Người Việt ngày càng tiêu dùng 'xanh'

Xu hướng này đang định hình lại thị trường, mở ra cơ hội - đồng thời cũng là thách thức - buộc doanh nghiệp chuyển mình theo hướng xanh, minh bạch và bền vững.

Nhiều người tiêu dùng đã hình thành thói quen sử dụng túi thân thiện với môi trường khi mua sắm tại chợ, siêu thị. Ảnh: Minh Vũ

Lan tỏa xu hướng sống xanh, sạch, an toàn

Những năm gần đây làn sóng sống xanh, tiêu dùng có trách nhiệm đang lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng. Nếu trước đây, người mua chú trọng giá cả và sự tiện lợi, thì nay, lựa chọn của họ đã gắn với yếu tố bền vững, môi trường và trách nhiệm xã hội.

Phát biểu tại Diễn đàn Tiếp thị và Tiêu dùng Việt Nam 2025, Tiến sĩ Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh nhận định, “tiêu dùng xanh” đang trở thành dòng chảy chủ đạo. “Phong cách sống xanh, sạch, an toàn đang lan tỏa mạnh mẽ, đặc biệt trong giới trẻ - nhóm khách hàng năng động, có ý thức rõ rệt đã thúc đẩy tiêu dùng gắn với xã hội và môi trường” - Tiến sĩ Võ Trí Thành nhấn mạnh.

Theo Bộ Công Thương, nhu cầu đối với sản phẩm xanh tại Việt Nam tăng trưởng trung bình 15% mỗi năm, với 72% người tiêu dùng sẵn sàng chi trả cao hơn cho sản phẩm thân thiện môi trường. Khảo sát của Intage Việt Nam tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh cho thấy 95% người tiêu dùng đã thay đổi hành vi hằng ngày để bảo vệ môi trường. Trong đó, 73% ưu tiên thực phẩm hữu cơ, 44% giảm dùng túi nhựa... Những con số này phản ánh sự dịch chuyển mạnh mẽ từ nhận thức xanh sang hành động xanh, tạo nền tảng cho thị trường tiêu dùng bền vững phát triển.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Viết Thịnh, Tổng Giám đốc CGS Việt Nam (tư vấn chuyên sâu về phát triển bền vững) cho rằng, tiêu dùng bền vững đang mở ra không gian cạnh tranh mới. Ngày càng nhiều người tiêu dùng sẵn sàng trả thêm tới 10% giá trị sản phẩm nếu có minh chứng rõ ràng về nguồn gốc, quy trình sản xuất và chuỗi cung ứng thân thiện môi trường. Họ chủ động so sánh, tìm hiểu và ưu tiên những sản phẩm đáp ứng chuẩn mực xanh, thân thiện với môi trường và xã hội.

Từ thực tiễn thị trường bán lẻ, bà Nguyễn Thị Mai Phương, Giám đốc Thương mại ngành hàng của Central Retail Việt Nam (đơn vị sở hữu hệ thống siêu thị GO!, Big C, Top Market) chia sẻ, người tiêu dùng ngày càng tích cực đồng hành với các chương trình “không túi nilon”, dùng thùng carton thay túi nhựa, thực hiện phân loại rác tại nơi mua sắm. Khách hàng không chỉ hài lòng với sản phẩm, dịch vụ mà còn cảm thấy tự hào vì được chung tay góp phần vào xu hướng tiêu dùng bền vững.

Cùng với đó, thương mại điện tử và thanh toán số đang góp phần thúc đẩy xu hướng tiêu dùng xanh. Khoảng 92% người tiêu dùng trẻ giao dịch qua điện thoại thông minh, mở ra kênh mua sắm số hóa minh bạch và tiết kiệm tài nguyên. Họ đang dẫn dắt xu hướng này bằng việc ưu tiên các sản phẩm minh bạch, có chứng nhận môi trường và đóng gói thân thiện.

Doanh nghiệp Việt trước yêu cầu chuyển đổi xanh

Xu hướng tiêu dùng xanh và có trách nhiệm đang mở ra làn sóng mới trong nền kinh tế, tạo cơ hội để doanh nghiệp Việt khẳng định vị thế. Song, cơ hội luôn đi kèm thách thức, đặc biệt với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Trong bối cảnh cạnh tranh nội địa gay gắt và sự hiện diện mạnh của các thương hiệu quốc tế, doanh nghiệp Việt buộc phải chuyển mình nhanh và bền vững hơn nếu không muốn bị tụt lại. Cùng lúc đó, các thị trường xuất khẩu cũng ngày càng khắt khe với yêu cầu sản xuất xanh, minh bạch chuỗi cung ứng.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Thịnh, chuyên gia thương hiệu, Trường Đại học Thương mại nhận định, người tiêu dùng hiện nay quan tâm nhiều hơn tới chất lượng, minh bạch và trách nhiệm xã hội. Chỉ khi doanh nghiệp đáp ứng đúng những yêu cầu này, niềm tin mới được củng cố và tiêu dùng bền vững mới có thể phát triển. Vì thế, doanh nghiệp cần tiếp cận toàn diện hơn, từ tiếp thị, tiêu dùng đến quản trị tài sản trí tuệ, đồng thời rà soát chuỗi giá trị để bảo đảm minh bạch trong từng công đoạn. Mỗi sản phẩm phải mang dấu ấn của sự bền vững, với nguồn gốc rõ ràng, chất lượng thật và thương hiệu gắn liền với giá trị thật.

Từ góc nhìn vĩ mô, Tiến sĩ Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược, cho rằng tiêu dùng bền vững và kinh tế xanh không chỉ là xu hướng mà là yêu cầu tất yếu của hội nhập.

“Để đạt mục tiêu tiêu dùng bền vững, không thể tách rời vai trò của Chính phủ, doanh nghiệp hay người tiêu dùng. Ba khâu tiếp thị - sản xuất - tiêu dùng phải được kết nối chặt chẽ, nếu không, mục tiêu cuối cùng sẽ khó đạt. Điều này đòi hỏi các chính sách vĩ mô của nhà nước, chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp và thói quen tiêu dùng của người dân phải cùng hướng tới một mục tiêu chung là phát triển bền vững” - bà Hồng Minh nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Viết Thịnh, Tổng Giám đốc CGS Việt Nam, nhấn mạnh, không chỉ sản phẩm phải xanh, mà toàn bộ quá trình sản xuất cũng cần minh bạch, thân thiện môi trường, ứng dụng công nghệ sạch. Ngay cả bao bì sản phẩm cũng cần thiết kế giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực đến môi trường. Người tiêu dùng hiện nay quan tâm cả hành trình làm ra sản phẩm, từ đó coi chuỗi cung ứng là trung tâm tạo dựng niềm tin.

Khi niềm tin thị trường được đo bằng “độ xanh”, thì chuyển đổi xanh là con đường sống còn để doanh nghiệp Việt không chỉ trụ vững giữa thị trường đầy cạnh tranh, mà còn vươn lên trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Phúc Long