủy ban liên chính phủ về biến đối khí hậu (IPCC), dự kiến mùa đông sẽ có ít sương giá hơn. Trong suốt mùa xuân, khoảng thời gian sương giá (từ tháng 10 đến tháng 4) sẽ được rút ngắn (khoảng tháng 12 đến tháng 2). Tất cả những yếu tố này đều tích cực đối với cây nho.

“Nhưng chúng tôi cũng biết rằng sương giá rất nguy hiểm khi cây nho đã ra hoa. Năm nay, một số giống nho đã ra hoa vào tháng 3, sau một thời kỳ nóng. Giả thuyết của tôi là ngay cả khi trái đất nóng lên, sự biến đổi ở Bỉ vẫn được duy trì, và do đó sẽ vẫn có nguy cơ băng giá vào tháng 4”, ông Sébastien Doutreloup nhận định và cho rằng hạn hán nghiêm trọng dự kiến sẽ đến từ năm 2070, trước khi lượng mưa cực đoan có thể xảy ra.

Chỉ số Huglin

Nho tại trang trại Glabais ở vùng Wallonia Brabant, Bỉ. Ảnh: Sophie D

Hiện tại, số ngày nắng nóng đã và đang tăng lên trong mùa hè. Tuy nhiên, khí hậu trồng nho vẫn đủ tiêu chuẩn là "lạnh" ở Bỉ, theo chỉ số Huglin. Chỉ số 1500 - mức trung bình hiện tại ở Bỉ là 1511 (so với gần 1700 ở Champagne) - là mức tối thiểu để có thể trồng nho trong một vùng. Nhưng năm nay, đó là 1381, theo tính toán của ông Sébastien Doutreloup.

"Trong khi để so sánh, vào năm 2020, chúng ta ở mức 1782, năm 2019 là 1608 và năm 2018 là 1504. Vì vậy, một mặt, chúng ta có thể nói rằng sự thay đổi khí tượng ở Bỉ vẫn khá cao và mặt khác, năm 2021 là năm có chỉ số thấp nên rất khó để nho (tùy theo giống) đạt độ chín”, ông Sébastien Doutreloup nhận xét.

Nhìn chung, các năm ngày càng thuận lợi cho cây nho, nhưng với sự biến động hàng năm ở Bỉ, vẫn có những năm bất lợi cho những người trồng nho. Những người trồng nho nghiệp dư sẽ không gặp quá nhiều khó khăn, nhưng những nhà vườn chuyên nghiệp thì vẫn phải đối mặt với những thay đổi của khí hậu ở Bỉ.

Hương Giang (PV TTXVN tại Bỉ)