Người Việt 'hủy diệt' dạ dày với những món ăn độc lạ

Nhiều người thích khám phá ẩm thực mới lạ như cá sống. Ảnh minh họa: YouTube/Vùng Cao Tây Bắc.

Anh Quân (35 tuổi, TP.HCM) cho biết thường xuyên ăn gỏi cá sống kèm mù tạt. Món ăn được anh coi là đặc sản, vừa tươi ngon vừa “đã miệng”. Tuy nhiên, sau vài lần đau bụng, đi ngoài và phải uống thuốc giun, anh bắt đầu đặt câu hỏi về mức độ an toàn của món ăn này.

Không chỉ riêng gỏi cá, người Việt còn có thói quen tiêu thụ nhiều món ăn độc lạ, từ tiết canh, thịt tái, nội tạng đến côn trùng, động vật hoang dã mà không biết rằng chúng có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho hệ tiêu hóa, thậm chí mang theo mầm bệnh.

Thú vui "phiêu lưu vị giác" trả giá bằng bệnh tật

Trao đổi với Tri Thức - Znews, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm (Đại học Bách khoa Hà Nội), cho biết người Việt có xu hướng yêu thích những món ăn độc đáo, khác biệt, thậm chí khiến người khác e ngại. Ông gọi đó là “phiêu lưu vị giác”, một niềm vui được khám phá điều mới mẻ, đôi khi là táo bạo trong lựa chọn món ăn.

PGS Thịnh cho rằng nhiều người, nhất là khi đi du lịch hoặc về vùng quê, có xu hướng tìm đến những món như tiết canh dê, gỏi cá sống, đuông dừa “tắm mắm”, thịt dúi, thịt rắn hay rùa. Tuy nhiên, phần lớn các món này không qua kiểm dịch, được chế biến trong điều kiện bảo quản kém, không rõ nguồn gốc và hoàn toàn không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Trên da chân bệnh nhân nhiễm liên cầu khuẩn lợn có ban xuất huyết hoại tử màu tím đen, đỏ tía do ăn tiết canh. Ảnh minh họa: BVCC.

Ông cũng cảnh báo việc thưởng thức những món ăn này thường bị gán cho là “sành ăn” hay “chịu chơi”, nhưng thực chất đây không phải là một nét văn hóa ẩm thực bền vững.

"Không ai ăn sò, ốc, cá sống ở ven biển hay món thịt lạ ven rừng chỉ để cảm thấy 'ngầu' cả. Thú vui này, đôi khi phải đổi lại bằng bệnh tật thì thật không đáng!", PGS Thịnh nhấn mạnh.

Những bữa “ăn liều”

Nhiều món ăn phổ biến hiện nay như gỏi cá, hàu sống, tiết canh, thịt bò tái chanh hay rau sống chưa khử khuẩn đều được xem là “giữ nguyên hương vị”, “tươi ngọt” và “giữ dinh dưỡng”. Thế nhưng, theo các bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, đây cũng chính là nguồn mang vi khuẩn như E. coli, Salmonella, Helicobacter pylori, cùng nhiều loại ký sinh trùng như sán lá gan, sán dây hay giun lươn.

Không dừng lại ở đó, thói quen ăn nội tạng động vật như gan, phèo, lòng, óc... cũng mang lại rủi ro lớn nếu không được chế biến kỹ. Đây là nơi dễ tích tụ độc tố, vi khuẩn, ký sinh trùng và cholesterol xấu, có thể gây viêm đường tiêu hóa, rối loạn chuyển hóa và ảnh hưởng tim mạch nếu ăn nhiều và thường xuyên.

Trào lưu ẩm thực trên mạng xã hội càng làm gia tăng nguy cơ. Từ món trứng sống pha bia, sầu riêng chấm mắm ruốc đến chân gà ngâm sốt tự chế… đều được nhiều người trẻ thử vì tò mò. Tuy nhiên, các món này không đảm bảo vệ sinh, nguyên liệu không rõ nguồn gốc, nguy cơ gây ngộ độc, tiêu chảy hoặc phản ứng dị ứng là rất lớn.

Tiết canh là món khoái khẩu của nhiều người, nhưng tìm ẩn nguy cơ bệnh tật rất lớn. Ảnh: Shutterstock.

Thống kê của Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương cho thấy, Việt Nam có khoảng 33 triệu người có nguy cơ nhiễm giun sán. Tỷ lệ nhiễm dao động từ 20 đến 50% tùy theo khu vực, đặc biệt cao ở các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên.

Tại khu vực Nam Bộ, tỷ lệ nhiễm giun móc/mỏ ở trẻ em lên tới 8,7%, trong khi xét nghiệm huyết thanh cho thấy có tới 24,4% trẻ có kháng thể với ký sinh trùng Toxocara (giun đũa chó mèo).

Chỉ riêng trong năm 2024, Bệnh viện Ký sinh trùng Đặng Văn Ngữ đã tiếp nhận hơn 19.500 lượt bệnh nhân nhiễm ấu trùng giun đũa chó mèo, tăng hơn 25% so với năm trước. Đáng chú ý, số ca nhiễm sán dây chó tăng tới 174%, trong khi giun đầu gai một loại ký sinh nguy hiểm từ động vật hoang, tăng gấp đôi. Các bác sĩ cho biết nhiều ca trong số này có liên quan đến thói quen ăn thịt sống, nội tạng tái, rau sống không rửa kỹ và nem chua sống.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh cảnh báo, nhiều người đặt tiêu chuẩn rất cao cho hương vị món ăn như phải dai, phải béo, phải lạ miệng, nhưng lại dễ dàng bỏ qua yếu tố quan trọng nhất là tốt cho sức khỏe. Điều đó dẫn đến những hệ lụy dài hạn mà chúng ta không nhìn thấy ngay lập tức.

Nguyễn Thuận