Nguy cơ gia tăng bệnh não mô cầu, cách phòng tránh hiệu quả

Tại Việt Nam, số ca mắc bệnh não mô cầu đang có xu hướng tăng. Dựa trên số liệu từ phần mềm giám sát bệnh truyền nhiễm theo Thông tư 54/2015/TT-BYT, tính từ đầu năm đến 15/9/2025, cả nước đã ghi nhận 38 ca nhiễm não mô cầu, trong đó miền Bắc và khu vực phía Nam ghi nhận số ca mắc tăng cao so với năm 2024.

Theo các chuyên gia y tế, bệnh do não mô cầu là một bệnh nhiễm trùng cấp tính nghiêm trọng do vi khuẩn não mô cầu gây ra viêm màng não và nhiễm trùng máu. Vi khuẩn này được chia thành 12 nhóm huyết thanh khác nhau, trong đó các nhóm A, B, C, X, Y và W là phổ biến và nguy hiểm nhất.

Nhóm huyết thanh vi khuẩn não mô cầu đa dạng, phân bố khác nhau và có thể thay đổi theo vùng địa lý và theo thời gian. Vi khuẩn gây bệnh thường lưu hành chủ yếu ở người lành mang trùng không triệu chứng, có thể lây truyền từ người này sang người khác và khiến người nhiễm có thể phát triển bệnh viêm màng não.

Ca điều trị bệnh não mô cầu tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương/Ảnh baochinhphu

Theo PGS.TS Nguyễn Kim Thư, Trưởng khoa Nhiễm khuẩn tổng hợp, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, nhiễm não mô cầu là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm bậc nhất. Bệnh lây qua đường hô hấp thông qua tiếp xúc trực tiếp, giọt bắn hoặc sống trong môi trường tập thể. Nếu không được phát hiện sớm, vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu, não, gây viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết và tử vong chỉ sau vài giờ.

Các triệu chứng ban đầu thường khởi phát đột ngột như: Sốt cao, đau đầu, đau họng, buồn nôn, nôn. Một số trường hợp, người bệnh có thể xuất hiện ban xuất huyết hình sao hoặc hoại tử trên da.

Những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh bao gồm: Trẻ nhỏ từ 6 tháng đến 3 tuổi, thanh thiếu niên, người có hệ miễn dịch suy giảm hoặc sống trong các môi trường tập thể như ký túc xá, doanh trại, nhà máy, khu công nghiệp… Đáng lưu ý, có khoảng 5-25% người lành mang vi khuẩn trong mũi họng mà không có triệu chứng, làm tăng nguy cơ lây lan âm thầm trong cộng đồng.

Bệnh nhân viêm não mô cầu có thể dẫn tới biến chứng về thần kinh lâu dài/ Ảnh vinmec.com

Các chuyên gia khuyến cáo, để phòng bệnh, người dân có thể tiêm phòng, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người nghi nhiễm bệnh, giữ vệ sinh không gian sống và sinh hoạt chung sạch sẽ.

Trường hợp có người trong gia đình hoặc nơi làm việc mắc bệnh, những người tiếp xúc gần nên sử dụng thuốc kháng sinh dự phòng theo chỉ định của bác sĩ.

Do bệnh có thể diễn tiến rất nhanh, người dân tuyệt đối không được chủ quan khi có các dấu hiệu bất thường như sốt cao đột ngột, đau đầu dữ dội, nôn mửa, rối loạn ý thức… Việc phát hiện sớm và đưa người bệnh đến cơ sở y tế kịp thời là yếu tố quyết định.

Trước thực trạng về mức độ nguy hiểm của bệnh do não mô cầu và tầm quan trọng của việc phòng ngừa, các chuyên gia y tế kêu gọi phụ huynh, nhà trường và toàn xã hội cùng chung tay lan tỏa thông tin, khuyến khích tiêm chủng đúng lịch, đúng bệnh.

Bình Nguyên