Nguy cơ mắc tiêu chảy tăng

Bệnh tiêu chảy ở trẻ thường tự khỏi sau vài ngày. Ảnh minh họa

Các chuyên gia cho biết, tiêu chảy là triệu chứng bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ. Tại Mỹ, trẻ em dưới 4 tuổi có thể bị tiêu chảy 1 hoặc 2 lần mỗi năm.

Tỷ lệ liên quan tới lượng mưa

Tỷ lệ tiêu chảy có thể gắn liền với lượng mưa ở các nước đang phát triển. Tại các ngôi làng ở vùng trũng thấp của tỉnh ven biển Esmeraldas, Tây Bắc Ecuador, chất thải con người tích tụ trên mặt đất và trong các nhà vệ sinh không được che chắn khi thời tiết khô ráo.

Sau đó, mưa đến, cuốn chất thải cũng như các túi bùn chứa mầm bệnh xuống sông và các hố nước. Hai tuần sau, tỷ lệ tiêu chảy tăng 39%. Kết quả này được công bố trong một nghiên cứu mới trên Tạp chí Dịch tễ học Mỹ.

Theo Karen Levy - người đứng đầu nghiên cứu tại Trường Y tế Công cộng Rollins của Trường Đại học Emory (Mỹ), đó là lời giải thích cho sự gia tăng các ca tiêu chảy. Levy và nhóm của bà đã nghiên cứu 19 ngôi làng trong khu vực.

Họ nhận thấy, tỷ lệ tiêu chảy tăng và giảm theo lượng mưa. Họ cũng phát hiện, việc xử lý nước, chứ không phải vệ sinh, có thể hữu ích. Nhóm nghiên cứu đồng thời kêu gọi sự chú ý đến một trong những vấn đề về vệ sinh và xử lý nước. Đó là tình trạng không tuân thủ vệ sinh.

Các nhà nghiên cứu phát hiện, mưa lớn có thể báo trước cả sự gia tăng và giảm tỷ lệ tiêu chảy. Họ nhận thấy, bệnh tiêu chảy giảm 26% khi trận mưa như trút sau nhiều tuần mưa rào nhẹ. Các nhà khoa học cho rằng, lý do có thể là chất thải của con người không thể tích tụ khi những cơn mưa nhẹ liên tục cuốn trôi chúng.

Tỷ lệ tiêu chảy gia tăng sẽ biến mất khi ít nhất 71% cộng đồng xử lý nước. Nhà nghiên cứu Levy cho biết, các hình thức xử lý nước phổ biến nhất trong khu vực là đun sôi và khử trùng bằng clo. Song, điều thú vị là, vệ sinh môi trường không mang lại sự bảo vệ tương tự, ít nhất là theo nghiên cứu này.

Phụ huynh cần đưa con tới bác sĩ ngay nếu trẻ bị tiêu chảy và sốt kéo dài. Ảnh minh họa

Các chương trình xử lý

Theo các chuyên gia, phụ huynh cần đưa con tới bác sĩ ngay nếu trẻ bị tiêu chảy và sốt kéo dài hơn 24 đến 48 giờ. Đồng thời, trẻ đi phân có máu, cũng như nôn mửa kéo dài hơn 12 đến 24 giờ. Cần lưu ý nếu chất nôn có màu xanh, nhuốm máu hoặc giống như bã cà phê. Một số dấu hiệu khác cần đưa trẻ tới bệnh viện gồm: Bụng chướng; Bé bỏ ăn, uống; Đau bụng dữ dội (dạ dày, bụng); Phát ban hoặc vàng da.

Nước bẩn và tiêu chảy là vấn đề hằng ngày của cuộc sống trên toàn thế giới. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khoảng 1,2 tỷ người, tương đương 18% dân số toàn cầu, có thể uống nước bị ô nhiễm.

Xử lý nước là một giải pháp rõ ràng và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đưa ra hướng dẫn chi tiết để lựa chọn biện pháp can thiệp tốt nhất cho từng tình huống.

