Nguyên tắc dùng thuốc an toàn với người cao tuổi

Người cao tuổi cần tuân thủ chỉ định dùng thuốc của bác sĩ

Theo thời gian, người cao tuổi suy giảm chức năng đáng kể ở một số cơ quan trong cơ thể, do vậy dễ dẫn đến hiện tượng chậm đáp ứng với thuốc rồi lại đáp ứng mạnh (nghĩa là liều điều trị rất gần với liều độc). Người cao tuổi thường mắc nhiều bệnh, phối hợp dùng thuốc điều trị bệnh này có thể làm nặng thêm bệnh kia. Hơn nữa, việc điều trị nhiều loại bệnh sẽ dẫn đến tương tác thuốc có hại.

Về chuyển hóa và thải trừ thuốc: thuốc được thải trừ qua gan và thận là chủ yếu, nhưng ở người cao tuổi, khối lượng gan và thận đều giảm, lượng máu đến cũng giảm do vậy ảnh hưởng tới chuyển hóa thuốc, dễ dẫn đến tích lũy và gây độc. Vì vậy, trong việc dùng thuốc để điều trị bệnh, người cao tuổi cần tuân thủ nguyên tắc an toàn.

Tuân thủ chỉ định của bác sĩ

Người bệnh cần dùng đúng liều lượng, cách uống thuốc, số lần dùng thuốc trong ngày và số ngày cần dùng thuốc... theo chỉ định của bác sĩ, không được tự ý tăng, giảm liều dùng. Nếu không sử dụng đúng cách, thuốc sẽ không phát huy hiệu quả tối ưu mà đôi khi còn gây bất lợi, đặc biệt là các loại thuốc điều trị bệnh mạn tính như tăng huyết áp, tăng cholesterol và đái tháo đường.

Trong thời gian dùng thuốc, nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào cần trao đổi với bác sĩ để được tư vấn. Nếu người cao tuổi gặp khó khăn khi uống thuốc vào cùng một thời điểm mỗi ngày, hãy đặt đồng hồ hẹn giờ để báo uống thuốc vào những thời điểm đã định.

Không bỏ thuốc giữa chừng

Tuyệt đối không bỏ liều hoặc ngừng dùng thuốc mà không hỏi ý kiến bác sĩ. Việc không dùng thuốc đúng quy định có thể dẫn đến bệnh nặng hơn, thậm chí có thể phải nhập viện và tử vong. Nhiều loại thuốc phải được sử dụng đủ thời gian, ngay cả khi các triệu chứng bệnh đã biến mất, mới có hiệu quả. Việc ngừng dùng thuốc khi chưa đủ thời gian, có thể khiến bệnh quay trở lại tấn công người bệnh, thậm chí làm gia tăng nguy cơ kháng thuốc, nhất là đối với các thuốc kháng sinh. Tùy theo mỗi thể trạng, tình trạng bệnh của mỗi người mà các bác sĩ có phác đồ điều trị khác nhau. Do đó, việc dùng thuốc của người khác có thể không đúng bệnh, mà còn gặp tác dụng phụ không mong muốn hoặc phản ứng nguy hiểm.

Bảo quản thuốc đúng cách

Việc bảo quản thuốc đúng cách giúp thuốc luôn an toàn và hiệu quả. Các loại thuốc được bảo quản tốt nhất ở nơi khô ráo, thoáng mát. Tránh để thuốc tiếp xúc với nhiệt độ quá cao hoặc quá lạnh. Hãy kiểm tra ngày hết hạn của thuốc và loại bỏ thuốc hết hạn kịp thời. Thuốc hết hạn có thể không có tác dụng hiệu quả hoặc thực sự gây hại, nhưng những người mắc bệnh nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng có thể có nguy cơ bị tổn hại cao hơn do thuốc hết hạn.

Tránh các tương tác thuốc và tác dụng phụ

Tương tác thuốc có thể xảy ra trong các trường hợp: Một loại thuốc ảnh hưởng đến hoạt động của một loại thuốc khác; Thuốc gây hại đến một loại bệnh tật khác đang mắc phải; Thảo dược hoặc thực phẩm chức năng ảnh hưởng đến hoạt động của thuốc; Thực phẩm hoặc đồ uống không có cồn phản ứng với thuốc; Đồ uống có cồn tương tác với thuốc.

Nếu không tìm hiểu kỹ về các tương tác thuốc trước khi sử dụng, người cao tuổi có thể vô tình sử dụng các loại thực phẩm, đồ uống, thảo dược hoặc các loại thuốc khác gây ảnh hưởng đến hiệu quả của loại thuốc đang dùng. Từ đó, khi tương tác thuốc xảy ra, nó có thể làm thuốc giảm tác dụng hoặc phản tác dụng khiến bệnh tình không thuyên giảm.

Giữ lại đơn thuốc đã và đang dùng

Việc giữ lại các đơn thuốc đã và đang dùng có thể giúp bệnh nhân, người nhà và bác sĩ theo dõi liều lượng và phát hiện bất kỳ tương tác thuốc tiềm ẩn. Điều này đặc biệt quan trọng trong các trường hợp cấp cứu hoặc khi đi du lịch. Ngoài ra, cần đảm bảo danh sách thuốc phải được cập nhật liên tục theo chỉ định của bác sĩ. Chú ý, danh sách thuốc nên chứa các thông tin về tên thuốc và tên biệt dược, lý do dùng thuốc, liều lượng và tần suất sử dụng. Cân nhắc việc đưa một bản sao đơn thuốc cho bạn bè hoặc người thân bởi chúng có vai trò quan trọng trong trường hợp khẩn cấp hoặc khi đi du lịch.

Trúc Linh (Tổng hợp)