Nguyên nhân san hô biển Côn Đảo bị tẩy trắng, chết diện rộng

Do nước biển nóng

Ngày 10/6, ông Nguyễn Khắc Pho - Giám đốc Vườn Quốc gia Côn Đảo đã báo cáo UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu về hiện tượng san hô bị tẩy trắng tại vùng biển Côn Đảo.

Khu vực khảo sát hiện trạng rạn san hô bị tẩy trắng tại Côn Đảo.

Trước đó, từ ngày 2 - 5/6, các chuyên gia của Viện Hải dương học phối hợp với Ban Quản lý Vườn quốc gia Côn Đảo khảo sát hiện trạng rạn san hô bị tẩy trắng tại Côn Đảo. Kết quả khảo sát chi tiết các điểm, rạn khu vực phía Đông Bắc, Đông Nam như Đầm Tre, Hòn Cau, Hòn Tài và Cựu Gà cho thấy, san hô bị tẩy trắng từ 80 - 100%, trong đó khoảng 15 - 20% vừa mới chết sau tẩy trắng (đã mất polyp và bắt đầu phủ rong màu vàng nhạt). Hầu hết các giống san hô cứng phổ biến trên rạn như Acropora, Porites, Montipora, Pachyseris, Pavona, Echinopora, Echinophyllia, Pectinia, Fungia, Ctenactis đều bị tẩy trắng. San hô mềm bị tẩy trắng toàn bộ.

Tại các điểm, rạn khu vực phía Tây và phía Bắc như Hòn Tre Lớn, Hòn Tre Nhỏ, Bãi Ông Cường, Bãi Ông Đụng, san hô bị tẩy trắng khoảng 60 - 70% và nhiều nhất là Montipora, Porites, Fungia, Pachyseris. Riêng giống Acropora dạng cành và bàn ít bị tẩy trắng hơn so với các giống còn lại. Ngoài ra, đoàn khảo sát còn ghi nhận rạn san hô ở Bãi Ông Cường bị tác động bởi Sao biển gai và trầm tích lắng đọng trên rạn.

“San hô vùng biển xung quanh quần đảo Côn Đảo bị tẩy trắng trên diện rộng. Tuy nhiên, khu vực phía Đông Bắc, Đông Nam bị tẩy trắng nhiều hơn so với phía Tây Bắc, Tây Nam. Nguyên nhân chính là do nhiệt độ nước biển tăng cao bất thường trong tháng 5 vừa qua. Các giống san hô phổ biến như Acropora, Porites, Montipora, Pachyseris, Pavona, Echinopora, Echinophyllia, Pectinia, Fungia, Ctenactis đều bị tẩy trắng. Trong quá trình khảo sát ghi nhận có sự hiện diện của sao biển gai tại khu vực biển Hòn Cau, Hòn Tài, Ông Cường. Đồng thời còn phát hiện một số Trai tai tượng cũng bị mất màu tự nhiên do tác động bởi nhiệt độ nước biển cao trong những ngày vừa qua”, ông Pho cho hay.

Theo Giám đốc Vườn Quốc gia Côn Đảo, hiện tượng san hô tẩy trắng tại Côn Đảo là do sự gia tăng bất thường của nhiệt độ nước biển trên 30 độ C. Đây là tai biến thiên nhiên đã được cơ quan quốc tế về đại dương và khí quyển (NOAA) dự báo xảy ra trên quy mô toàn cầu, từ tháng 4 - 10. Trong đó, vùng biển Côn Đảo dự báo diễn ra hiện tượng tẩy trắng từ ngày 10/5 - 20/6.

Hiện trạng rạn san hô bị tẩy trắng tại các điểm, rạn được khảo sát ở Côn Đảo.

Theo dự báo của NOAA vào ngày 5/6, hiện tượng tẩy trắng san hô ở vùng biển Côn Đảo vẫn tiếp tục diễn ra đến hết ngày 9/6 với cấp độ 1 (đã giảm nhẹ). Đến ngày 16/6, cấp độ tẩy trắng giảm xuống mức Watch (mức độ ít bị tẩy trắng nhưng cần quan sát thêm).

“Hiện tượng san hô tẩy trắng trên diện rộng là hậu quả của nhiệt độ nước biển gia tăng bất thường vượt ngưỡng 30 độ C, dẫn đến tảo cộng sinh trong san hô rời khỏi cơ thể san hô, làm cho khung xương san hô bị mất màu”, ông Pho khẳng định.

Ngưng lặn ngắm san hô 3 tháng

Từ kết quả trên, Ban Quản lý Vườn quốc gia Côn Đảo kiến nghị, sẽ tiếp tục phối hợp với Trạm Khí tượng thủy văn Côn Đảo, Trạm Quan trắc môi trường biển Côn Đảo thu thập số liệu nhiệt độ và độ mặt nước biển từ tháng 4 - 7 để tiếp tục phân tích, đánh giá sâu hơn, kỹ hơn về hiện tượng san hô vùng biển Côn Đảo bị tẩy trắng do nhiệt độ nước biển tăng cao và liệu có bị ảnh hưởng bởi nước ngọt trong thời gian Côn Đảo vào mùa mưa.

Theo dự báo về mức độ tẩy trắng của NOAA, mức độ tẩy trắng sẽ giảm dần từ sau ngày 9/6, vì vậy việc theo dõi, quan sát lại tại 8 điểm rạn san hô nêu trên sau 1 tháng (từ sau 15/7) cần thiết phải khảo sát, đánh giá lại lần hai để có cơ sở đánh giá mức độ tác động và khả năng phục hồi của rạn san hô do biến cố tẩy trắng, trên cơ sở đó đề xuất các phương án phục hồi phù hợp.

Ban Quản lý Vườn quốc gia Côn Đảo sẽ có biện pháp hạn chế các hoạt động khai thác thủy sản, dịch vụ du lịch bơi lội, lặn ngắm.

Ban Quản lý Vườn quốc gia Côn Đảo sẽ xây dựng chương trình giám sát rạn san hô định kỳ hàng năm về độ phủ các hợp phần đáy, mật độ cá rạn, mật độ động vật đáy kích thước lớn, các mối tác động.

Các kế hoạch phục hồi san hô (trồng san hô của Vườn Quốc gia Côn Đảo dự kiến thực hiện trong tháng 7) cần hoãn đến sau tháng 9/2024 vì san hô trên rạn vừa mới bị tẩy trắng, khả năng phục hồi rất yếu. Việc tách mảnh tập đoàn san hô bố mẹ để lấy giống phục hồi sẽ làm tập đoàn bố mẹ bị suy yếu, tỷ lệ sống của các mảnh san hô phục hồi rất thấp.

Trong thời gian 3 tháng sau khi san hô bị tẩy trắng, Ban Quản lý Vườn quốc gia Côn Đảo sẽ có biện pháp hạn chế các hoạt động khai thác thủy sản, dịch vụ du lịch bơi lội, lặn ngắm trên các vùng rạn san hô quan trọng, đặc biệt là trong các vùng bảo vệ nghiêm ngặt rạn san hô thuộc Vườn Quốc gia Côn Đảo để cho san hô được phục hồi tự nhiên, hạn chế tối đa các hoạt động, tác động bởi con người lên các vùng rạn.

Duy Quang