Nguy cơ bùng phát dịch não mô cầu

Bệnh nhân T.T.U., sinh năm 1992, bắt đầu có triệu chứng sốt cao, đau đầu, chóng mặt và buồn nôn từ ngày 23/11, được điều trị tại bệnh xá phân trại trước khi chuyển đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa.

Ảnh minh họa.

Mặc dù được điều trị tích cực tại Khoa Bệnh nhiệt đới, bệnh diễn tiến nhanh, dẫn đến hôn mê sâu, sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng và tử vong vào ngày 2/12.

Ngay sau khi ca bệnh được phát hiện, CDC Thanh Hóa phối hợp Trung tâm Y tế Nông Cống tiến hành điều tra dịch tễ, lấy mẫu xét nghiệm 21 F1, khử khuẩn khu vực sinh hoạt bằng Cloramin B, hướng dẫn lau bề mặt thường xuyên trong 10 ngày, đồng thời áp dụng dự phòng kháng sinh bằng Ciprofloxacin liều duy nhất cho toàn bộ F1.

Nơi bệnh nhân ở cũng được yêu cầu tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức phòng chống viêm màng não mô cầu cho cán bộ, phạm nhân, và tiếp tục theo dõi các F1 trong 14 ngày nhằm khống chế ổ dịch.

Theo các chuyên gia y tế, viêm màng não mô cầu là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, lây lan qua đường hô hấp, đặc biệt trong môi trường đông người, sinh hoạt tập thể như trại giam, trường học, ký túc xá hay khu công nghiệp.

Bệnh tiến triển nhanh và dễ bị bỏ qua ở giai đoạn đầu, với các triệu chứng ban đầu giống cảm cúm như sốt, đau đầu, mệt mỏi, khiến người bệnh chủ quan.

Tuy nhiên, chỉ sau 9-12 giờ, bệnh có thể chuyển sang mức báo động với dấu hiệu cứng cổ, phát ban, rối loạn tri giác, sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng, dẫn đến tử vong chỉ trong 24 giờ nếu không được can thiệp kịp thời.

Thanh thiếu niên và người trẻ tuổi là nhóm dễ bị tổn thương do thói quen sinh hoạt tập thể, tiếp xúc gần, sử dụng chung đồ dùng cá nhân, cùng lối sống thiếu lành mạnh như thức khuya, hút thuốc hay uống rượu bia, làm suy giảm hệ miễn dịch.

Theo Hội Y học dự phòng Việt Nam, có tới 10% thanh thiếu niên là người lành mang trùng mà không biết, trở thành nguồn lây bệnh thầm lặng trong cộng đồng.

Tại Việt Nam, từ cuối năm 2024 đến nay đã ghi nhận 85 ca viêm màng não mô cầu, trong đó có những trường hợp tử vong và nhiều bệnh nhân phải điều trị tích cực vì sốc nhiễm trùng huyết, hoại tử chi. Viện Pasteur TP.HCM cảnh báo nguy cơ bùng phát dịch tại các môi trường đông người do tỷ lệ người lành mang trùng cao, từ 5-25%.

Trước tình hình này, tiêm chủng vắc-xin phòng viêm màng não mô cầu được xem là biện pháp hiệu quả nhất. Vắc-xin MenACYW thế hệ mới không chỉ bảo vệ trực tiếp người được tiêm mà còn giảm mang trùng ở hầu họng, cắt đứt chuỗi lây truyền.

Điểm đặc biệt là vắc-xin này đã mở rộng chỉ định cho người cao tuổi, nhóm dễ biến chứng nặng khi mắc bệnh, và sắp tới sẽ triển khai tiêm cho trẻ từ 6 tuần tuổi, mở ra cơ hội phòng bệnh sớm và hiệu quả.

Các nhóm huyết thanh gây bệnh của não mô cầu không có miễn dịch chéo, do đó để được bảo vệ toàn diện, người dân cần tiêm phối hợp nhiều loại vắc-xin như MenACYW, nhóm B, BC, ACYW… Lịch tiêm chủng cụ thể sẽ được bác sỹ tư vấn dựa trên độ tuổi, tiền sử tiêm chủng và tình hình dịch tễ, hiện vắc-xin MenACYW đã được triển khai tại hệ thống VNVC trên toàn quốc.

Ngoài ra, các chuyên gia y tế nhấn mạnh người dân cần duy trì vệ sinh cá nhân, hạn chế tiếp xúc gần, không dùng chung đồ cá nhân, phát hiện sớm và điều trị kịp thời khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ, đồng thời tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về nguy cơ và biện pháp phòng chống bệnh.

D.Ngân