Mặc dù vậy, theo nghiên cứu của bà Levy, vệ sinh môi trường và vệ sinh cũng có thể ngăn ngừa tiêu chảy cũng như các bệnh khác. Một phân tích tổng hợp kết quả của 46 nghiên cứu về các chương trình vệ sinh, vệ sinh và xử lý nước ở các quốc gia đang phát triển cho thấy, những biện pháp đó có thể làm giảm tiêu chảy và các bệnh khác từ 25 - 37%.

Đặc biệt, theo phân tích tổng hợp được công bố năm 2005 trên Tạp chí The Lancet, vệ sinh làm giảm 32% nguy cơ mắc bệnh. Tuy nhiên, vấn đề mà nhiều nghiên cứu trong số này không đề cập là mọi người không phải lúc nào cũng sử dụng nhà vệ sinh hoặc bộ lọc nước. Hoặc họ không sử dụng chúng một cách chính xác.

Giáo dục cộng đồng có thể là giải pháp lâu dài tốt nhất để lôi kéo mọi người sử dụng các công nghệ cải thiện nước. Nghiên cứu của bà Levy cũng tìm hiểu kỹ hơn về vòng đời và tác động của các loại vi khuẩn khác nhau gây ra bệnh tiêu chảy.

“Mỗi sinh vật có một lịch sử và thời gian tồn tại khác nhau trong môi trường. Vì vậy, các dấu hiệu môi trường ảnh hưởng đến chúng khác nhau”, nhà nghiên cứu này cho biết. Theo bà Levy, virus có xu hướng đạt đỉnh trong những tháng lạnh hơn.

Trong khi đó, vi khuẩn có xu hướng đạt đỉnh trong những tháng ấm hơn. Vì vậy, các nhà khoa học đã tiến hành điều tra về cách những sinh vật khác nhau này phản ứng với tác nhân khí hậu.

Trẻ có thể mắc tiêu chảy 1 - 2 lần/năm

Các chuyên gia cho biết, tiêu chảy là triệu chứng bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ. Tại Mỹ, trẻ em dưới 4 tuổi có thể bị tiêu chảy 1 hoặc 2 lần mỗi năm. Với trường hợp tiêu chảy nhẹ, bệnh không gây nôn và thường tự khỏi sau vài ngày. Hầu hết trẻ bị tiêu chảy nhẹ không cần thay đổi chế độ ăn.

Đồng thời, không cần dùng dung dịch điện giải. Phụ huynh có thể tiếp tục cho con bú sữa mẹ, sử dụng sữa công thức hoặc sữa bò. Tuy nhiên, nếu trẻ có vẻ đầy hơi hoặc bị đầy hơi sau khi uống sữa công thức hay sữa bò, hãy hỏi bác sĩ để được tư vấn.

Trong khi đó, trẻ sẽ phải ngừng chế độ ăn thông thường nếu bị tiêu chảy kèm nôn mửa. Trẻ cần thường xuyên dùng dung dịch điện giải với số lượng ít cho đến khi hết nôn. Với hầu hết trường hợp, trẻ chỉ cần dùng trong 1 đến 2 ngày.

Khi tình trạng nôn giảm, trẻ có thể được trở lại chế độ ăn uống thông thường. Một số trẻ không thể dung nạp sữa bò khi bị tiêu chảy. Do đó, bác sĩ có thể loại bỏ sữa bò khỏi chế độ ăn của trẻ trong một thời gian ngắn.

Tuy nhiên, phụ huynh cần đưa trẻ tới gặp bác sĩ nếu con bị tiêu chảy nặng. Nếu đi tiêu phân lỏng cứ sau 1 đến 2 giờ hoặc thường xuyên hơn và có dấu hiệu mất nước, trẻ có thể cần phải ngừng ăn trong một thời gian ngắn (như 1 ngày hoặc ít hơn).

Từ đó, tập trung vào việc uống nước nhằm bổ sung chất lỏng bị mất. Trẻ cần tránh những chất lỏng có nhiều đường, nhiều muối hoặc rất ít muối (tức là nước và trà). Đối với tình trạng mất nước nghiêm trọng, trẻ có thể cần được truyền dịch tại khoa cấp cứu.

Theo Researchgate; Healthdirect

Kim Dung