Nguy kịch vì tin thầy lang chữa rắn độc cắn

Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai vừa tiếp nhận một bệnh nhân nam, 50 tuổi, ở Lào Cai nhập viện trong tình trạng nguy kịch, hôn mê, ngừng tuần hoàn sau khi bị rắn cắn. Đáng nói, bệnh nhân không đến ngay cơ sở y tế sau khi bị cắn, mà chọn điều trị bằng thuốc lá tại nhà thầy lang.

Bệnh nhân đang được điều trị tích cực. Ảnh: Nguyên Hà

Bệnh nhân đang được điều trị tích cực. Ảnh: Nguyên Hà

Theo thông tin từ Trung tâm Chống độc, bệnh nhân bị rắn cắn nhưng không đến bệnh viện ngay mà tìm đến một thầy lang để đắp thuốc lá rồi về nhà sinh hoạt bình thường. Hai giờ sau, khi bắt đầu có biểu hiện nói khó, ông mới quyết định đến cơ sở y tế. Trên đường đi, bệnh nhân đột ngột xuất hiện cơn gồng cứng người, tím tái, hôn mê sâu và ngừng tim. Các bác sĩ tuyến huyện đã tiến hành cấp cứu, giúp tim đập trở lại và đặt ống nội khí quản chuyển thẳng về Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai. Khi tiếp nhận, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị ngừng tuần hoàn do độc tố thần kinh từ rắn hổ mang chúa.

Hiện bệnh nhân vẫn hôn mê, tụt huyết áp, tổn thương tim, đang được hồi sức tích cực, hạ thân nhiệt bảo vệ não, giải độc. Tuy nhiên, với các bệnh nhân như này não có nguy cơ cao bị tổn thương nặng nề, thậm chí dẫn đến tử vong.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc cho biết, với những ca bị rắn độc cắn, thời gian vàng để cứu sống bệnh nhân chỉ tính bằng giờ. Nếu không được tiêm huyết thanh kháng độc kịp thời, bệnh nhân có thể rơi vào nguy cơ hoại tử chi thể, liệt cơ hô hấp, ngừng tim, tổn thương não và tử vong. Đặc biệt, các loài rắn như hổ mang chúa, cạp nong, cạp nia hay rắn biển có độc tố thần kinh gây liệt rất nhanh, chỉ cần chậm trễ vài giờ là nguy cơ tử vong đã ở mức rất cao. Những biện pháp dân gian như đắp lá, bôi thuốc thảo dược, dùng “hòn đá chữa rắn cắn”, sừng tê giác hay “thuốc gia truyền” không chỉ vô tác dụng mà còn khiến bệnh nhân mất đi thời gian quý báu để được cấp cứu đúng cách.

Trung tâm Chống độc đã từng chứng kiến trường hợp tử vong là con một thầy lang nổi tiếng chuyên chữa rắn độc cắn tại một làng nuôi rắn ở Hà Nội. Người này bị rắn hổ mang chúa cắn nhưng không đến viện. Gia đình chủ quan nghĩ có thể xử lý bằng các bài thuốc gia truyền, nhưng hậu quả là không thể cứu được tính mạng.

Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, trong thực tế có những trường hợp người bị rắn độc cắn nhưng không bị nhiễm nọc hoặc lượng nọc quá ít không đủ gây độc, gọi là “vết cắn khô”. Với rắn hổ mang, tỷ lệ vết cắn khô có thể lên đến 30%. Ngoài ra, nhiều trường hợp bị rắn không độc cắn, tự khỏi mà không cần can thiệp. Chính điều này khiến nhiều người nhầm tưởng rằng các biện pháp dân gian có thể chữa khỏi rắn cắn, trong khi thực tế họ chỉ may mắn rơi vào trường hợp nhẹ. Việc trông chờ vào "may rủi" này là cực kỳ nguy hiểm, vì không ai biết trước được lần tới mình sẽ gặp phải vết cắn nào.

Hiện nay, việc chẩn đoán và điều trị rắn độc cắn ở các bệnh viện đã tốt hơn rất nhiều, các bác sĩ không chỉ có thể cấp cứu giữ mạng sống cho bệnh nhân, đồng thời còn phối hợp hội chẩn online với các chuyên gia chống độc ở tuyến trên, phối hợp với các chuyên gia về rắn nhận dạng chính xác loài rắn đã cắn. Việt Nam cũng đang có các thuốc giải độc với các loài rắn phổ biến nhất và phác đồ điều trị hiệu quả. “Chúng tôi biết rõ bệnh nhân bị đến đâu, kể cả độc hay không độc và có phác đồ điều trị tốt nhất”- TS.BS Nguyễn Trung Nguyên cho hay.

Khuyến cáo hàng đầu hiện nay là người dân cần đưa ngay nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất khi bị rắn cắn, tuyệt đối không mất thời gian tìm thầy lang hay đắp lá thuốc. Trong khi chờ được đưa đến bệnh viện, người sơ cứu cần giữ bình tĩnh, hạn chế vận động.

Nếu bị cắn bởi các loài rắn có thể gây liệt (rắn cạp nong, cạp nia, rắn hổ chúa, một số loài rắn hổ mang, rắn biển, rắn lục núi, rắn lục đầu bạc), băng ép toàn bộ vùng chân tay bị cắn bằng băng sau đó buộc nẹp tương tự cố định gãy xương để hạn chế, làm chậm nọc độc vào cơ thể.

Biện pháp đơn giản hơn là sử dụng các loại vật liệu có sẵn tại chỗ (khăn, dây lưng... ưu tiên băng hoặc dây mềm cỡ to) để buộc ép ở phía trên vị trí vết cắn. Ngoài ra, có thể dùng biện pháp ga rô tĩnh mạch (dùng dây buộc ở phía trên vị trí vết cắn nhưng chỉ ngăn cản tuần hoàn tĩnh mạch và vẫn sờ thấy mạch đập ở đoạn trước ga rô). Trường hợp vết cắn ở thân mình hoặc đầu mặt cổ, người cấp cứu dùng một miếng giấy hoặc bìa, vải dày để gấp thành miếng kích thước 4-5cm, ấn trực tiếp liên tục lên vết cắn.

Cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất bằng phương tiện vận chuyển hoặc cõng. Khi vận chuyển để vùng bị cắn thấp hơn vị trí của tim. Không rạch vết cắn, không đắp bất kỳ loại lá hay thuốc nào lên vết thương.

Nếu bệnh nhân bị liệt, khó thở khi chưa tới kịp bệnh viện thì cần cấp cứu, hỗ trợ hô hấp theo điều kiện có tại chỗ.

Minh Nhật

Nguồn PL&XH: https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/nguy-kich-vi-tin-thay-lang-chua-ran-doc-can-425083.html