Nguy cơ tử vong cao khi sinh con ở tuổi vị thành niên
Nữ giới dưới 18 tuổi sinh con khi cơ thể phát triển chưa đầy đủ sẽ đối diện với nhiều nguy hiểm. Thậm chí, có thể ảnh hưởng đến tính mạng.
Làm mẹ sớm khiến trẻ dễ bị căng thẳng và khủng hoảng tâm lý. Ảnh minh họa
Nhiều trẻ mang thai giấu cha mẹ
Các bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Hà Nội vừa tiếp nhận và đỡ đẻ cho một thai phụ 13 tuổi. Trường hợp này sau đó sinh thường một em bé nặng 2,9kg. “Bé gái được chuyển cấp cứu lên bệnh viện, các bác sĩ vừa đưa vào phòng thì trẻ đã sinh thường ngay. Sức khỏe hai mẹ con bình thường, hiện đã được ra viện”, GS.TS Nguyễn Duy Ánh - Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cho biết.
Theo GS Ánh, hiện nay, trẻ dậy thì sớm nên việc quan hệ tình dục sớm là chuyện dễ hiểu. Tuy nhiên, quan hệ để mang thai ngoài ý muốn là vấn đề rất đáng cảnh báo.
Do vậy, vấn đề giáo dục trong nhà trường và gia đình cần phải được đẩy mạnh hơn nữa. Chuyên gia này cảnh báo, nữ giới dưới 18 tuổi sinh con khi cơ thể phát triển chưa đầy đủ sẽ đối diện với nhiều nguy hiểm. Thậm chí, có thể ảnh hưởng đến tính mạng.
Trong khi đó, quá trình mang thai sẽ ảnh hưởng đến tâm lý, việc học và cuộc sống khi trẻ chưa chuẩn bị và sẵn sàng để làm mẹ. Ngoài ra, khi mang thai ở giai đoạn này, trẻ thường giấu cha mẹ. Do đó, trẻ sẽ không được chăm sóc sản khoa tốt nhất. Tình trạng này có thể dẫn đến việc không phát hiện bất thường, ảnh hưởng đến mẹ và bé sau này.
“Vấn đề lớn nhất khi mang thai ở độ tuổi còn quá trẻ là nguy cơ sảy thai, phá thai hoặc nếu sinh con rất dễ bị dị tật. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đứa trẻ và thậm chí là gánh nặng cho gia đình cũng như xã hội”, GS Ánh cảnh báo.
Thời gian qua, không ít trường hợp trẻ vị thành niên mang thai và sinh con. Trước đó, UBND huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang, cho biết chính quyền địa phương tiếp nhận vụ việc một bé gái chưa đủ 13 tuổi (ở xã An Bá, huyện Sơn Động) sinh con.
Cụ thể, ngày 11/2, UBND xã An Bá nhận tin báo về trường hợp bé gái T.T.M.C. (sinh ngày 26/6/2010) mang thai và tự sinh con tại nhà tắm của gia đình.
Trẻ được sinh ra có nguy cơ mắc bệnh cao
Tại Việt Nam, theo số liệu thống kê của Vụ Sức khỏe Bà mẹ trẻ em (Bộ Y tế), tỉ lệ trẻ vị thành niên mang thai trong tổng số người mang thai tăng liên tục qua các năm. Năm 2010 là 2,9%, năm 2011 là 3,1%, năm 2012 là 3,2%. Tương ứng, tỉ lệ phá thai ở lứa tuổi này lần lượt là 2,2%, 2,4% và 2,3%.
Theo số liệu thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trên thế giới, 44 trong số 1.000 trẻ được sinh ra từ các bà mẹ tuổi vị thành niên (15 - 19 tuổi). Ở các nước đang phát triển, ít nhất 10 triệu trường hợp mang thai ngoài ý muốn trong 1 năm ở những trẻ nữ vị thành niên tuổi từ 15 - 19. Các biến chứng trong quá trình mang thai và sinh đẻ là nguyên nhân tử vong hàng đầu đối với các trẻ gái 15 - 19 tuổi.
