Nguy cơ tiềm ẩn trong nhà bếp: 3 loại rau dễ làm hại gan nếu ăn không đúng cách

Theo Tạp chí Dinh dưỡng và Chuyển hóa lâm sàng (Journal of Clinical Nutrition & Metabolism), một số thực phẩm giàu hợp chất tự nhiên có thể trở nên độc hại nếu chế biến hoặc tiêu thụ sai cách. Dưới đây là ba loại thực phẩm cần đặc biệt lưu ý để tránh ảnh hưởng xấu đến gan.

1. Cà chua xanh

Cà chua chín rất giàu dinh dưỡng, nhưng cà chua xanh – khi chưa chín hoàn toàn – lại chứa nhiều hợp chất alkaloid, đặc biệt là solanine. Nhiên cứu đăng trên Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ (PubMed Central), solanine là một glycoalkaloid có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến gan và hệ tiêu hóa nếu tiêu thụ với số lượng lớn. Khi ăn quá nhiều cà chua xanh, solanine có thể làm suy giảm chức năng gan, gây buồn nôn, đau bụng và ảnh hưởng đến hệ thần kinh.

Cà chua xanh chứa nhiều hợp chất alkaloid, đặc biệt là solanine.

Mức độ solanine giảm đáng kể khi cà chua được nấu chín hoàn toàn. Vì vậy, để đảm bảo an toàn, không nên ăn cà chua xanh sống hoặc chưa chín kỹ mà nên nấu chín trước khi tiêu thụ.

2. Các loại đậu nấu chưa chín kỹ

Đậu là thực phẩm giàu protein và chất dinh dưỡng, nhưng nếu không được nấu chín hoàn toàn, chúng có thể chứa nhiều chất độc tự nhiên như phytohemagglutinin, glycoside độc và chất ức chế protease. Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), phytohemagglutinin có trong đậu đỏ, đậu tây, đậu Hà Lan và một số loại đậu khác có thể gây rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng nếu chưa được nấu chín hoàn toàn. Khi ăn đậu chưa nấu kỹ, cơ thể có thể phản ứng mạnh, gây buồn nôn, tiêu chảy và đau bụng.

Độc tố trong các loại đậu chưa chín có thể gây viêm gan cấp tính nếu tiêu thụ thường xuyên trong thời gian dài. Để tránh nguy cơ ngộ độc, cần đảm bảo các loại đậu được ngâm đủ thời gian trước khi nấu, đun sôi trong ít nhất 10–15 phút để loại bỏ các chất độc hại.

3. Mộc nhĩ ngâm lâu

Mộc nhĩ khô vốn không có độc, nhưng nếu ngâm lâu quá 8 tiếng hoặc để qua đêm, vi khuẩn và nấm mốc có thể phát triển, sinh ra các chất độc nguy hiểm như aflatoxin – một trong những tác nhân gây ung thư gan hàng đầu. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), aflatoxin là một loại độc tố do nấm Aspergillus flavus và Aspergillus parasiticus sản sinh, có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan nếu tiêu thụ ở mức cao.

Mộc nhĩ khi bị ngâm quá lâu trong môi trường ẩm ướt sẽ trở thành nơi lý tưởng cho vi khuẩn phát triển.

Nghiên cứu từ Viện Công nghệ Thực phẩm và Sinh học Nhật Bản cũng cho thấy rằng mộc nhĩ khi bị ngâm quá lâu trong môi trường ẩm ướt sẽ trở thành nơi lý tưởng cho vi khuẩn phát triển. Khi ăn mộc nhĩ bị nhiễm aflatoxin, nguy cơ tổn thương gan tăng cao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Để sử dụng mộc nhĩ an toàn, chỉ nên ngâm trong khoảng 2–4 tiếng trước khi chế biến và không để qua đêm. Nếu thấy mộc nhĩ có mùi lạ hoặc màu sắc bất thường, cần loại bỏ ngay để tránh nguy cơ ngộ độc.

Gan đóng vai trò quan trọng trong việc giải độc cơ thể, nhưng cũng rất dễ bị tổn thương nếu không chú ý đến chế độ ăn uống. Một chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây tươi và thực phẩm chứa nhiều chất chống oxy hóa có thể giúp gan duy trì chức năng tốt nhất. Tránh thực phẩm chứa chất độc tự nhiên chưa được chế biến đúng cách, hạn chế tiêu thụ thực phẩm bị nấm mốc hoặc bảo quản sai cách cũng là yếu tố quan trọng để giảm nguy cơ mắc các bệnh về gan.

Việc kết hợp lối sống lành mạnh, bao gồm uống đủ nước, tập thể dục đều đặn và duy trì chế độ ăn giàu chất xơ, sẽ giúp gan hoạt động hiệu quả hơn, góp phần bảo vệ sức khỏe lâu dài.

Quỳnh Hoa