Chia sẻ về vấn đề này, TS.BS Đỗ Minh Loan - Trưởng khoa Sức khỏe Vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương, cho biết: “Vị thành niên là những trẻ từ 10 đến 19 tuổi. Vào thời điểm này, trẻ phát triển các chức năng sinh dục, sinh sản, nhu cầu tình dục xuất hiện và chưa đủ kỹ năng để kiểm soát ham muốn tình dục”.
Trong khi đó, nhiều trẻ còn thiếu hiểu biết về chu kỳ kinh nguyệt, cơ chế thụ thai, các biện pháp tránh thai. Trẻ có thể quan hệ tình dục không chuẩn bị, không mong muốn hoặc quan hệ tình dục trước hôn nhân, sống thử trước hôn nhân.
Đồng thời, trẻ thiếu tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, chưa được giáo dục đầy đủ về sức khỏe giới tính. Ngoài ra, phụ huynh còn hời hợt về việc giáo dục cho con em… Những nguyên nhân này dẫn đến nguy cơ mang thai ngoài ý muốn rất cao và để lại nhiều hệ lụy trong tương lai.
TS Loan cho biết, mang thai ở tuổi vị thành niên sẽ ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, nguy cơ tử vong cao so với các bà mẹ sinh con ở tuổi trưởng thành.
Trẻ mang thai tuổi vị thành niên dễ bị thiếu máu, tiền sản giật, đẻ non, sảy thai, chuyển dạ đình trệ, bất tương xứng thai khung chậu. Trong lúc sinh, trẻ có thể đẻ khó, dễ phải can thiệp bằng các thủ thuật và phẫu thuật.
Tỉ lệ tử vong trẻ em sinh ra do các bà mẹ tuổi vị thành niên trong năm đầu cao hơn so với các bà mẹ sinh con ở tuổi trưởng thành. Con của các bà mẹ vị thành niên thường có tỉ lệ nhẹ cân, bệnh tật và tử vong cao gấp nhiều lần so với con của những người trưởng thành.
Ngoài ra, có thai ở tuổi vị thành niên khiến trẻ gián đoạn việc học, khó khăn về kinh tế và không kiếm được việc làm. Những điều này có thể khiến trẻ vị thành niên rơi vào con đường bế tắc.
Hạnh phúc gia đình có thể bị rạn nứt, dễ lâm vào cảnh éo le, ảnh hưởng đến tương lai của trẻ. Tỉ lệ ly dị cao, dễ bị phân biệt đối xử. Làm mẹ sớm cũng khiến trẻ dễ bị căng thẳng và khủng hoảng tâm lý.
“Do mặc cảm, xấu hổ nên trẻ vị thành niên thường tìm kiếm dịch vụ phá thai không an toàn. Trẻ thường không biết các dấu hiệu để nhận biết thai nghén, nên không tìm đến cơ sở y tế sớm dẫn đến phá thai to.
Do cơ thể chưa phát triển hoàn chỉnh, tâm lý lại lo sợ nên thủ thuật phá thai ở trẻ vị thành niên thường xảy ra nhiều tai biến hơn ở người trưởng thành. Những ảnh hưởng tâm lý sau phá thai ở tuổi vị thành niên có thể rất nặng nề và kéo dài”, chuyên gia cảnh báo.
TS Loan khuyến cáo, khi có con trong độ tuổi vị thành niên, cha mẹ cần quan tâm đến trẻ. Cụ thể, phụ huynh cần dành nhiều thời gian trò chuyện, tâm sự với trẻ. Cha mẹ và nhà trường nên phối hợp để trang bị cho trẻ những kiến thức về sức khỏe sinh sản, giáo dục giới tính. Từ đó, giúp trẻ có kiến thức và nhận thức đúng đắn.
Bên cạnh đó, ngành chức năng cần tăng cường giáo dục, chăm sóc sức khỏe tiền hôn nhân, các vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản, hướng dẫn các biện pháp tránh thai phù hợp.
Hạn chế tình trạng phá thai và ngăn ngừa các bệnh lây qua đường tình dục. Đặc biệt, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa nhà trường - gia đình - xã hội. Từ đó, giúp các em được trang bị đầy đủ kiến thức về giới tính và sức khỏe sinh sản, góp phần nâng cao chất lượng dân số trong tương lai.
